Historie van Goulmy en Baar

Gepubliceerd op: 28-09-2003 | Gewijzigd op: 26-02-2019
................................................................

Goulmy en Baar is een naam die sommigen doet herinneren aan de harmonie Goulmy en Baar. Die naam is afgeleid van de gelijknamige sigarenfabriek waaruit de harmonie is voortgekomen.
Voor 1900 was er nog geen sprake van de Willem-II fabrieken op de de Boschdijkstraat. Aanvankelijk produceerde Goulmy sigaren in het Kruisbroedersstraatje. Pas vlak voor de eeuwwisseling 1899/1900 is de enorme fabriek nabij het spooremplacement gerealiseerd

Inleiding
stamboom
de panden van Goulmy
de eerste Goulmy's in de stad
110 jaar 'de Koninklijke'
Linken
-------------------------
Inleiding
Een betere pagina dan die van Paul Goulmy* kan Bastion Oranje niet maken, hoewel.....
Paul Goulmy heeft van zijn familie én het bedrijf Goulmy & Baar een ontzettend goede en breed opgezette sites over gemaakt.
De historie ontbreekt er nog aan. Maar daar zijn in de keuken al enige voorbereidingen voor getroffen...
Naar aanleiding van een artikel in het Brabants Dagblad van 27 september 2003 gingen alle [amateur-]historici en anderen in Den Bosch geïnteresseerden- even surfen naar de pagina die Paul Goulmy, kleinzoon van Eugène Goulmy opzette. Daar zijn meer dan 500 foto's van de familie en het bedrijf Goulmy en Baar en van de essencefabriek Eugène Goulmy verzameld. * zie link onder aan pagina

De link naar de film van Harry Zwanenberg [genomen op Monumentendag 2014] te zien op you tube: G&B

stamboom
In dit kader fixeren we ons op: De Bossche fabrikant en weldoener Eugène Goulmy *30 oktober 1865 . In diens doopnamen zit de naam Victor verwijzend naar zijn vader: Paul Victor Philippe.
Eugène was getrouwd met Dorothea Hendirka Maria Hoogenbosch De naam Dorothea keert terug in de Dorotheaoord het landgoed dat het gezin heeft bewoond,. Daarop staat de villa Zuiderbosch, gelegen aan de weg Den Bosch-Nijmegen onder Hintham. Het perceel heeft tot 2001 dienst gedaan voor de wijnhandel Verlinden, die er kantoor hield en er de opslag had. Doordat de zaak niet mocht uitbreiden en/of bij die plannen ambtelijk gehinderd werd, is ze olv Floris Verlinden naar Nieuwkuijk verhuisd.

Het echtpaar Goulmy-Hoogenbosch kreeg zestien kinderen, van wie Pierre vier jaar na diens geboorte overleed. Van die overige vijftien kinderen die het echtpaar kreeg, was Eugène [1891-1967] de oudste. Dan volgt dochter Céline Goulmy [*1892-+1988], de moeder van Frans, van de inmiddels overleden Louis, en van Marianne Klingeman -Rits en Trees. Céline huwde met de notaris H. Rits.

Het gezin van Eugéne Goulmy met zestien kinderen, van wie Pierre vier jaar na zijn geboorte overleed.
foto uit collectie familiearchief Goulmy.

De hoofdfiguur -Eugène Goulmy zelf, is de zevende zoon van het echtpaar Paul Victor Philippe en Therese Sophie Goulmy -Tenback.
Paul Victor [*9-12-1822+ 6-12-1908] is de zoon van Michel Jean Baptiste gehuwd met Philipina Verbeeke. Paul Victor was aanvankelijk getoruwd met Marie J. van Dijk. Dit echtpaar kreeg vier kinderen.
Deze voorouder- Michel Jean Baptiste- was aubergist in Limoges. Michel emigreerde naar Nederland. Onderweg zou hij eerst nog enige tijd in Antwerpen verblijven. Daar viel hem de naam Bois le Duc op, een stad in ontwikkeling .De naam sprak hem wel aan, aldus Marianne Rits.
Michel Jean Baptiste [*1787 + 29 september 1866] die gehuwd was met Philippina Verbeeke kreeg 1 zoon Paul Victor Philippe. Op zijn beurt was Michel Jean Baptiste de zoon van Jean Baptiste Goulmy en Marie Victoire Adelaide Artaud.

