Berichten over de BAM en lezingen

Printerversie
Gepubliceerd op: 04-12-2007 | Gewijzigd op: 27-11-2008

BAM staat voor Bouwhistorie, Archeologie en Monumenten.
Deze gemeentelijke diensten zijn gehuisvest in de voormalige middel eeuwse Jacobkerk,
die in 2006 -1e traject -werd gerenoveerd. en aan de gebruikers [bijv. ruimtelijke indeling, techniek en veilgheid] werd aangepast.
Het 2e traject houdt de begane grond in, die voor publieksfuncties [expo en educatie] geschikt wordt gemaakt.. Dat traject moet nog aanvangen.



foto © paul kriele, 13 juli 2006 vanuit gondel genomen bij de troen van de Jacobkerk.

Inhoud:
-BAM middeleeuwse Jacobkerk
met impressie gerenoveerd gebouw 24 januari 2007
-Azijnfabriek: Ronald van Genabeek's lezing over archeologie den bosch, 4 december 2007. 
  [Jan van der Eerden over onderaardse krachten en symbolen in het Bossche stratenplan]
-Reeks boeken op stapel o.a. over Sint Jan en Jeroen Bosch den bosch, 5 april 2007.
-Officiële opening BAM  den bosch, 26 januari 2007. 
-Open dag 
-Opening geheel gerenoveerde Jacobskerk  1 november 2006 
-Middel eeuwse Jacobkerk opengesteld den bosch, 16 januari 2007.
-Inzicht in restauratie/ ombouw Jacobskerk / BAM-gebouw  23 november 2006.
-Nieuwe stadsarcheoloog Ronald van Genabeek   8 november 2006
-Opening geheel gerenoveerd BAM  1 november 2006.
-Verbouwing BAM  8 en 10 november 2005.
------------------------------ 
Ronald van Genabeeks lezing over Bossche archeologie 4 december 2007.
In zijn lezing besprak Genabeek een aantal opgravingen en vondsten.
De Parade -vroeger Begijnhof- kan zeer interessant zijn zoals uit grondradaropnamen blijkt maar door de vele veranderingen in de grond in de loop der eeuwen is het misschien wel beter om alles zo in de grond te laten tot er heel goede en nieuwe technieken zijn om die grond te onderzoeken.
Hij liet ook een plattegrond zien voor het kasteelpark in Empel waar de gevonden archeologische grondpatronen in het park zichtbaar gemaakt zullen worden.

Jan van der Eerden - hij werkt aan een nieuw boek- vertelde over de Drakenlijnen (aardse energielijnen) die over de hele wereld lopen, ook over Den Bosch. Vanuit het westen komt een lijn die precies over het puthuis loopt.   Welkom door gastheer Herman van den Heuvel, voorzitter van de Bossche Monumentenzorg die deze lezing bij de gasten introduceerde ihkv De Tijdreiziger. 
foto's © gerard monté, 4 december 2007


Van Genabeek: Van het kasteel in Empel zijn de contouren in het kasteelpark zichtbaar  gemaakt. Links en midden: Ronald van Genabeek sprak over archeologische vondsten in de stad. 
 foto's © gerard monté, 4 december 2007. 

Van Genabeek had eerder op de avond al foto's laten zien van de opgravingen op de Markt , met name van de put. Van der Eerden begon met uit te leggen waarom Sint-Joris zo vaak het symbool van een stad is. Sint Joris versloeg immer de draak. Hij schetste de ontwikkeling van de bebouwing van de Markt en omgeving, waarbij vooral het hoge huis De Gulden Poorte (nu t.o. de VVV) een rol speelde omdat de Drakenlijn daar overheen loopt. Deze lijn splitst zich overigens aan de rand van de Markt. Volgens hem mag het puthuis om allerlei historische redenen niet verdwijnen.

Hij liet ook zien dat de Middeleeuwse steden niet zomaar groeiden maar wel degelijk ontworpen en gepland waren, soms, zoals Den Bosch, op basis van de vorm van een levensbloen waarbij het hart van de bloem op de plaats van de Markt ligt.

