Orthen is ouder dan Den Bosch

Gepubliceerd op: 15-11-2007 | Gewijzigd op: 02-08-2013
Oud en nieuw Orthen staan hier centraal, dus ook het schaarhuis, Orthen-Links en de nieuwbouw aan de rijksweg. Fort Orthen kun je als een symbool van deze oudste Bossche kern beschouwen

Orthense Hamonie 80 jaar den bosch, 15 november 2007.
Bezwaar 150 Orthenaren tegen bouwplan Oude Rijksweg/Hambakenweg 23 juni 2007
Verzet tegen hoogbouw hoek Hambakenweg/Oude Rijksweg [Orthen 53] 8 februari 2007.
Nieuwe prominent 2007: Peter van Raamsdonk 8 februari 2007.
Boek over Orthen-links 6 april 2006.
50 jaar Gemengd koor Salvator -8 oktober 2005
Geslaagd Orthenfeest- 24 april 2005
Orthen onthult 'Gemeintvlag' -26 januari 2005
-historie van Orthen
Orthen Links
Oud-Orthen -16 januari 2005 [aantastting klooster e.o.]
Schaarhuis
de oude kerken van Orthen
Orthenstraat [u gaat naar aparte pagina Water en Vuurplein/Orthenstraat]]
Ertveldplas
Linken adressen
===========
Orthense Harmonie 80 jaar , 15 november 2007.
Zondag 18 november 2007 viert de Orthense Harmonie het 80-jarig bestaan. ’s Middags is er olv dirigent Marco van Dulmen een concert in de San Salvartorkerk. Speciale gast die dag is de zangeres Sophie Tops en als speciaal muziekstuk wordt de musical Midzomertoverkracht nog eens uitgevoerd. Voor de pauze valt er lichte- musical- muziek te beluisteren en na de pauze treedt de Harmonie op samen met het kinderkoor de Zuidersterren. De Orthense Harmonie, die in 1964 koninklijk werd, is ontstaan op initiatief van enkele Orthenaren, die ipv het inhuren van een orkest een eigen muziekgezelschap wensten.

Op bouwplan ‘Oude Rijksweg/Hambakenweg’ bezwaar van 150 Orthenaren   23 juni 2007.
Deze week ontvangen B&W een bezwaarschrift van 150 Orthenaren, dat ingaat tegen de bouw van 28 appartementen op de hoek Oude Rijksweg/Hambakenweg. Los van de geweldige blunder van de gemeente, is het niet charmant vooruit te lopen op het bestemmingsplan door al een fictieve bouwvergunning af te geven voor de bouw van een flat op dit markante punt. Het bezwaarschrift samengesteld uit een overleg van de uit 15 leden bestaande Commissie Dijklint Orthen, gaat vergezeld van nog eens 150 handtekeningen van omwonenden. Deze bezwaren zijn ook geuit op de inspraakavond [ 8 februari 2007]. Het huidige gebouw kan beter plaatsmaken voor een parkje en een klein aantal parkeerplaatsen, waar in Orthen, volgens de landelijke normen, een tekort aan bestaat.
Voor Orthenaren moet die bebouwing weg. Zij zien dat terrein liever als parkje ingericht met een klein aantal parkeerplaatsen, waar in Orthen een tekort aan bestaat. Bovendien prijst de gemeente ‘Groen Orthen’ aan in haar folders en op de internetsite. Tenminste zo was het vroeger voordat het perceel werd bebouwd tbv een rijschool, later keukencentrum en nu de Kortingknaller.
De Commissie onderzocht overigens de bouwaanvraag. Behalve dat de gemeente de stommiteit beging om de termijn te laten verlopen, waardoor van rechtswege Orthen bv kan bouwen, blijkt uit gegevens van het kadaster dat de aanvrager Dijsselblom geen eigenaar is van de grond, waarvoor G.A.J. Swanenberg staat geregistreerd.
De ‘Commissie Dijklint’ verwacht ook claims en/of bezwaren van de Gasunie, Essent en de Gemeente vanwege leidingen van deze bedrijven, die verlegd moeten worden om de grond bouwrijp te kunnen maken.

