Rondleiding Joan de Deo/De Paap op Monumentendag 2011

Printerversie

Gepubliceerd op: 15-09-2011 | Gewijzigd op: 25-03-2013
Op Monumentendag zaterdag 10 september 2011 stonden er- zoals elk jaar- tal van monumenten ter bezichtiging open. Nieuw waren de manege op de hoek Nachtegaalslaantje/Hekellaan en de ernaast gelegen Rijks-HBS.
Ook het voormalig Stedelijk Gymnasium aan het Nachtegaalslaantje, dat sedert december 2007 antiquair Van der Ven & Van der Ven is geworden, deed mee aan de Open Monumentendag 2011.

>>Voor artikel 'Rondleiding Rijks-Hbs', klik op Hbs
>>Voor artikel ' Rondleiding Stedelijk Gymnasium', klik op Gym
>> Voor artikel 'Rondleiding Manege klik op manege
>>Voor artikel  'Rondleiding over Koning Willem I Kazerne' [KW I-College]
>>Voor artikel 'Rondleiding Watertoren  klik op Watertoren

Ziekenhuis St. Jo[h]an de Deo ofwel 'De Paap'

-Boven links: 'De Paap', vroeger Ziekenhuis St Joan de Deo. -Rechts: De later aangebouwde huisjes in de tuin achter het hoofdgebouw, die mogelijk diende voor tbc-patienten. Een bron meldt ons dat deze 'loods'  inderdaad diende voor patienten met een besmettelijke ziekte, zoals roodvonk. -Links: De ingang voor de ambulances. Meteen rechts zat de EHBO.  Op Monumentendag 2011 kwamen de bezoekers binnen via deze ingang voor de ambulances.

'De Paap', voorheen het ziekenhuis  St. Jo[h]an de Deo. Later werd dit een woonverblijf voor buitenlandse gastarbeiders, oa. voor Jonker Fris. In 1978 -na een kraakactie- kreeg het zijn huidige bestemming.
De Paapbewoners laten vaak van zich horen o.a. eertijds via een eigen radiostation, en tegenwoordig met een eigen kindertheater en ook Kleintje Muurkrant komt uit 'De Paap'.

De rondleiding
Na binnenkomst via de vroegere hoofdingang komt men uit op een portaal van waar men links naar de EHBO en de  radiologie. Dat viel op te maken uit de met lood bekleede kamers.  Rechts van de ingang bevonden zich de eerste klas patiëntenkamers.
Maar de bezoekers van de 'Monumentendag  2011' kwamen binnen via de ingang voor de ambulances, 30 meter naar links van de hoofdingang. Bij binnenkomst meteen rechts, zat de EHBO.


*Muurschildering: zie daarover het artikel De Paap  dd. 30 september 2010.

Drieluik op de zijkant van het Papenhulstgebouw dat nu tentoon gesteld staat in het pand zelf. foto © paul kriele, 10 september 2011.

Op de zijkant van het pand staat steeds een tafereel afgebeeld, dat regelmatig aan de actualiteit wordt aangepast. Op bijgaand drieluik een kritisch tableau dat refereert aan de tijd van Jeroen Bosch waarop de lokale politiek aan de kaak wordt gesteld. Tussen de natuur, de bloemen, het water en personages valt plebaan Gert Jan van Rossem en cartoonist Miesjel van Gerwen te herkennen.  

De rondleiding
Op de zaterdagse monumentendag werd de rondleiding door Rob Kuijs gegeven. Dat gebeurde op een erg informatieve manier. Rob, die in huis belast is met de verhuur van de kapel, was in zijn vertellingen erg volledig.

Het gebouw draagt en toont nog vele relikten aan de tijd als ziekenhuis, zoals dit gezandstraald monogram van St Joan de Deo en de spreuk Caritas Christi urgent nos= De Liefde voor Christus dwingt [roept] ons'.  -Rechts: de muursteen in de oudbouw dateert van 30 oktober 1879. Later -in 1914 -kwam pas de ziekenhuisbouw aan de straatzijde. Daarvoor moest in 1912 een oud herenhuis worden gesloopt. foto's © paul kriele, 10 september 2011.