Jan vander Eerden brengt binnenkort opnieuw een boek uit waarin hij uitleg geeft over aardse krachten en symbolen die in de stad zijn terug te vinden. Den Bosch is, zoals zovele steden in Duitsland, bewust volgens een bepaald stramien gebouwd, aldus Jan van der Eerden. Rechts op een kaart geeft hij locaties aan stippelt lijnen uit die volgens een bepaald stramien verlopen. Het puthuis speelt daar een niet te miskennen rol in. Dat is dan ook de reden zowel puthuis als mariakapelletje resp. te behouden of terug te brengen. 
foto's © gerard monté, 4 december 2007.
Dochter Klaartje van der Eerden las zijn tekst voor maar hij bediende zelf de overhead-projector en beantwoordde vragen over zijn theorieën. Hij hoopt die in zijn nieuwe boek verder uit te kunnen werken en toelichten.

De lezingen in de Azijnfabriek trok behoorlijk wat publiek.
De lezingen stonden in het teken van De Tijdreiziger en onder het motto straten en pleinen.
Klaartje van der Eerden. 
foto's © gerard monté, 4 december 2007.

Reeks boeken op stapel   5 april 2007. 
=In de periode tot 2008 verschijnt er weer een reeks Bossche boeken: 
Ronald Glaudemans gaat promoveren op zijn studie van ’De Bouwgeschiedenis van de Sint Jan’. Die studie raakte zo geïntensiveerd dat –op advies van prof.dr. Jos Koldeweij - Glaudemans zijn scriptie voor een promotie gaat gebruiken.
=Behalve een nieuw standaardwerk over de bouwgeschiedenis, dat door de 3-D opzet onder meer over de toren, alle belangrijke bouwelement in de kerk beschrijft, komt er -ook in het kader van Religieus Erfgoed - een boek uit over het Oxaal. Dat belicht de achtergrond en ontwikkeling van dit - tot Londens museumstuk verworden - kerkelement en trekt vergelijkingen met andere oxalen.
=Toevallig of niet, Frans Sluijter brengt eind van dit jaar een boek uit over het orgel van de Sint Jan. Sluiter richt zich op het - nu zichtbare – houtsnijwerk en de voorgeschiedenis van het orgel vanaf de brand [1584] tot 1640.
=Dan verschijnen er, zoals eerder gemeld, via het Jeroen Boschcentrum, twee boeken over Jeroen Bosch. Het ene van Ed Hoffman gaat in op bepaalde werken van Bosch en de uitgave van Theo Grimm neemt de oorspronkelijke Latijnse geschriften als bron.
=Bij de Stichting ABC zal na de zomer het cultuur-historisch vakantieboek uitkomen dat afgestemd is op de schooljeugd tot 14 jaar, met opdrachten die specifiek voor groep 8 zijn bedoeld.
=dr. Jan Peijneburg, oud-rector en voormalig archivaris van het bisdom is enigszins vertraagd met zijn uitgave over de Bossche priesteropleidingen.
=Ook interessant is de uitgave over 200 jaar Huis van Bewaring, die door een amateur-historicus tevens oud-Justitiemedewerker Klaas de Graaff wordt gerealiseerd.
=Ook al vorig jaar aangekondigd, maar een opzet die veel werk met zich meebrengt, is de uitgave van een boek met Bossche oorlogsverhalen. In de redactie is onder meer Luc van Gent een van de aangevers. Als lid zijn daar o.a. Theo Hoogbergen, docent Ren Kok en Ernest Verhees olv Aart Vos actief mee bezig.
Oud–burgemeesters, bevrijders en ondergrondse, het aspect –Joodse –deportaties, Kamp Vught en de gevolgen van de bezetting komen in dit oorlogsboek aan bod. 

