Kritiek op gemeente tav leegstand en trage plannen voor monumenten
| Printerversie |
De volledige tekst van de 'State of the monument 2018' staat onderaan dit artikel.
| De eerste vernieuwde bijeenkomst van de stichting 's-Hertogenbossche Monumentenzorg werd druk bezocht. foto © paul kriele, 4 sptember 2018. ................................................................................................ |
 |
Naast diverse uit te reiken onderscheidingen en een boekpresentatie zal de kritiek op de gemeente tav de langdurige leegstand van monumenten en de traagheid met plannen rond de bestemming van monumenten, lang op het netvlies blijven hangen. Die kritiek werd geuit door de nieuwe voorzitter, als opvolger van Jan van Heijningen, Henk van Beers, oud wethouder van Rosmalen, later burgemeester van achtereenvolgens Bakel, Milheeze en Roermond.
Van Beers noemde een reeks van panden waar niets mee gebeurt, of waar de stichting kritiek heeft op de bestemming, zoals het Kruithuis. Daar ligt een plan klaar om op de binnenplaats van dit toekomstig water- en vestingmuseum een glazen dak aan te brengen. Van Beers noemde specifiek: Schade aan de constructie van dit eeuwen oude pand'.
Vervolgens kwam de St.Cathrien ter sprake, die dreigt te verloederen als daar niet spoedig een bestemming aan wordt gegeven bijv. als concert- of theaterzaal,
‘De Kleine Winst’ op Markt 33 nog steed steeds geen ingevulde bestemming. Voor het opknappen van het pand en de nieuwe bestmming zijn overigens kostbare voorstellen aangereikt die door de gemeente werden afgewezen..
Ook sneed spreker het Geefhuis op de hoek Hinthamerstraat-St.Jozefstraat aan. Daar ligt een plan klaar om de aldaar gehuisveste Bibliotheek over te doen gaan naar De Muzerije. Wat daar ook het gevolg van is ..in ieder geval dat ook de bestemming van de Bank van Leening, die ingrijpend tot balletschool werd verbouwd,onzeker wordt.
Ook gaf de voorzitter van de Bossche Monumentenzorg kritiek op de nieuwbouw van het TheateradPararde, die bijv. met zijn transportsysteem, niet past in de stadse omgeving. Door die bouw worden ook de bomen op de Parade bedreigd. En zo ging Van Beers nog even door zoals zijn vraag: Waar blijft de nieuwe bestemming van het Wilhelminaplein?
Wethouder Huib van Olden die een reactie mocht geven op deze kritiek, ging daar wijselijk niet op in en zei: ‘Ik ga daar niet over heen..’. Maar zei wel, dat ‘..een stilte nodig is om de geesten te rijpen en om de juiste beslissingen te kunnen nemen.’
Boek Molens van Rosmalen
Een ander markant punt van de avond was de presentatie van het boek 'De Molens van Rosmalen' die met een ludieke toelichting door de initiatiefnemer en grote motor achter dit object gepaard ging. De sympathieke Vogels gebruikte zijn tijd natuurlijk ook om er een vlot verkooppraatje van te maken.
De ondertitel van het boek is 'Zeven eeuwen malen door boer, burger en bakker’. Omdat het zo lekker bèkt, zei de co-auteur.
 |
 |
 |
- Links boven:Lezing door oud molenaar René Vogels bij boekpresentatie 'De Molens van Rosmalen'. -Hierboven: Het redactieteam. -Links Uitreiking eerste exemplaar aan wethouder Huib van Olden door Wim Jansen, voorzitter van de vereniging 'Vrienden van de molens van 's-Hertogenbosch'. foto's © paul kriele, 4 september 2018. |
Discussierondje over [behoud van ]monumenten
 |
De deelnemers aan de discussie vlnr.: Kees Somer, Janneke Bierman, Ronald Glaudemans en Wies van Leeuwen. Links gespreksleider Eric Alink. foto © paul kriele, 4 september 2018. .............................................. |
Als nieuw programmapunt werd door Eric Alink een discussie geleid over monumenten: behoud [welke jaargrens/welk criterium??] bestemming /verbouw en al of niet sloop, geleid.