>> Voor een overzicht van panden/adressen zie hieronder panden

Diens zoon Paul-Victor Goulmy** vestigde zich aan de Schapenmarkt waar hij een patisseriewinkel opende en een essenceproductie startte, zoals dat ook al in Frankrijk bekend was. Dat bedrijfje stond waar tegenwoordig 't Kupke is gevestigd, de banketzaak van Harre van de Berg. Op de hoek met Achter het Verguld Harnas lag de lunchroom, die bezocht werd door de rijke stand van Den Bosch en omstreken.

Paul-Victor huwde voor de eerste keer met M. J. van Dijk, met wie hij vier kinderen kreeg.
Zijn tweede huwelijk was met Thérese Sophie Tenback [dochter van een Amsterdamse banketbakker] van wie hij 9 kinderen kreeg.
De essence en likeurstokerij werd in 1920 gesloopt om plaats te maken voor de bouw zoals die er nog staat. Deze dateert van 1921.
In dat pand vestigde zich het toenmalige Fotopersbureau Het Zuiden en de banketzaak 't Kupke van -later- Harrie van de Berg.
** Noot: zie bij Goulmy's hieronder.

De tabaksstripperij van Goulmy in Heusden rond de jaren 30.
archieffoto

De panden
Villa Zuiderbosch heette ook wel villa Dorotheaoord, genoemd naar de vrouw van Eugéne Goulmy. Het pand was in 1884 gebouwd door de rijke koffiefabrikant Sweens .

zomerverblijf
Eugène Goulmy kocht het in 1906 aan. In verhouding tot de omvang van zijn gezin liet hij het pand verbouwen tot zomerverblijf met koetshuis. Bij het perceel kwamen ook een tennisbaan en tuinhuis. Een echtpaar dat in de boerderij op het achtererf woonde, zorgde voor de menagerie en het huishouden. Onderwijl hielden zij ook de boomgaard en de moestuinen bij.
Het gezin Goulmy is er vanaf 1915 permanent gaan wonen. De villa werd in 1932 verkocht aan de industrieel P Rouppe van de Voort.
In onze tijd staat 'Villa Zuiderbosch' bekend als de wijnkoperij Verlinden dat er sedert 1961 kantoor houdt en de magazijnen beheert.
Intussen is de villa verkocht en hoofdkantoor van Shoeby Shop /de Van Deursengroep.


Inkijk vanuit St.Jorisstraat: Op de achtergrond het pand in de Kruisbroedersstraat, nu wooncomplex, dat voorheen de sigarenfabriek was van De Leeuw. foto © paul kriele, 26 september 2007.	Inkijk in Kruisbroedersstraat vanuit St.Cathrienkerk: De voormalige sigarenfabriek van Goulmy tot 1898, die later werd overgenomen door De Leeuw.

Fabrikant
Opmerkelijk feit dat nog niet werd vermeld, is dat Goulmy eerst een fabriek had in de Kruisbroedersstraat. Dat was de voormalige sigarenfabriek van De Leeuw die naar de Vughterstraat verhuisde. Die fabriek van Goulmy bestaat nog steeds maar dan als een appartementencomplex.

Ander opmerkelijk feit is dat de vader van Eugène Goulmy met een essencefabriek begon op het huidige perceel van Fotobureau Het Zuiden, gesitueerd hoek Schapenmarkt/ Achter 't Verguld Harnas. Dat waren oorspronkelijk drie percelen het meest westelijke pand was 'De rooie Hamer' daterend van 1603. Rond 1750 staat het bekend als zadelmakerij. De Schapenmarkt heette ooit Zadelmakersstraat...