Opening hernieuwd BAM-gebouw   26 januari 2007.  
Wethouder Roderick van de Mortel kreeg vanmiddag - vrijdag 26 januari 2007/15.00 uur -vanuit een in de vide naar beneden zakkend Jacobsbeeldje [gevonden onder de keldervloer stoffenzaak Schreuder/HoogeSteenweg] de sleutels aangereikt die de wethouder voor Bouwhistorie Archeologie en Monumenten overhandigde aan Hans Meester, hoofd afdeling BAM.
De gasten zijn in afwachting vande ceremoniële opening.  
Rechts boven: N
adat wethouder Roderick van de Mortel [r] de sleutel kreeg aangereikt van de manager BAM, de Hans Meester [l], die het overnam van een 'nedergedaald' Jacobsbeeldje, werd het gebouw voor geopend verklaard.
Links onder: Sfeerbeelden van de officiële opening op vrijdag 26 januari 2007 met links verhalen vertellende projectie  waarin het verloop van het gebouw, geplaatst in de algemene Bossche geschiedenis, in beeld werd gebracht.
Rechts onder: de kapel van de Koninklijke Landmacht.  foto's paul kriele © 26 januari 2007.
---------------------------
In zijn toespraak herinnerde Van de Mortel aan de beslissing [1998] om het monumentenbeleid beter in de stad te verankeren. De hoge score die de stad maakt, met het hoogste aantal bezoekers [5e plaats in Nederland] koppelde de wethouder de waardering -historische sfeer en karakter -die de duizenden bezoekers over Den Bosch uitspreken. Dat geeft het economisch belang aan om hierin te investeren. Uit die ingeslagen weg zijn ondermeer: een archeologische en bouwhistorische verwachtingskaart voortgekomen, een intensievere samenwerking tussen allerlei betrokken organisaties en de restauratie van deze oude Jacobkerk teneinde dit oude gebouw geschikt te maken als huisvesting voor de BAM.

Vervolgens pleitte Van de Mortel om geld te reserveren voor de 2e fase het ‘Open depot’ op de begane grond. ‘Daar kunnen straks publiek en met name de scholen kennis nemen van het werk van de archeologen en bouwhistorici. Met kennis van hun werk bereik je draagvlak, zowel bij de bevolking, bij de toeristen als bij de beslissers,’ aldus Van de Mortel.

Willem van de Made ging in zijn voordracht terug naar 25 jaar geleden, toen ‘Archeologie en Bouwhistorie’ een eigen huisvesting kreeg. Dat was een heugelijke dag, die volgde zeven jaar na de benoeming van Ad van Drunen en Eddy Nijhof als bouwhistoricus, resp. archeoloog.
Hun aanstelling werd in 1977 gevolgd door de benoeming van de eerste stadsarcheoloog Hans Janssen.Van de Made:’Deze drie zijn de pioniers en ook de zwoegers van het eerste uur. Er is gewerkt aan een eigen identiteit en professionalisering, aan de samenwerking met diverse partners en aan de positie van de BAM binnen de gemeentelijke organisatie. Haar kennis wordt gebruikt bij allerlei plannen en projecten. De kennis van het verleden inspireert de kwaliteit van de nieuwe ontwikkeling,’ aldus Van de Made. Tot slot stipte de directeur Stadsontwikkeling nog het jaar 1998 aan, toen de eerste stap voor de restauratie werd gezet, waarvoor de gerenommeerde architect Maarten Fritz werd aangetrokken. ‘Fritz hangt de filosofie aan om de geschiedenis [‘rijke verleden’] van alle tijden te laten zien, welke aanpak tot een indrukwekkend resultaat heeft geleid.’Onder muziek van het koperkwintet van het Fanfarekorps der Koninklijke Landmacht en bij een glas champagne werd geproost op dit resultaat. De medewerkers van de BAM leidden de gasten vervolgens rond door het gebouw.   

Impressie opening 26 januari 2007

Impressie van de geheel gerenoveerd BAM-gebouw 
Deze fotoserie geeft een indruk van de nieuwe indeling en de nieuwe elementen in het geheel gerenoveerde gebouw, dat nog in allerlei details herinnert aan de oude functie, zoals kerk en militair arsenaal.
Drukte op de open dag zondag 28 januari 2007.
Hierboven: Op de 2e verdieping is dankzij een verstevigde vloer een nieuwe opslag gekomen.  
Links boven: Bekijks voor het depot waar de scherven verzameld worden en als een puzzel bij elkaar komen. 
Links: de oude 'sponningen' voor de  gothischen ramen zijn nog zichtbaar.


