Wel en wee van 'de Paap'

Printerversie
Gepubliceerd op: 06-10-2003 | Gewijzigd op: 15-09-2011
Monumentenstatus voor de Paap  6 oktober 2003.
Het voormalige ziekenhuis Joan de Deo aan de Papenhulst 28 kreeg - op instigatie van de Rijksdienst voor Monumentenzorg - van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen onlangs [8 september 2003] de monumentenstatus. Dat is gebeurd precies een jaar voor het honderdjarig bestaan.

Het pand als ziekenhuisgebouw met  de  er achtergelegen verpleeggebouwen kapel en bakkerij en wasserij. Sedert 1978 gekraakt en pas ruim10 jaar later gelegaliseerd.

foto © paul kriele, voorjaar 1992.

'De Paap' , zoals dit gebouw in het Nachtegaalslaantje bekend staat,  was oorspronkelijk het ziekenhuis van St. Joan de Deo. Na een fusie met het Carolus kreeg het ook die naam [Carolus II], totdat het eind 1966 werd afgestoten.
Sedert die tijd heeft het dienst gedaan voor de huisvesting van buitenlandse werknemers.
Vanaf 1975 woont er het zgn. Papenhulst kollektief.
Eind jaren 80 werd de bewoning gelegaliseerd en huurt vanaf die tijd  'de Vereniging Papenhulst blijft' van de wooncorporatie Brabant Wonen.
----------------
berichten
30 jaar De Paap 13 april 2008.

Zaterdag 19 april 2008 vieren de bewoners van het voormalige ziekenhuis Sint Joan de Deo aan de Papenhulst het feit dat ze 30 jaar geleden dit pand als woonruimte in bezit namen. Toen waren het alleen krakers, tegenwoordig zitten er circa 40 'jongeren' van allerlei pluimage. Alleen de man van het eerste uur, Gertjan van Beijnum, verantwoordelijk voor de uitgave van Kleintje Muurkrant [www.stelling.nl] is het enig overgebleven - persoonlijk - monument dat herinnert aan die jaren.

De Broeders der Barmhartigheid wilden van het inmiddels omgedoopt Carolus II een bejaardenhuis maken, maar de Bossche kraakbeweging stak daar een stokje voor. Ondanks dat een knokploeg in opdracht van die broeders onder meer het dak hadden gesloopt. Het pand was eenmaal in gebruik genomen en de krakers werden door de rechter gedoogd. De gemeente kocht het pand in 1980 van de Broeders der Barmhartigheid voor een half miljoen euro.

De jaren die naderhand nog het meeste tumult opriepen was de inhouding van de  uitkering op de huur door wethouder Joke van der Beek [weth.:1985-1996], die Ton Lensen [Volkshuisvesting 1974-1985] opvolgde. Het tegen argument van de
bewoners tegen die ingreep was, dat zij het pand eigenhandig opknapten en bewoonbaar hielden. Om dat cruciale punt draaide het. Uit die jarenlange ruzie is toch nog een officieel huurcontract voortgekomen met een door de gemeente
goedgekeurd verbouwingsplan. Van de circa 7000 euro maandelijkse huur die de bewoners gezamenlijk betalen, zet de woningbouwstichting Brabant Wonen een tiende in een onderhoudspot.

Met muziek [bands en dj's], een kleine historische expositie, een drankje en een vuurtje viert de Paap haar 30-jarig bestaan zaterdagmiddag 19 april 2008 op Papenhulst 26. 

De Paap opent kunstmuseum  16 maart 2005.
In mei 2005 houdt Paap een expositie onder de titel KunstMok. Onder die naam zijn beginnende en gerenommeerde kunstenaars actief. Op de expo zijn schilderijen, fotografie, animaties, films, objecten en meubels, vertegenwoordigd. Deze objecten/producties zijn te zien van 13-15 mei 2005 in de  Paap [Papenhulst, ingang Rode Poort] en ook in het café De Gelaarsde Kat [Korte Putstraat].

Het kunstenaars collectief Kunstmok, dat uiteenlopende disciplines omvat, beoogt nog dit jaar een museum te gaan openen, waar permanente exposities worden georganiseerd. Zie ook www.kunstmok.nl

Historie 'de Paap'
Het oorspronkelijke oudere gasthuis dateert van 1879. Het gebouw van architect Jules Dony, is markant voor de toenmalige ziekenzorg en illustreert de ontwikkeling hoe ziekenhuizen werden ingedeeld [typologie], aldus het begeleidend rapport.
Het perceel werd op 17 april 1978 [tegelijk met de Carolusflat en St.Jan Baptist] gekraakt. De bewoning gaf veel verwikkelingen door onmin over huur- en onderhoudsbetalingen. Dat escaleerde toen de bewoners gekort werden op de sociale uitkering.
Uiteindelijk is onder wethouder Joke van der Beek met hen een overeenkomst gesloten waarin het onderhoud dat de bewoners op zich namen, een cruciale factor speelt. De stichting Brabant Wonen is de eigenaresse van het pand waarin circa 25 personen wonen.

St. Joan de Deo
Omstreeks dezelfde periode waarin de zusters Carolus Borromeus naar Den Bosch kwamen- eind jaren zeventig van de negentiende eeuw- vestigden zich ook de broeders van St. Johannes de Deo in de stad. Zij richtten zich vanaf 1879 op de verpleging van mannen.
In 1914 is op de Papenhulst een ziekenhuis in eclectische/neo-classistische stijl gebouwd. Architect was ir. Jules Dony.
Op de plek waar al kloosters en scholen stonden [kerk en zusters Choorstraat en Clarastraat] stond al een oud gasthuis van 1879. Het werd gesticht door de Broeders van Barmhartigheid St.Joannes de Deo.en special bedoeld voor de verpleging van mannen. Het Carolus richtte zich eertijds op de verpleging van vrouwen. Het oude gedeelte werd in 1914 ingrijpend verbouwd. Daarin zit nog een muursteen B v B 1879 [dat waarschijnlijk betekent Broeders van Barmhartigheid met de stichtingsdatum].
De ziekenzorg van de broeders werd in 1963 overgenomen door het Carolus. Als Carolus II hield het gebouw aan de Papenhulst als ziekenhuis nog zeven jaar stand.

Voormalig complex van de Broeders van St.Joan de Deo aan het Nachtegaalslaantje, gezien vanaf de Hekellaan ter hoogte van de Casinotuin.


foto © gerard monté, 6 april 1999. 
 


In de volksmond heet het Joannes de Deo nog steeds de Paap, aanvankelijk bevolkt door illegale huurders, merendeels kunstenaars. Zij hebben het gebouw opgeknapt en onderhouden. Deze situatie was niet naar de zin van het stadsbestuur. Aanvankelijk werd de huur opgelegd via een afrekening door de Sociale Dienst. Bezwaar van de bewoenrs was dat zij nogal inveteerden in het opknappen en onderhouden van het perceel. Eind jaren 80 werd, na bemiddeling door oud-wethouder Joke van der Beek de huurprijs via de wooncoporatie Brabant Wonen verrrekend.

Nog meer over dit gebouw bij de site van de bewoners van 'de Paap':http://www.papenhulst.nl/


Terug naar boven