Nieuw bestemmingsplan van Heinis tot Oude Rijksweg Orthen 8 februari 2007.
Vanavond donderdag 8 februari 2007 willen Orthenaren protesteren tegen de aantasting van de lintbebouwing die de Oude Rijksweg zo kenmerkt. Ze zijn bang dat in het nieuw op te stellen bestemmingsplan alsnog hoogbouw op de hoek Hambaken/ Oude Rijksweg hoger wordt dan de buurt. Op dat perceel Orthen 53 stond een autorijschool, later een keukencentrum. Op die hoek zijn door projectontwikkelaar Orthen bv plannen ingediend voor een flatgebouw met 32 appartementen in 4-5 bouwlagen.
In café Schutterswelvaren houdt de gemeente een openbare inspraakavond waar de ‘nieuwe’ uitgangspunten worden toegelicht. Dat bevat ook het omstreden bouwplan. Orthenaren hopen erop, dat de Commissie Welstand alsnog die ‘hoogbouwplannen’ afkeurt of aanpast.

Het College van B&W, dat eerst die plannen afkeurde, stemt nu wel in met 4 lagen aan de zijde Hambaken en 2 aan de zijde Oude Rijksweg.*

*Na afloop van de infoavond bleek, dat Swanenberg die die avond een toezegging deed over een lagere bouw en zich die avond voordeed als eigenaar, niet waar kan maken. Niet Swanenberg is namelijk de eigenaar, maar projectontwikkelaar Orthen. de bv waaraan Swanenberg zijn onroerend goed jaren geleden had verkocht...

Nieuw prominent: Peter van Raamsdonk 8 februari 2007.
Met carnaval wordt Peter van Raamsdonk benoemd tot Orthens prominent 2007. Die titel ontvangt de Orthenaar vanwege zijn verdiensten voor de voetbalclub OSC'45, soos Orthinon en zijn inzet voor het Nico Schuurmanshuis. Al 30 jaar hanteert de Prominentenverkiezing Orthen deze ceremonie op carnavalsmaandag in het Nico Schuurmanshuis. Dat gaat met allerlei vlagvertoon gepaard.
De huldiging vindt plaats op carnavalsmaandag 19 februari nadat om half tien de Orthense vlag wordt gehesen zal rond 11 elf uur de prominent worden gehuldigd. Dat gaat gepaard met het voorlezen van een proclamatie.
De gedecoreerde wordt thuis opgehaald en en met een fanfare in optocht naar het Nico Schuurmanshuis begeleid waar er na een borrel ook gelegeheid is om de jubilaris, die herkenbaar is aan een pet met 2007 erop, te feliciteren.
Peter van Raamsdonk werd als zon van Bep en Karel van Raamsdonk-Leerschoten, geboren op 5 februari 1969.
Peter volgde na de lagere school de MAVO en de HAVO.
Momenteel is hij vooral actief in de sportwereld en als vrijwilliger bij het Nico Schuurmanshuis.
In zijn jeugdjaren was hij actief bij OSC'45 als jeugdtrainer vervolgens kwam Peter in het jeugdbestuur van de voetbalclub en tegenwoordig is hij coördinator, wedstrijdsecretaris en lid van het hoofdbestuur en voorzitter van de supportersclub.
Daarnaast bekleedt hij de functies van bestuurslid van de sociëteit Orthinon en is hij vrijwilliger bij het gemeenschapshuis Orthen (Nico Schuurmanshuis).

Boek over Orthen-links 6 april 2006.
De wijk Orthen-links, die al van alles heeft meegemaakt en doorstaan, is dmv interviews met buurtbewoners vastgelegd in een historisch boekje. Dat idee ontstond tijdens de buurtgesprekken van 2003, toen buurtbewoners zich bereid toonden de herinnering aan de wijk vast te gaan leggen. Die opzet is dankzij subsidies van de wijktafel Noord, en van ’Talent in de buurt’ [GSB-beleid] en mbv Divers gelukt. Wethouder Elly de Jonge zal op vrijdag 21 april 2006/19.00 uur het 1e exemplaar Orthen-Links aan bieden aan buurtbewoonster A. Fleuren. Dat feest wordt ook weer door de buurt aangekleed en verzorgd.
Een speciale werkgroep heeft zich met de voorbereiding en de realisatie bemoeid: Sonja van der Voort, Lisette van Rooij, Theo van Rooij en Gonny Marcus. Het boekje is verluchtigd met foto's en illustraties Door een bon in het krantje 'Prettig Geregeld kunnen Orthenaren dit boekje verkrijgen. Bij de uitreiking op 21 april 2006 in het buurthuis De Herpen is iedereen welkom.