 

 
Boven:  Ergens in de stad werd ooit een paardenschedel gevonden. Rechts boven: Trap in trappentoren aan de zijkant naar boven gezien.
Rechts: Bovenste derde verdieping deur naar traptoren


foto's gerard monté 24 januari 2007. 

 

Links bocen: Ramen met shutters die bij brand automatisch openen. Midden: Bovenste 3e verdieping boven schip, ook depottrap naar kap.
Links: Hijswiel uit militaire tijd onder de kap bewaard gebleven. 


foto's gerard monté 24 januari 2007. 

 

Boven: Herinnering aan voormalig militair 'kleedingmagazijn.
Rechts boven: 
voormalige tussenwand van de koekwinkel van Suys vooraan in de Hinthamerstraat nr. 4.
Rechts: Militaire rustkamer die bij de renovatie verplaats werd. Het gebouw is in 1752 militair geworden tot 1920.Vanaf dat jaar kwam het in beheer bij het Provinciaal Genootschap. 

foto's gerard monté 24 januari 2007. 



 

Links boven:  werkhoek aan de voorzijde van de 2e verdieping.
Boven: Werkruimte op de 1e verdieping overdag gezien.
Links: deur naar de centrale hal. 
 


Er bestaan sterke vermoedens dat het gebouw een kruiskerk is geweest met zijbeuken, zoals op oude tekeningen blijkt en ook de aanzetten doen dat vermoeden. Het klokje uit de traptoren aan de buitenzijde hangt nu in de voormalige Jacobskerk tegenwoordig Jeroen Bosch Art Center. 

Bovenlinks uit de oorlog diverde verstopte vondsten van miltairen
Boven rechts: Eerste tentoongesteld object, een afgietsel van de'Vaas van Vreugde.
Rechts: bij onderzoek op Burg. Loeffplein gevonden aardewerk.


 foto's gerard monté 22 januari 2007. 


Boven links: Zware balken dragen de muren.  
Boven rechts: Versterkte draagconstructie voor de nieuwe ingebrachte vloer.
Rechts: de voorhal met de draaitrap van de koekwinkel van Suys..
 
Middel eeuwse Jacobskerk opengesteld ,16 januari 2007. 
De pas afgeronde restauratie en renovatie van de middel eeuwse St.Jacobskerk in de Bethaniëstraat wordt ingeluid met een open dag [zondagmiddag 28 januari 2007]. Dat karwei begon najaar 2004 en omvatte ook een technische aanpassing [ict en brandveiligheid] als kantoor, als publiekstoegankelijk gebouwn als depot [zolder] van deze voormalige kerk. Vanaf 1924 is het gebouw –aanvankelijk onder beheer van het Provinciaal Genootschap - tot 1985 Noordbrabants Museum geweest.
Bij die ingreep zijn tevens alle fasen van het gebouw als kerk, als militair arsenaal en als museum aan het licht gekomen en waar mogelijk in het zicht gebracht.
 
Open dag  28 januari 2007
Zondagmiddag 28 januari 2007 is er voor het publiek een open dag. 
Opening geheel gerenoveerd BAM-gebouw, den bosch, 1 november 2006.
Voorlopig is de officiële opening van het geheel gerestaureerde en gerenoveerde BAM-gebouw aan de Bethaniëstraat gepland op 12 januari 2007. Dat verwacht Hans Meesters van de BAM. Meester hoopt ook dat de aannemer zijn toespeling op de oplevering op 16 november 2006 waarmaakt. Daarmee komt er een eind aan een tamelijk ingrijpende bouwperiode die het gehele gebouw gedurende een jaar op zijn kop zette. Bovendien is het een opluchting voor de circa 30 medewerkers die in het afgelopen jaar een noodonderkomen hadden aan de Wolvenhoek. Doel van de verbouwing was enerzijds het gebouw veilig te maken ten aanzien van het gebruik, met name de aspecten diefstal en brandveiligheid. Ten tweede is het gebouw geschikt gemaakt voor exposities/bezoekers. Bijkomende -evenwel belangrijke- aspecten waren, dat eigentijdse technieken konden worden ingebracht en het gebouw een efficiëntere indeling kreeg bijv. door het aanbrengen van een tussenvloer en het verplaatsen van de kantoren naar de bovenverdieping.