Het meer aangrenzend pand , oostelijk ernaast gelegen, heette 't Verguld Harnasch. Het is genoemd, beter te zeggen het straatje is genoemd naar dit pand. Voordat Goulmy er zich vestigde was het de Tabaks -en Snuifwinkel van Duchateau.
Rond 1900 noemt Mosmans dit perceel van Goulmy: Het Torentje. Die naam kan afgeleid zijn van de toren van de voormalige Jodenpoort. In oude tijden woonden [moesten wonen] de joden buiten de stadpoort.
Bij opgravingen eind jaren negentig zijn op deze plek de fundamenten blootgelegd van de Antwerpse Poort die hier gestaan heeft.


De locatie waar eind 1800 Paul Victor Goulmy met een likeurstokerij, restaurant [lunchroom] en een essencefabriek begon. foto © Brabants Dagblad uit serie 'Straat in Straat uit', rubriek van Jac Roelands 21maart 1980.	Inkijk in de Schapenmarkt met rechts het op de linker foto afgebeelde hoekpand van Goulmy. foto © site www.goulmyenbaar.nl

Uitleg van Krantenfoto hierboven:
Op deze plek [hoek Schapenmarkt/Achter 't Verguld Harnas] staat tegenwoordig het pand van Fotobureau het Zuiden dat omstreeks 1921 werd gerealiseerd. De naam van de straat 'Achter 't Verguld Harnas is afgeleid van dit hoekpand dat die historische naam droeg. Maar het pand werd in 1920 afgebroken.
De banketbakkerszaak van Van de Berg op de Schapenmarkt herinnert nog aan die bekende lunchroom van Goulmy en behield de naam 't Kupke.
-----------------------
de eerste Goulmy's [uit adressen-en telefoonboeken]
1869
Uit een onderzoek van adresgegevens blijkt dat al in 1869 een Goulmy actief is in de stad. Het is P.V. P. Goulmy die geregistreeerd staat als confiturier, winkelier in koloniale waren. P. Goulmy was gevestigd op de Markt C435. Uit gesprekken van de nazaten van Goulmy de kinderen van Céline Rits-Goulmy: Marianne en Louis Rits, blijkt dat hun oom Louis Rits, aanvankelijk het pand De Moriaan bewoonde. Vandaar uit liet hij begin trwintigste eeuw op de Stationsweg House Bouquet bouwen de latere sigarenzaak en nog later bekend als postkantoor. Het pand is rond 1980 gebruikt door de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch.

1892-1893
In dit jaar staan geregistreerd:Th.Goulmy : cuisinier, confiseur en likeurstoker
Zijn adres luidt: Schapenmarkt A 449, het bekende hoekpand met Achter het Verguld Harnas
Wed. M. Goulmy particulier Hoge Steenweg D 48a
M. J. P.V. Goulmy: koopman, fabriek van verduurzaamde levensmiddelen en likeurstokerij. Die woonde op de Markt C 445 [zie hierboven].

1897
In de adresgegevens van 1897 staat Goulmy en Baar Kruisbroederstraat G91a sigarenfabriek. foto even terug.
Th. Goulmy Koloniale Waren op de Schapenmarkt A449
Weduwe A. van Baer woonachtig op 1e Nieuwstraat C104

1915
In het eerste telefoonboek van het Rijkstelegraafkantoor uit 1915 staan enkele namen en nummers van de Goulmy's.
Eugène Goulmy op de Zuid-Willemsvaart op wie onderstaand nader wordt ingegaan. E.Goulmy had als tel.nr 193. Eugène was de vader van een gezin met tien kinderen.
Eugène is de vader van Céline Rits-Goulmy, die huwde met H. Rits Zijn zijn de ouders van Louis, Marianne, Frans en Trees Rits. Dan was er Theo Goulmy die woonde op de Schapenmarkt met als telefoonnummer 25

Dan stond er in het telefoonboek van 1915 de fabriek Goulmy en Baar met als telefoonnummer 19. Baar woonde overigens in Amsterdam. Daar stond op het Rokin de Hollandse sigarenfabriek. Eugène en Rudolf Baar zijn op een zeker tijdstip met elkaar in contact gekomen.

