Kraakgemeenschap: 40 jaar 'de Paap'
Printerversie |
Op 14 april 2018 vieren de bewoners van ’de Paap’ [Papenhulstgebouw] de 40-jarige ‘Bossche Lente’.
Toen- op maandag 18 april 1978- werd als eerste in de stad het voormalige ziekenhuis St. Joan de Deo, dat vervolgens een ‘hotel’ werd voor buitenlandse werknemers gekraakt tot ‘Industrieel Wooncentrum’.
Initiatiefnemers waren studenten van de Sociale Academie en [aankomend] kunstenaars van de Kunstacademie vooraan op de Pettelaarseweg. Onder wie Gertjan van Beijnum en Manuel Cooijmans [zie magazine 073 maart, 2018]. Zij legdenmeteen kontakt legden met het Jongeren Aktief Centrum [JAC].
De tweede kraak was de voormalige rijks HBS aan de Hekellaan [8 september1978] en als derde op 18 april 1978 St.Jan Baptist, een opvanghuis voor repatrianten uit Indonesië in de St. Jorisstraat. VanBeijnum in een interview met Frans van Gaal :’
Binnen mum van tijd konden 200 studenten aan woonruimte worden geholpen.
![]() |
Vughterstraat 224 het verloederde pand van Ewald Marggraff. foto © rijksmonumenten 4 oktober 1975 . .................................................................... |
Dat was één kant van het kraken, maar de acties betekenden ook een protest tegen de huizenmarkt en de woningnood.
Het speelde zich af in een weinig doorzichtige markt die beheerst werd door nietsontziende huisjesmelkers en pandjesbazen. Na een sit down demonstratie op het Kerkplein volgde nog de Carolusflat .
In vijf jaar tijd van 1973-1978 was volgens de SWH de woningnood verdubbeld -van eind 1973- van 3016 naar eind 1978 tot 6400. Waarvan in 1973 263 alleenstaanden en in 1978 1224. Een gemiddelde kamer koste
Het JAC berekende dat in 1978/79 een kamer van 3x4 meter H.fl. 250,- per maand kostte.
Eerste kraakacties
De eerste kraken dateren overigens uit 1975 toen op zaterdag 4 oktober 1975 door de Werkgroep Kamerbewoners ** Verwersstraat 28 [Keserpand] en Vughterstraat 224 [Marggraffpand] werden gekraakt. Marggraff stond bekend met zijn dreigementen een knokploeg op de krakers af te sturen. De politie deed daar niets tegen, dan alleen huisvredebreuk te constateren.
De Werkgroep Kamerbewoners gaat overigens na vier jaar - in 1977- ter ziele door gebrek aan animo voor acties. Ze blijft wel als ‘infoadres’ bestaan. De Werkgroep wordt opgevolgd door de ‘Kraakgroep Den Bosch’, die in maart 1976 Achter het Verguld Harnas 5 van makelaar Van Dongen kraakt.
.....................![]() |
![]() |
Stoofstraat , de panden van Drijvers die in mei 2015 werden gekraakt. foto's © gerard monté en paul kriele, 26 mei 2005. ......................................................................................................... |
![]() |
Fascisten
De politie had toentertijd totaal geen beeld noch inschatting van de kraakbeweging. Haar gedrag was intimiderend zelfs fascistisoide met inspecteur Koenders als de anti kraak specialist aan het hoofd, zo staat in het boekje Van Kraakgroep naar Beweging te lezen.Najaar 1977 brengen krakers op ludieke wijze de woningnood onder de aandacht van gemeenteraadsleden. Bij het afscheid van wethouder Lauxstermann bieden woningzoekenden hem een kruiwagen met puin aan als symbool voor de puinhoop die de VVD politicus achterlaat.
Op 12 december 1977 was op de manifestatie tegen de woningnood van jongeren en buitenlandse werknemers het Komitee Jongeren Huisvesting opgericht. Eind augustus 1977 begint het JAC ism de Kraakgroep Den Bosch met huisvestingsacties. Met onder meer de kraak van Hinthamerstraat 120 [dd.26081977] en kort erop van de Van Tuldenstraat 1-3 [Rabobank] en een mislukte kraak van het pand van oogarts dr. Jap Tjong, wordt in september 1977 hoek Boschveldweg-Stationsplein gekraakt. In de winkelruimte opent het Bossche Vrouwenhuis een kantoor met een stripbibliotheek.
![]() |
Kraakactie in pand van Wilma op Emmaplein, naast het Brabants Dagblad. © archieffoto, februari 1978. ................................................................. |
Op de uitzetting uit Hinthamerstraat 120 volgt februari 1978 Emmaplein 4a-c van projectontwikkelaar Wilma. In 1978 nemen door het stijgen van de woningnood de acties enorm toe. Veel grote kraakacties volgen elkaar op en zo ontstaat in dat licht [de beweging] ‘De Paap’.
Deze periode kenmerkt zich door meer doordachte en voorbereide kraakacties.
De krakers ondergaan ook een mentaliteitsverandering. Dat is merkbaar aan uiteenlopende activiteiten, zoals een serviceapparaat voor acties, de uitgave van een [Kleintje] Muurkrant , een zeefdrukkerij voor actiemateriaal, een fotografencollectief, een Bossche Muurschilderbrigade [B.B.B.] en het aantrekken van juridische en bouwadviseurs. Ook komt de relatie met de pers, politie en pandeigenaars meer in beeld. In het politiek en economisch veranderende klimaat is het opzetten van woon- en leefgroepen kenmerkend voor de tijdspanne.
Woongemeenschap De Paap’
In 1985 sluit de gemeente met ‘de Paap een definitief wooncontract. Waarin opgenomen de herbestemming wonen, waarvoor in 1986 de raad het besluit neemt.
40 jarige viering
Op 14 april 2018 zijn er momenten van herinnering die al of niet met foto’s gaan gepaard. Er is een vegetarische maaltijd en vanaf 21.00 uur ter afsluiting een feest.