Lezing geeft Inzicht in restauratie/ ombouw Jacobskerk / BAM-gebouw  23 november 2006.
Linksboven: links Herman van den Heuvel in zijn welkom als voorzitter van de Stichting Monumentenzorg 's-Hertogenbosch.
Boven: vlnr.: Harriën van Dijk, Dick van de Vrie en John Vermulst.
Links: Dick van de Vrie noemde in zijn bijdrage drie aspecten van de BAM.


foto's © gerard monté, 22 november 2006.



Plattegrond waarop het koor links [Azijnfabriek] en de drie schepen zijn te onderscheiden en rechts dwarsdoorsnede van het kerkgebouw [tekening architectenbureau Maarten Fritz].

 foto's © gerard monté, 22 november 2006.


Hierboven: Links: achterzijde bij koor met traptoren en rechterdeur naar koor [Azijnfabriek]. 
Rechts boven: de zuidzijde van het gebouw
Rcehts onder: de kop met de bouwketen.  Bij de verbouwing van het Provinciaal Genootschap in 1924 tot Provinciaal Noordbrabants Museum. zijn aan beide zijden leeuwen in de gevel opgenomen.
Links onder: Harriën van Dijk in zijn verhaal over de restauratie. 

foto's © gerard monté, 22 november 2006.

Boven: De achterkan met loods en ingang Azijnfabriek.
Links: Koorramen tussens teunberen


foto's © gerard monté, 22 november 2006. 
 


Het terrein van het voormalige Geertruiklooster [gebied langszij Geertruikerkhof] bevatte vele rijkdommen o.a. deze beeldjes als deel van een collectie van 35 stuks.
Op de locatie Geertruikerkhof waar het Geertruiklooster heeft gestaan, zijn door BAM-medewerkers vele vondsten gedaan. Ook werd door de BAM een reconstructietekening van het klooster der Geertuiden gemaakt.
foto's © gerard monté, 22 november 2006.
-------------------------

Bedevaartsinsignes.Links boven: bloedprocessie Boxtel
boven met phallussymbool.
Links:  insigne door Jos Koldeweij verklaard als zijnde de Sint Jan. 
foto's © gerard monté, 22 november 2006.
 



Stichtingsacte van 1430 Stadsarchief.
foto's © gerard monté, 22 november 2006.
De BAM leverde de 3D-gegevens over de Markt.


Ronald van Genabeek de nieuwe stadsarcheoloog  8 november 2006.

Ronald van Genabeek [*1969], die al jaren werkte voor de Gemeente 's-Hertogenbosch wordt de nieuwe stadsarcheoloog. In die functie volgt hij dr. Hans Janssen op die met pensioen gaat. De Bosschenaar Van Genabeek is in dienst bij de BAAC, een onderzoeksbureau voor cultuurhistorie.

Roald die geboren is op 17 oktober 1969, studeerde aan het gymnasium Bernrode in Heeswijk-Dinther. De studie arecheologie [Universiteit van Leiden] vervolgde hij aan de Universiteit van Amsterdam waar hij zijn doctoraalstitel behaalde met het proefschrift archeologisch onderzoek naar het Agnietenklooster in Kampen. 

Ronald, die vanaf 1997 werkt bij het IBID [Instituut voor bouwhistorische inventarisatie en documentatie] en later bij het BAAC Den Bosch, specialiseerde zich in archeologie van middeleeuwse steden, middeleeuws aardenwerk en m.e. muurwerk.
Van Genabeek heeft meegewerkt en onderzoek verricht bij de Toren Judasbrug, Minderbroedersklooster, Brandweerkazerne, Keizershof, Achter het Stadhuis en Kruisbroedershekel. 

Opening geheel gerenoveerd BAM  1 november 2006.