50 jaar Gemengd koor Salvator   8 oktober 2005
Komend najaar wordt het halve eeuwfeest gevierd van het Gemengd koor van de Orthense Salvatorkerk. De kerk die in 1955- naar ontwerp van de architect Jan de Graaf - verrees op het nu recentelijk vernieuwde Schaarhuisplein, is de opvolger van de St. Lambertusparochiekerk. Die neo-gothische kerk stond op het eind [klooster/Huize Meerwijk] van de oude rijksweg stond. Het koor was er dus al een jaar eerder dan de nieuwe kerk! Omdat met name Huub Oosterhuijs de teksten voor de meeste liederen die het koor zingt, schreef, is hij bij een van de vieringen de ere-gast.
Op de zondagen van 9 oktober [10.30 uur], 20 oktober en 13 november 2005 zijn er jubileumdiensten rond het 40 leden tellende koor.

Tien jaar geleden gaf het feestcomité Salvator een gedenkboek uit. Daarin schreven de oud-pastores, onder wie Frits Bakker, Piet van Tuijl, Martien van Stiphout en Bart Schoonus, een opdracht gericht aan de eerste pastoor Schouten. Jan Schouten was de eerst pastoor van de in 1956 geopende Salvatorkerk op het Schaarhuisplein. Ook abt Ton Baeten sprak zijn woordje in het boekje mee.

Succesvolle Orthendag   24 april 2005.
Zondag 23 april 2004 kwamen een paar honderd Orthenaren in kerk en fort bijeen tgv een ‘Groot Orthenfeest’. Dat was het initiatief van de 'Orthense Prominenten', een club van verdienstelijke Orthenaren die er trots op zijn dat Orthen meer dan 1100 jaar bestaat en die eigen identiteit dan ook in stand wil houden.

De dag begon met een H. Mis, gevolgd door de onthulling van een eigen vlag en een open huis in fort Orthen, waar de kramen van verenigingen en het vertier [muziek en line-dacing in het Nico Schuurmanshuis, tientallen belangstellenden trokken. Binnen en buiten het fort waren stands aanwezig van o.a de Lokale Ruilkring, de San Salvator, de Actiegroep Oud Orthen die vecht tegen grootschalige nieuwbouw en stands van enkele kunstenaars en de Heemkundekring ‘De Orthense Schaar’.


	Fort Orthen was op zondag 24 april 2005 in feeststemming dankzij harmonieën en orkestjes zoals Diesel en de Orthense Harmonie. foto © paul kriele, 24 april 2005

De pastores én prominenten Adri Bosch, Karel Huiskamp en Jack Snackers waren de celebranten van de dienst waarin Bosch een preek hield op Orthens/Bosch rijm. Bosch, die tussen 1972-1982 pastor was van de San Salvator, sprak over het belang van Orthen waartoe ’s-Hertogenbosch behoort! En dat deze gemeinde langer dan ‘s-Hertogenbosch bestaat…. Aan de Orthense Prominenten zal het niet liggen dat Orthen ooit van de kaart wordt geveegd, aldus de oud-pastor.

Symbool van die Orthense identiteit en de saamhorigheid was ook de door wethouder Jetty Eugster namens de koningin koninklijk onderscheiden 67-jarige Tiny van Hirtum. De ras-Orthenaar werd lid in de Orde van Oranje Nassau op de dag dat kleinzoon Mitchel van Hirtum zijn eerste Communie deed. Van Hirtum was jaren lang voorzitter van de Commissie van ingezeten van Orthen en 50 jaar muzikant van de Orthense Harmonie waarvan hij na zijn zestigste penningmeester en vice-voorzitter werd. De gedecoreerde is ook nog lid van de Orthense Geitenclub [carnavalsvereniging] en lid van De Kikvorschen die op deze bijzondere bijeenkomst acte de présence gaven. Na de Mis is voor fort Orthen door Henk van Wandelen en Harrie Kievits, prominenten van het eerste uur, de vlag gehesen terwijl het Orthens volkslied- ‘We zijn ingelijfd, maar Orthen blijft!’ -klonk.