De broeders van St, Joan de Deo die alleen mannen verpleegden, heetten de Broeders van Barmhartigheid, zoals uit de muursteen op de achtergevel blijkt die vermeldt BvB in het kruis op de steen staat de datum van de eerste steenlegging: 30-10-1879. In 1914 volgde nieuwbouw aan de straatzijde.
In de tuin is de toenmalige oudbouw in 1912 gesloopt tbv van het ziekenhuis aan de straatzijde. De delen van het complex zijn in hoogte verschillend, wat je voelt op de bovenetage.

--Rechts boven: Een van de gezamenlijke woonkamers . Niet alle bewoners maken gebruik van een gezamenlijke woonkamer.  Elke etage of gang heeft zo zijn eigen cultuur en gewoonten. -Rechts: De eerste klas ziekenkamer die nu door een van de bewoners in gebruik is. foto's © paul kriele, 10 september 2011.

Bewoning en huur geregeld
De bewoning van de Paap, een voortvloeisel uit een onmin met de eigenaresse Jonker Fris-  dateert  vanaf 1978 de periode van de zgn. Bossche Kraaklente. Pas in 1989 volgde een legalisering nadat de bewoners jaren waren gekort  op de maandleijkse te ontvangen sociale uitkering.
Maar onder de  toenmalige wethouder Joke van der Beek werd de knoop doorgehakt en is een betalingsregeling getroffen.

Het tehuis telt 35 volwassen bewoners en 14 kinderen [sitiuatie september 2011].
Rob vertelt dat het  maar goed is dat het 'woonoord' gekaakat werd,  anders was het pand gesloopt .

De bewoners vormen geen commune. Ze leven in feite onafhankelijk van elkaar, maar in goed vertrouwen omdat ze in één huis verblijven dat één voordeur heeft
E is een vorm van vrijheid, maar ook op een andree etage of gang bestaat wat meer sociaal kontakt door de gezamenlijke woonkamer. Bij de anderen worden weer samen activiteiten opgezet. Dat is erg uitleenlopend, vertelt Rob.

In 'de Paap' verloopt de toelating van een nieuwe bewoners/ster nogal moeizaam in tijd en gecompliceerd vergeleken met de procedure die voor de Rijks-Hbs geldt.
De ballotage bestaat uit gesprekken met alle 35 bewoners en dan nog is er beraad en kan één stem de toelating van een kandidaat blokkeren. Zodoende kan de aanvraag maanden duren.
De kandidaat moet van eenieder het volste vertrouwen krijgen,  mede door de huiselijke sitiuatie die er heerst .
  

Boven: de hal naar de etages waar zich ook een lift bevindt, maar die is nooit door de bewoners in gebruik genomen.	Glas in lood raam in en van de trappenhallen. Dit raam is niet van Gert Jan van Beijnum,de glas in loodspecialist van 'de Paap'.
-Uitzicht vanuit raam op bgg naar Binnendieze en voormalig Stedelijk Gymnasium.	Gang gelegen boven de hoofdingang. Dit portaal geeft toegang tot- rechts- de operatiekamers. De desbetreffende [resp. bgg en 1e etage] gangen noemt men nu 'Opera' en ' Operette'.

-Boven: Een haan uit de tuin, is door Rob van Vugt, 'eerste klasbewoner' van een oude ziekenhuiskamer, vereeuwigd. Het uit klei gebakken beest heeft uitkijk op de tuin waar hij eertijds 'scharrelde'.  -Rechts: de gezamenlijk te benutten tuin, ook bij feesten of Paapgebeurtenissen en herdenkingen. -Rechts: de loods in de tuin waarvan de functie -separate verpleging..? - niet duidlijk is. foto's © paul krilee, 10 september 2011.

De inrichting van het tehuis, dat zal duidelijk zijn, is erg authentiek. Dat blijkt  uit de originele vloeren, het  parket  en de tegelvloeren, en uit de kleuren van de wanden en de deuren.
Die authenticiteit maakte bijvoorbeeld dat de opnamen van voor de film 'De Bende van Oss' -wat betreft de ziekenhuisscène- in Joan de Deo werd gehouden.

De loods in de tuin wordt nu gebruikt als vergaderlokaal, fietsenhok en werkplaats.



Terug naar boven