Hans Meesters verwacht dat de aannemer op 16 november 2006 het geheel gerenoveerde gebouw aan de Bethaniëstraat zal kunnen opleveren. En dat op 12 januari 2007 de officiële opening zal plaatsvinden. Daarmee komt er een eind aan een tamelijk ingrjipende bouwperiode die het gehele gebouw gedurende twee jaar op zijn kop zette [zie hieronder]. Bovendien is het een opluchting voor de circa 30 medewerkers die in de afgelopen jaren een noodonderkomen hadden aan de Wolvenhoek. 
Doel van de verbouwing was enerzijds het gebouw veilig te maken ten aanzien van de aspecten diefstal en brandveiligheid. Ten tweede diende het gebouw geschikt gemaakt te worden voor exposities/bezoekers. Bijkomende -evenwel belangrijke- aspecten waren, dat eigentijdse technieken konden worden ingebracht en het gebouw een efficiëntere indeling kreeg bijv. door het aanbrengen van een tussenvloer en het verplaatsen van de kantoren naar de bovenverdieping.

Oude Jacobkerk [BAM] in de verbouwing   8 en 10 november 2005 
Wethouder Roderick van de Mortel gaf donderdagmiddag 10 november 2005 in de het startsein voor de restauratie van de oude Jacobkerk [BAM-gebouw] in de Bethaniëstraat. Deze Jacobkerk [voormalig Noordbrabants Museum] is naast de Sint Jan de enige middeleeuwse kerk die de stad nog bezit. 


Links boven: Boudewijn de Bont van het gelijknamig bouwbedrijf en rechts Wim Hagemans van het Brabants Dagblad. Rechts boven: In een gesprek lichtten wethouder Roderick van de Mortel en Dick van de Vrie[BAM]  de achtergronden toe van dit restauratieproces. Daarbij  benadrukte de wethouder, dat een openstelling van dit gebouw en inzicht in het werk kunnen bijdragen aan meer begrip voor het werk van de bouwhistorici en de archeologen.
Met een druk op de knop werd de ruimte van de kerk, die nauwelijks nog als zodanig herkenbaar is, in het licht gezet.
Onder link:s op deze plek komt een vide [doorkijk] om een indruk te geven van de oorspronkelijke grote kerkhal. 

foto's © paul kriele, 10 november 2005.
------------------
Tot eind volgend jaar loopt de restauratie [eerste fase] met het terugbrengen van elementen, zodat het gebouw aan de wettelijke eisen van depot, museum en werkplaats voldoet. Ook komen er bijv. technische installaties die de veiligheid van het personeel waarborgen, en klimaatkamers voor waardevolle archeologische vondsten. De kosten van de eerste fase bedragen 2,5 miljoen euro.

In 2007 staat nog een tweede fase op stapel die 500.000 euro kost. 
‘Het belangrijkste traject is de inrichting. Daarmee wordt zichtbaar gemaakt wat de archeologen en de bouwhistorici doen en welk resultaat hun werk oplevert. Want als je geen draagvlak voor hun werk hebt, krijg je er ook geen steun en begrip voor.’

Van de Mortel liet blijken dat Den Bosch in zijn aanpak en vastlegging van de archeologie en [bouw-]historie voorop loopt, zodanig dat andere steden, die minder geëquipeerd zijn, aan de gemeente om deskundige hulp en advies vragen. 
Volgens het Verdrag van Malta zijn steden wettelijk verplicht inzicht tegen in hun archeologische en bouwhistorische vondsten. Dat gebeurt door het samenstellen van en een -archeologische -verwachtingskaart. 

De BAM, het middeleeuwse kerkgebouw in de Bethaniëstraat verkeert momenteel -november 2005- in renovatie. Er komt een tussen vloer in, kantoren en de begane grond wordt geschikt gemaakt voor exposities. De kostbare spullen kunnen dan in depots op zolder veilig en apart worden opgeborgen. Tegelijkertijd wordt het gebouw aanpast aan de moderne eisen van de [digitale] techniek en zal het onder druk van de verzekering brandveilig worden gemaakt.


Rechts BAM-gebouw in restauratie, zicht vanuit gondel bij Jeroen Bosche Centrum.





--------------------------------


terug naar boven


Terug naar boven