De gespreksleider gaf het panel nogal royaal gelegenheid zijn/ haar mening te geven. Tot dat panel behoorden Kees Somer, adviseur architectuurhistorie bij OC&W, architect [Bierman-Henket in Esch] Janneke Bierman, Ronald Glaudemans bouwhistoricus bij Erfgoed en cultuurhistoricus Wies van Leeuwen.
Kees Somer meent dat herbestemming van gebouwen door de bevolking gedragen dient te worden. 'Je kunt er de affiniteit en betrokkenheid van de burger mee peilen,' stelde Bierman. 'Cultuur historisch is het interessant,' zei Glaudemans.
'In feite dienen we zuiniger met gebouwen om te gaan,' was de stelling van Van Leeuwen, 'Als het weg is, is het weg.'
Van Leeuwen noemde het jammer dat de Kunstacademie [voorheen Remington] gesloopt gaat worden. Specifiek noemde de cultuurhistoricus De Wolfsdonken [nu Paleiskwartier], waarop dit pand staat, dat is interessant is geweest voor de Bossche geschiedenis.
Tot slot mochten elk –met vooruit schrijdend inzicht- een pand aanwijzen dat ze graag terug zouden zien:
 |
-Links: Het welkom door het nieuwe hoofd van de afdeling Erfgoed van de gemeente dr. Dieke Wesselingh. foto's van prensentatie © paul kriele, 4 september 2018. |
| -Rechts: Dit pand, het Cementrum op de St Teunisweg kwam regelmatig in beeld. Het wordt gefacelifted en heringericht door architectenbureau Bierman-Henket in Esch, waar Janneke Bierman een van de partners is. 'Cementrum is een voorbeeld van brutalisme [toepassen van ruw beton] en van structuralisme [volgenseen geometrische structuur],' aldus Bierman. Bierman vindt de nieuwe gebouwen de monumenten voor de toekomst. ' Je zou ze alvast een beschermde status moeten geven..'. |
 |
Glaudemans het station van Cuypers van1896, Janneke Bierman kon geen gebouw noemen maar vindt dat het bankgebouw op de Stationsweg best bewaard moet blijven omdat het bepalend is voor het –architectonisch- tijdsbeeld. Niet Bosschenaar Kees Somer gaf de 19e eeuwse gesloopte villa’s bij het Rijksmuseum aan. Die hij graag teruggebouwd zou zien.
Laureaat aan ABC
De voorzitter van de stichting ’s-Hertogenbossche Monumentenzorg Henk van Beers mocht de lauratio uitspreken. Daarin noemde spreker Ton Nelissen als de laureaat van 2018. Nelissen is voorzitter van de stichting A[archelogie] B [bouwhistorie] en C [cultuur ]. Zij heeft in een reeks van jaren publicaties doen uitgaan over 'de juweeltjes van de stad'. 'Nu eens geen persoon maar een organisatie die ook de culturele aspecten van de stad heeft belicht. Deze stichting heeft zich met een holistische visie verdienstelijk voor de stad gemaakt en geduid wat monumentenzorg zou moeten zijn,‘aldus Van Beers .
| Henk van Beers reikt aan de voorzitter van de stichting ABC Ton Nelissen het bij het laureaat passende cadeau uit. foto © pauk kriele, 4 september 2018. ........................................................................................ |
.jpg) |
In zijn dankwoord sprak Nelissen dat’.. de ruim 12 titels mede mogelijk zijn gemaakt vanuit de filosofie dat de cultuur historie meer dan de moeite waard is bestudeerd te worden. En.. te publiceren voor een breed publiek.
Historie is belangrijk, daar leren we van en begrijpen daardoor onze samenleving. Historie is ook een bron van inspiratie. We wensen dat onze kleinkinderen het werk van de stichting ABC voort zullen zetten’.
Ton Nelissen mocht een kunstwerk, een keramieken labyrinth van Christine Jetten, in ontvangst nemen .