Voor de jeugd was er een caroussel, een springkussen en kramen met o.a. ijs en suikerspinnen. voor fort Orthen de Orthense vlag onthuld door Henk van Wandelen en Harrie Kievits twee prominenten van het eerste uur. De Orthenaren kunnen trots zijn op het sympathieke gebaar van 's-Hertogenbosch om de nieuwe Orthense vlag voor het stadhuis op te hangen. foto© paul kriele, 24 april 2005

De dag was in alle opzichten geslaagd. Zelfs de nieuwe goud/gele Orthense vlag hing voor één dag voor het stadhuis van ’s-Hertogenbosch in een prachtig voorjaarszonnetje. Dat laatste was te danken aan de worst die in de H. Mis aan de H. Clara was geschonken.

Orthen onthult eigen vlag 26 januari 2005.
Op het ‘Groot Orthenfeest’ [24 april 2005] wordt door de Orthense verenigingen na een Mis in de San Salvatorkerk de nieuwe 'Gemeintvlag' onthuld. De Orthense harmonie zal de muziek tijdens de dienst verzorgen. Celebranten van deze mis zijn oud-Orthense pastores: Jack Snackers, Adri Bosch en Karel Huiskamp.

De- officieuze -vlag heeft een geel grondvlak met daarop drie rode molenijzers. De vlag is ontworpen naar een idee van de Heemkundekring de Orthense Schaar. Bij onderzoek ontdekte zij dat dit wapen met de molenijzers ooit door ‘een heer van Brabant’ werd gedragen, aldus heemkundelid Sonja van de Voort.
De onthulling van de vlag is opgezet door de ‘Orthense prominenten’ mbv de ‘Commissie uit de ingezetenen van de afdeling Orthen’, zo vertelt Irmgard Heijmans, voorzitter van de ‘Orthense prominenten’. ‘Prominenten’ zijn voor Orthen verdienstelijke personen. Twee van hen, oprichter Henk van Wandelen en Harrie Kievits [1e prominent] hijsen om 12 uur de vlag op het fort bij het klinken van het ‘Orthense volkslied’
’s Middags presenteren zich alle Orthense verenigingen binnen het fort.
Orthen, dat bijna 1200 jaar bestaat, profileert zich de laatste tijd hechter dan ooit, mede dankzij talrijke verenigingen. De heemkundekring zet zich onder meer in om de authenticiteit van het dorp te bewaren en de leefbaarheid te vergroten.-© paul kriele,
-------------------------------
De historie van Orthen
Nog voor de stichting van de stad- naar wordt aangenomen in 1196 - was er al sprake van 'de villa Orthen' [815]. In dit geval betekent het Latijnse villa/landgoed. De hertog van Brabant had er zijn jachtterrein, aangeduid met 'het bos van de hertog', waaruit 'des hertogenbosch' is ontstaan.

De San Salvatorkerk middenin Orthen gelegen, de kerk is gebouwd als opvolger van de Lambertuskerk die op het eind van de oude rijksweg door Orthen stond.

Voor eigen-wijze katholieken is de San Salvator een gemeenplaats, evenals het Schaarhuisplein-dat ervoor ligt- een gemeenplaats is geweest voor de Orthense boeren.

foto © gerard monté, 14 mei 2000.

Op de plek van de voormalige Lambertuskerk stond vroeger de eerste Orthense kerk St.Salvatorkerk, waar ook de eerste Bosschenaren ter kerke gingen.

Voor de Bosschenaren heeft Orthen als begrip: er begraven worden en jaarlijks was er de Orthense kermis op het Schaarhuisplein. De begraafplaats heet Groenendaal, zo genoemd naar de eerste Bosschenaar die er in 1858 begraven werd. Van deze overledene is de grafzerk vlakbij de kapel gelegen, bewaard gebleven.
Orthen betekent volgens geschiedschrijver Schutjes: oort, of grens. Den Bosch wordt als meest Noordelijke plaats van de Zuidelijke Nederlanden genoemd, maar geografisch is Orthen dat nog meer. Een andere geschiedschrijver legt uit dat Orthen een ordune, ofwel zandrug was. Deze verdween toen bij de voorbereiding op de vestiging van de hertog de bosschages werden gekapt om een vrij schootsveld te krijgen.
Orthen bleef bestaan en is feitelijk het oudste deel van 's-Hertogenbosch, het heeft de oudste rechten en staat op de gemeentelijke begroting dan ook als een eigen 'afdeling' geboekt.