Door de positie en relaties van Eugène is uit hun zakelijk verbintenis de fabriek aan de Boschveldweg/hoek Boschdijkstraat ontstaat. Wellicht door de positie van Eugene kreeg de fabriek allerlei faciliteiten, niet alleen een superlocatie ook een spoorverbinding naar zelfs China en Rusland!

De 'Harmonie Goulmy en Baar', opgericht in 1894 en vanaf 18 maart 1932 'de Koninklijke' genoemd.

Foto dateert van
opening fabriek in 1897.

Ontstaan
Aanvankleijke heette het korps 'Harmonie Neerlandia' , opgericht op 2 februari 1894. Hoewel bestaand uit werknemers van de sigarenfabriek Goulmy en Baar, viel het korps toen nog niet onder de protectie/supervisie van Goulmy en Baar. Eenmaal levensvatbaar is de harmonie door de twee directeuren in datzelfde jaar geadopteerd en omgedoopt in Muziekkorps der Nederlandsche Sigarenfabriek Eugène Goulmy en Rudolf Baar'.

Meer info over dit korps vindt u op www.koninklijke-harmonie.nl

De Willem-II sigarenfabriek, die eigenlijk Goulmy & Baar moet heten. In februari 2011 is de restauratie van het complex gestart

Voor jongeren staat de naam Willem II, tegenwoordig W2, beter bekend vanwege de cultureel- artisitieke activiteiten die achter de gevel van de voormalige sigarenfabriek van Goulmy en Baar, later de Willem-II sigarenfabrieken, plaatsvinden.

foto © collectie paul goulmy.

110 jaar 'de Koninklijke'
In het weekeind van 5 en 6 juni 2004 is het 110-jarig bestaan van de Koninklijke gevierd. Dat gebeurde met een concert op het Omron-terrein aan de Zilverberg in de wijk Maaspoort.
De zaterdag begon met een Frühshoppenconcert door De Dréuglôpers, de Tierelantijnen, de Grapjassen, feestband NOTT en Fleudemeu.
Die middag werd een reünie gehouden met vele oud-medewerkers en spelers van wie er nog enkele sigarenmaker bij Goulmy en Baar zijn geweest..
Aan het feest namen verder deel : de Koninklijke Harmonie Crescendo, Harmonie St.Cathrien, Harmonie Glorieux, de Fanfare Alem.
De taptoe werd verzorgd door de Koninklijke en Drumband Amantius en drumband Exempel.
't Tsaartje
Eugène Goulmy, die als bijnaam 't tsaartje had, stond bekend om zijn liefdadigheid. De man was sociaal voelend. Dat blijkt onder meer dat hij werklieden stilmuleerde aan muziek te doen. Vanuit de sigarenfabriek is in 1894 de Koninklijke Harmonie 's -Hertogenbosch, vaak kort weg 'de Koninklijke' genoemd ontstaan.
De lijfspreuk van de fabrieksdirecteuren luidde: 'Viribus Audax', ofwel 'In kracht onverschrokken'.
De aanvankelijke naam van de harmonie was: Muziekkorps der Koninklijke Nederlandsche Sigarenfabrieken Eug.Goulmy-en Baar.
Eugène Goulmy droeg als bijnaam 't Tsaartje. Dat 'tsaartje' sloeg op zijn uiterlijk en op zijn kwaliteit van [letterlijk] internationaal handelsreiziger!
Een ander bewijs van sociale inslag is de sponsoring van diverse actviteiten in de stad.

Voor 1900 was er nog geen sprake van de Willem-II fabrieken op de de Boschdijkstraat. Aanvankelijk produceerde Goulmy sigaren in het Kruisbroedersstraatje. In 1898, vlak voor de eeuwwisseling 1899/1900, werd de enorme fabriek nabij het spooremplacement gerealiseerd.

...........................................................

Het briefhoofd van de sigarenfabriek Goulmy en Baar

Link naar de enorm uitgebreide site van Paul Goulmy www.goulmyenbaar.tk
Voor specifieke foto's van de fabriek met de eerste steenlegging op 31 juli 1897 door de 6-jarige Eugene en de 4-jarige Johan Goulmy .pagina 2

De eerste steenlegging op 31 juli 1897 door de 6-jarige Eugène en de 4-jarige Johan Goulmy van de fabriek -toen nog- 'Neerlandia'.