State of the Monument 2018 door voorzitter Henk van Beers
Zo’n 70 jaar geleden stond mijn wieg aan de Breede haven, precies in ‘t hartje van de stad. Sindsdien is er veel veranderd. Dat is te zien aan mij, maar vooral ook aan de stad. Vergeleken met oude foto’s uit de jaren vijftig, ziet onze stad er ongelooflijk goed uit. Daar is dan ook door velen met man en macht aan gewerkt. De meeste monumentale panden verkeren nu, zeker op het oog, in een puike conditie. Zo trekken gedurfde combinaties van oud muurwerk en eigentijdse toevoegingen aan de vestingmuren, ruimschoots de aandacht. Hetzelfde geldt voor de herontwikkeling van het Mariënburgklooster. Hier gaan nieuw en oud hand in hand, in een harmonische symbiose. Zo denk ik ook aan de nieuwe werkplekken tussen de zorgvuldig gerestaureerde en overkapte luchtbogen van de kapel. En ook bij het Gasthuiskwartier lijkt de zorgvuldige verbouwing van het oude ziekengasthuis eendrachtig samen te gaan met een eigentijdse invulling. Dit zijn in onze ogen uitstekende voorbeelden om op de juiste manier met de “grande dame ’s-Hertogenbosch” om te gaan. Het oude in zijn waarde laten en tegelijkertijd de toevoegingen af te stemmen op maat en schaal van de directe omgeving. Met als resultaat, bouwwerken, waar we als “gouden korenaren” terecht trots op kunnen zijn.
Tot zover deze kant van de medaille… Nu de andere, de minder rooskleurige.. En dan duid ik met name op terreinen, waarop bijna alles stil lijkt te staan. Zo vroegen wij ons in 2017 al af, wat er gaat gebeuren met het gat aan de Markt. Een gaaf gebit, waar een of meerdere tanden aan ontbreken, vereist immers onmiddellijke actie. Geen tandarts zal mij tegenspreken. Vraag is of je hier coute que coute moet vasthouden aan het eigentijdse, of je, nu de kans geboden wordt, juist niet het verleden als inspiratiebron moet benutten? Juist dat laatste, dat benutten, kan hier een welkome en harmonische oplossing bieden. Helaas hebben wij het gevoel, dat een broodnodig debat er nog steeds niet lijkt aan te komen, waardoor we straks het risico lopen voor voldongen en onwelgevallige feiten te worden geplaatst. Wij feliciteren het gemeentebestuur met haar beslissing over te gaan tot hergebruik van het Kruithuis en om hierin een water- en vesting museum te vestigen in plaats van een kantoor of hotel. Het vervult ons echter met zorg dat overwogen wordt om de unieke binnenplaats met glas te overdekken. Dit vergt immers het opnemen van een zware staalconstructie in de prachtige 17e-eeuwse kappen. Bovendien is het kruithuis zo diep gefundeerd. dat een volledige onderkeldering naar onze mening heel goed mogelijk is, waardoor ook kan worden ingespeeld op de gewenste afgraving rond het gebouw, waardoor deze bereikbaar wordt,vanaf het kanaal en tegelijkertijd het beeld van een toren wordt hersteld. Vooralsnog bepleiten wij dan ook een nader onderzoek te doen naar mogelijke alternatieven in deze richting. Bij het Wilhelminaplein maakt het stadsbestuur opnieuw een stevige pas op de plaats. En dat is ronduit jammer, immers na jaren van inspirerende toevoegingen aan de vesting-ring, moeten we het hier nog steeds doen met wat hooiachtig gras en een zonnewijzer. Terwijl juist hier, het bodemarchief op spannende manieren zichtbaar kan worden gemaakt! En dan te weten,dat de oplossing voor het oprapen ligt. We hoeven alleen te refereren aan het bekroonde werk van Van Roosmalen en Van Gessel!
De afdeling Erfgoed wil onder een nieuwe leiding aan de slag met het motto ”Monumenten als inspiratie voor de ontwikkeling van de stad.” Een moto, maar dat begrijpt U, wat ons, van huis uit, zeer aanspreekt. Net zoals U zijn wij sterke voorstander van het aanvullen van de monumentenlijst met bouwwerken van de naoorlogse Wederopbouw. Helaas worden, en zeker niet alleen in onze stad, dergelijke jonge gebouwen vaak plotseling gesloopt of onherkenbaar verminkt. Buitengewoon jammer, want juist deze bouwwerken zijn bij uitstek geschikt de stadsvernieuwing te inspireren. Alleen al daarom is het goed om ze bescherming te bieden en vooral ook deze te plaatsen in de context van de oorspronkelijke stedenbouwkundige gedachten achter de jongere stadswijken.