boekje Frans Pels
Frans Pels beschrijft in zijn ' Wandelen door Orthen' ook de -helaas kort- de kerken, met name de Lambertuskerk op het eind van de oude rijksweg. Daar was pastoor Kamp de herder die nog lang na zijn pastoraat indruk heeft gemaakt en achtergelaten.
De kerkhoven en rituelen rond de overledenen brengt Pels kort in beeld. Hij keert terug naar de tijd dat er nog een paard en kar naar het kerkhof reed met de baar van de overledene erop.
Pels somt heel wat families en namen op, zoals 'de Cup' achter die naam schuilt het echtpaar Mulder-Hendriks. Het café was gelegen bij de overweg op de grens van Den Bosch en Orthen. Ook de spermastier van- eerst Jan van Cromvoirt en later Piet den Dekker. Toen Van Cromvoirt te oud was geworden, is hij opgevolgd door Piet den Dekker. Bij hen konden de boeren hun koeien laten dekken door de stier die door de gemeenschap was betaald.
Sedert 1956 heeft Orthen een nieuwe Salvatorkerk op het Schaarhuisplein Zoals de naam zegt: aan de overkant stond het schaarhuis dat tegelijk als politiepost [veldwachter Van Wanderen] en brandweerhuisje diende. zie de oude kerken van Orthen
het schaarhuis
De gemeenschap Orthen had tot voor enkele jaren terug nog een gemeinthuis waar de boeren vergaderden om de gemeint, ofwel de pacht over grasland te vernemen. Het vee werd geschaard op het schaarhuisplein, het centrale dorpsplein waaraan het schaarhuis lag.
Schaar is een koe en het scharen is het verweiden van vee, wat bij inschrijving in het schaarhuis gebeurde. Het schaarhuis stond westelijk en het plein ligt oostelijk van de traverse, dat is de oude rijksweg Orthen. Het schaarhuis was deels brandweerwacht, voor de opslag van de slangen en van de brandweerkar, deels politiepost. Laatstelijk heeft het nog gediend als bloemisterij
Het schaarhuis was ook een soort gemeentehuis Daar werden de gemeentebesluiten ook opgehangen die met de financiële situatie van het dorp Orthen te maken hadden. Orthen voerde een eigen financiële huishouding. Het in 1993 gesloopte schaarhuis stond op de plaats waar twee jaar geleden een bedrijfsterrein werd ontwikkeld.


Nieuwe bedrijfsparkje aan de Oude Rijksweg. Het schaarhuis moest er voor wijken.. foto © gerard monté, 14 mei 2000.	Het historische schaarhuis ging aan de sloperswoede van de jaren negentig [1993] ten onder. Ook enkele winkeltjes vielen aan de slopershamer ten offer. Orthen verloor wederom een stukje eigen identiteit. foto © paul kriele, 1991.

de oude kerken van Orthen
Op het eind van de oude rijksweg door Orthen stond een schuurkerk, ook bedoeld voor de katholieken van Engelen. De Bosschenaren gingen rond 1400 nog in Orthen ter kerke. Bij de komst van de Minderbroeders naar Den Bosch togen zij naar de Bossche St.Jan die tot parochiekerk was verheven. Orthen was afgedaan voor de Bosschenaren, behalve op het allerlaatste ogenblik dan worden zij in of 'op Orthen' begraven.
De inmiddels verbouwde schuurkerk- St.Salvator genaamd- brandde in 1606, tijdens het beleg van prins Maurits, af. Kort erop werd ze herbouwd. Uit de archieven blijkt dat er ook een nieuw priesterkoor werd aangebouwd dat in 1616 - tijdens de Orthense kermis - met een plechtige mis in gebruik werd genomen. In 1629 raakte de kerk bij het beleg van Frederik Hendrik op de stad zwaar beschadigd waarna er een periode van verval aanbrak. Uiteindelijk werd na dreigende instortingen [1645] dit gebouw in 1673 gesloopt.
Blijkbaar is er een nieuwe Salvatorkerk gebouwd de voorloper van de latere Lambertuskerk gelegen op het eind van de oude rijskweg. Want in 1886 is sprake dat die kerk door een brand werd verwoest. De was ontstaan uit een vonk van een denderende locomotief. In het daaropvolgende jaar is op nagenoeg dezelfde plek de bij ouderen wellicht nog bekende H. Lambertuskerk geopend, de patroonheilige van de agrariërs. Pastoor Ludo Schutjes nam op 25 december 1887 de kerk in gebruik.