Noot Baar: De naam [Rudolf] Baar wordt ook wel als Baer en als Bär geschreven. Baar was aanvankelijk joods.

Handboogvereniging NIMRO
Een andere grote verdienste van de familie Goulmy is geweest voor de Handboogvereniging NIMROD in Hintham.
Al in 1912, bij het 50-jarig bestaan van Nimrod, was Eugène Goulmy Beschermheer van Handboogvereniging Nimrod waar hij veel voor deze vereniging betekend heeft. Hij gaf in 1948, op hoge leeftijd de functie van Beschermvrouwe over aan zijn zuster Céline Rits-Goulmy. Eugene Goulmy overleed in Deurne in 1951 en werd op het r.k. kerkhof in Hintham begraven.
Mevrouw Rits-Goulmy op haar beurt droeg in 1965 haar functie over aan haar zoon Louis Rits. Na zijn overlijden op 29 januari 2004 is de functie van Beschermheer Handboogvereniging Nimrod tot op heden overgenomen door zijn neef Paul Goulmy.

Relatie met Wijn Verlinden

Het Bossche wijnhuis bestaat 120 jaar. Dat wordt op 28 mei 2005 gevierd met een wijnproeverij in de villa Zuiderbosch in Hintham.
Jan Hein Verllinden was tot voor drie jaar -als de derde generatie -directeur/eigenaar van het bedrijf dat in de vorige eeuw nog gevestigd was, eerst in de Hinthamerstraat en meer recent op het Julinanaplein 6.
Wim Benschop - en niet zoon Floris noch zoon Wim - is in 2002 door Jan Hein aangesteld als de bewindvoerder.
Wijnhandel Verlinden heeft ook een gelikte website, maar die omvat vooral zaken op gebied van salespromotie en marketing. Over de historie staat de ene regel dat ‘. ….in 1885 de familie [..] Verlinden startte met een wijnimportbedrijf voor particulieren.’


De nieuwe vestiging van Wijnhuis Verlinden in Vlijmen. foto's © paul kriele, 28 mei 2008.	Jan Hein [r.] en Joris Verlinden.

Rond 1890 waren er twee families Verlinden, de ene T.G.J.Verlinden die een likeurhandel leidde aan de Schapenmarkt en ene G. [grootvader Gerard] Verlinden die de stamhouder is van het huidige bedrijf, die 120 jaar geleden vermeld staat als wijnhandelaar in de Hinthamerstraat. Maar deze grondlegger opa Gerard heeft in 1880 in In de Boerenenmouw een wijnzaak die zelf de wijn bottelde opgericht.

Het eerst genoemde - T.G. J. Verlinden- is al vijf jaar later [1897] verhuisd naar de Vuchterstraat [H1] en staat als handel in gedistilleerd genoteerd, maar met een andere voorletterspelling F.G.L. ipv T.G.J Verlinden.

De zaak vestigde zich in 1907 op Julianaplein 6 als Wijnhandel G. [Gerard] Verlinden & Zn [Jan, de vader van Jan Hein]. Dat perceel werd eind vijftiger jaren te klein. Om die reden is in 1959 villa Zuiderbosch in Hintham gekocht. Het was het 'buiten' van de familie Sweens en werd in opdracht gebouwd voor de directeur Joseph Sweens van koffiefabriek 'De Drie Mollen'.
Later is Zuiderbosch ook nog door de familie Goulmy [met 13 kinderen] bewoond geweest.
De witte ‘stadsvilla’ en kantoor aan het Julinanaplein werd verkocht aan notaris A. Ploegmakers die er vanaf 1960 kantoor hield ern opgevolgd werd door notaris Wiechman.

=======================================

Bronnen: Brochure ' 85 jaar De Koninklijke', interviews met Marianne, Trees en Louis Rits, website Paul Goulmy

© paul kriele, 28 september 2003/aanvulling maart 2004/aanpassing april 2005.
In februari 2011 werd deze pagina van de oude naar deze nieuwe site overgezet.

Terug naar boven