Denkend aan de stad, doet het me pijn de bijna stilstand te ervaren rondom het Sint-Jansmuseum. Juist daar, waar een schat aan middeleeuwse bouwsculpturen en kunstwerken beter gepresenteerd kan, ja, moet worden. Wij begrijpen ook wel, dat het kerkbestuur hierin het voortouw moet nemen, maar, het moet ons van het hart, dat wij tot op heden slechts stilte, pure stilte vernemen. Iets wat ook geldt rondom de Sint Cathrien, de indrukwekkende en markante stadskerk met haar waardevolle interieur en haar even vermaarde orgel. Open met de Open Monumentendag, een prima zaak, maar daarna? Waarom dit gebouw niet gebruiken voor kleinschalige voorstellingen of haar tijdelijk verhuren voor concerten en manifestaties? Leegstand betekent hier zeker op termijn achteruitgang. En daar zit toch niemand op te wachten. Een andere cri de coeur: De raad lijkt enigszins hardleers geworden met het zorgvuldig omgaan met het Beschermd Stadsgezicht. De dreigende landpikkerij aan de Parade door de terrassen hebben we wat af kunnen zwakken, maar het resultaat blijft toch een kleine, rare sprong in het trottoir. En, nu we daar toch in de buurt zijn, hoe gaat het verder met de verkommerende bomen aan diezelfde Parade? En, wat moeten we denken van de hier en daar gehoorde suggestie om de stadsbieb te verplaatsen van het huidige Geefhuis naar het gebouw van de Muzerije? Dit naar onze oprechte mening, bij voorbaat, ronduit onzalige plan brengt zowel de Muzerije alsook de bibliotheek gegarandeerd in de problemen. Bovendien heeft het monumentale en historisch unieke Geefhuis nu juist een prima bestemming. Wordt het straks een prooi voor projectontwikkelaars? En wat gaat er gebeuren met de Bank Van Lening, die prachtig geschikt is gemaakt voor ballet, als onderdeel van de Muzerije? We spraken over inspiratie. Indachtig het “geen geld, geen Zwitsers”, vragen wij ons hardop af, of er geld beschikbaar komt, om de kop van de Binnenhaven met Citadel en Kruithuis verder te ontwikkelen in het kader van het Zuid-Willemspark? Net als in 2017 moeten wij, weer eindigen met het theater aan de Parade. Dat de vernieuwbouw gaat passen in het huidige bestemmingsplan moeten we nog maar eens zien. Om maar te zwijgen over de architectonische vormgeving van de nieuwbouw of die wel gaat passen in het beschermde stadsgezicht? Juist op deze kwetsbare en uiterst markante plek is de grootste voorzichtigheid geboden. Laten we voorkomen, dat er onverteerbare concessies moeten worden gedaan, vanwege het bijvoorbeeld maken van een rij enorme deuren voor de expeditie in de plint van het gebouw. Bovendien legt het aantrekken en verwerken van de enorme vrachtwagens een onverantwoorde druk op de straten in de omgeving. En, ook het aantasten van de bomen rondom de Parade is niet ondenkbeeldig. Naar onze mening vormt het een spagaat, waar amper of niet uit te komen is. U begrijpt, wij blijven dit proces kritisch volgen! Zoals wij ook uitdrukkelijk afstand blijven nemen van de door sommigen gekoesterde harde tegenstelling tussen enerzijds het behoud en anderzijds het vernieuwen; tussen de monumenten-taliban en de voorstanders van de vooruitgang. Sterker, juist het respect voor het oude kan in onze ogen prima samengaan met die vooruitgang. Simpel gezegd: Leren van de kwaliteiten uit het verleden en die meenemen naar de toekomst. Dat biedt perspectief en is heel wat belangrijker dan ons elke keer weer verliezen in debatten over schijnbare tegenstellingen.
Tot slot: Wij staan aan het begin van een nieuwe regeerperiode. Vol vertrouwen wensen wij Het nieuwe college, haar nieuwe voorzitter en de Raad, alsmede alle medewerkers alle mogelijke succes. Zie ons, bij U op weg gaan, naar een verdere uitbouw van onze fraaie Hertogstad, daarbij vooral als partners. De ene keer stevig applaudisserend, de andere keer kritisch de materie volgend. Met U hebben wij slechts een doel voor ogen: nl. Samen aan dezelfde kant van het touw trekken, om de stad en haar stedelingen een fantastisch decor te bieden, waarbinnen het goed wonen, werken en verblijven is.
Ik dank U .
© Henk van Beers
Terug naar boven
 |
 |
 |
 |