In de jaren 1955/56 werd de meer centraal gelegen San Salvator gebouwd op het Schaarhuisplein. De alom geliefde pastoor Schouten, lang van gestalte, was de bouwpastoor. Op 2 juli 1956 kon hij de kerkdeuren openen. Architect van deze moderne zaalkerk, bedoeld als gemeenschapshuis, was Paul de Graaf. Boven de hoofdingang zetelt de Salvator, een beeld van Theo Reusing.
Bron: Straat en Naam, serie in het Brabants Dagblad door Henny van der Heijden-Molhuysen, 1985/86.

Recente geschiedenis
Orthen vormde nabij café de Cup een barrière in de verkeersweg die tot 15 juli 1968 nog via Heetmanplein en 't Zand, over de Diezebrug en Orthenseweg, door Orthen liep. Na de aanleg van het hoogspoor naar Nijmegen [1974-1977] verdwenen de dagelijkse opstoppingen en files. Orthen NU is een dorp van actie. Orthen- Links laat van zich horen. Het is een gemeenschap die zoals andere probleembuurten om aandacht vraagt en krijgt bij de aanpak door de gemeente in het kader van het Groot Steden Beleid [GSB]. Sociaal maatschappelijke injecties moeten daar de gemeenschapszin versterken, jeugd afleiding bieden en vandalisme en criminaliteit onderdrukken. Ook wordt getracht de probleemwerklozen [langdurige werkloosheid] met maatregelen te bestrijden.

bedrijvig Orthen
Het schaarhuis verdween in 1993 om plaats te maken voor een lintbebouwing van kantoren en bedrijven. Het agrarisch dorp is nu een dorp van 'Jan Modaal', van middenstanders en ambtenaren van enkelen in Noord aan de Van der Eygenweg een bungalow lieten bouwen. De Ketsheuvel hield als een groene long stand. Ze gaat geleidelijk over in de Hervensedijk die een meer riant aanzien kreeg.

Oud-Orthen

Opstand tegen nieuwbouw oud-Orthen 16 januari 2005.
Er komt steeds meer verweert tegen de bouwplannen op het terrein van het voormalige tehuis Meerwijk in Orthen. De bewoners van de oude rijksweg klagen de gemeente aan omdat er volgens hen geen bestemmingsplan is en zij uit willekeur zou handelen.
De verbouw van het voormalige kloostergebouw De Binckhof [v/h orgelfabriek Van Leeuwen] verkeert in een afrondende fasen. Onder de naam ‘De Kloostertuynen’ komen er 31 starterswoningen, in de kloostertuin nog eens 9 eensgezinswoningen en in het oude dagverblijf vier. De pastorie ondergaat een metamorfose tot appartementencomplex van 6 wooneenheden en in de oude school zijn circa 15 woningen voorzien. Dat zijn de plannen van Cornelis Huygens projectontwikkeling. Noordelijk naast de orgelfabriek staat ook nog eens een plan van 40 woningen op stapel. Van Europlan Ontwikkeling.
De 40 meter oude kloostermuur, een beeld bepalend element van oud-Orthen, moet tegen de grond.

Orthen-Links
Sloop Orthen Links augustus 2000.
Er zijn plannen bekend gemaakt om de huizen in de Adelheidstraat en de Hertog Godfriedstraat te slopen. Deze huizen liggen westelijk van de oude rijksweg achter de nieuwe 'kantoorboulevard'.
Directeur C.Hobo van Brabant Wonen, die er het merendeel van de huizen beheert, maakte dat op 3 augustus bekend.
Hobo vindt dat er de 'verkeerde' mensen wonen, bovendien is de woonkwaliteit van deze verouderde duplexhuizen slecht.
de situatie
Probleemwijk is Orthen-links. Daarmee wordt de buurt aangeduid met straatnamen afgeleid van de hertogen van Brabant. Ze liggen achter de 'kantoorboulevard' [daterend van 1998] langs de oude rijksweg die al lang tot een vierbaansweg is omgebouwd.
Vooral de duplexhuizen in de Adelheidstraat en Hertog Godfriedstraat zijn slecht en worden door merendeels sociaal zwakke gezinnen bewoond. Dat is de opvatting van directeur Hobo van Brabant Wonen. Deze woningcoöperatie beheert met de SWH die huizen. De woningen zijn gebouwd in de jaren vijftig en boden een opvang voor -bijvoorbeeld- de bewoners van Beurdsestraat/Weversplaats en de Vogelwijk. De Vogelwijk ofwel 'de Sieb' [Siberië], was de wijk achter de Duliwijk die in de periode van wethouder Wagemakers in de jaren zestig werd gesloopt.
In deze wijk Orthen-links, die door de gemeente is opgenomen in het Grote Steden Beleid [GSB] wonen 850 mensen waarvan bijna de helft allochtoon.

de wijk Noord
Tussen haakjes: Noord is het eerste deel van de stadsuitbreiding in Noordelijke richting. Geografisch gezien raakte de wijk ondergesneeuwd door de ontwikkeling van Maaspoort. De voetbalvelden en bedrijfsparken die aan het Wielsum in ontwikkeling kwamen, kregen vervolgens hun aansluiting bij de Hambaken. De Hambaken, Edelstenbuurt, de Buitenpepers, de Herven, de Slagen, de Morgen, de Haren, de Donk en de Reit maken onderdeel uit van Noord. Maaspoort begint pas over de verlengde Maasroute ofwel A59. Dat had ik abusievelijk verkeerd genoteerd.


De nieuwbouw langszij het Wielsum, direct van de rijksweg afkomend aan de rechterkant. De straat is omgedoopt in Schaarmeesterspad..	foto' s © paul kriele, 11 februari 2003.

oud-Orthen
Voorbij de oude nog bestaande overweg nabij het PNEM-station vestigde zich kleinschalige bedrijfjes, zoals autowerkplaatsen en een botenwerf. Langs de Ertveldplas, een gebied dat recent [zomer 2002] werd gerenoveerd, liggen wat grootschaliger bedrijven.
De Van Herpensweide was evenals de weiden achter [De Kup] en achter de begraafplaats een speelveld In de jaren zestig nam nam de Werkverschaffing de Van Herpensweide in gebruik. Tegenwoordig zitten er de Weener groep en de Groenmakers van Orthen.
Achter de San Salvatorkerk, geleid door een eigen-wijs en modern pastoraat, vestigde zich de potterie Cor Unum.
Volgens een inmiddels achterhaalde statistiek telt Orthen 2700 inwoners, die merendeels kiezen voor het CDA [33 %] en wat minder voor de PvdA [28%].


De steen nabij Fort Orthen. foto© gerard monté, 2 augustus 2005.	Fort Orthen, gebouwd als verdedigingswerk tegen aanvallen uit het Noorden. Het fort wordt als jeugdhonk en speelplaats voor diverse verenigingen gebruikt. foto © gerard monté, 4 april 1999.

Orthen toont de charme van een dorp. Om de inwoners van Orthen dorpelingen te noemen zou hen minderwaardig overkomen. Kerk, café [Schutters Welvaren] en de kermis waren van oudsher de plaatsen van samenkomst. Tegenwoordig zijn het meer de sportvelden, het winkelcentrum de Rompert en fort Orthen waar de Orthenaren en de bewoners van Noord elkaar regelmatig ontmoeten.
Ertveldplas
De historie van de Ertveldplas gaat terug naar de aanleg van de Zandzuigerweg. Voor dat talud was veel zand nodig. Door ontgraving onttond de Ertveldplas , die later op verzoek van ........... wat werd vergroot tbv de Vikinghaven. De uitbreiding kon gebeuren met het voetbalveldje dat in de hoek Ertveldweg/Oude Rijksweg, nabij de spoorlijn lag.

Links en adressen
Begraafplaats Groenendaal.
Naar de Heinis Heinis

De Heemkundekring 'De Orthense Schaar', kontaktadres Jo Doorenbosch telefoon: 6412243.
Bijeenkomsten van de Orthense Schaar elke eerste maandag van de maand in Fort Orthen, aanvang 19.30 uur.
Meer informatie over Orthen en zijn geschiedenis: via publicaties van de Heemkundekring, verkrijgbaar op deze bijeenkomsten.

Bronnen: Den Heijman 1996, Verdwenen Stadsgezichten 1998, Wandelend door Orthen van Frans Pels en artikelen voor de Wijkenserie van Omroep Brabant juli 1991.Info Richard van Arkel [Viking]2003, Heemkundekring Orthense Schaar

Terug naar boven