Tilmanshofje [Parklaan] geprivatiseerd

Printerversie
Gepubliceerd op: 02-09-2007 | Gewijzigd op: 30-11-2012
Tilman is de naam van een Bosch' bankiersgeslacht. Ruim een eeuw geleden gaf de charitatieve Tilmanstichting de naam aan een groepje huizen gelegen aan de Parklaan. De vijf blokken woninkjes, rond 1895 in koloniale stijl gebouwd, liggen even over de in 1950 gedempte Binnendieze.





Het zo karakteristieke, maar weinig bekend staand Tilmanshofje, gelegen aan de Parklaan, maar verscholen achter een ligusterhaag en panden aan die Parklaan.
De bouwstijl dateert van rond 1895 en deze tien huisjes zijn vermoedelijk ontworpen door architect Dony. De bouwmode staat bekend als koloniale- of stationsstijl.

foto © gerard monté, 7 mei 2000.
 

Inhoud pagina:
Verkoop nummer 20 den bosch, 2 september 2007.
Verkoop hofje nr.19    den bosch, 25 januari 2007.
ir.Jules Dony
Laatste pandje hofje in de verkoop augustus 2006.
Verkoop Tilmanshofje nr. 21  14 april 2000.historie
Verkoop pandjes
Huisje Fons Hinsbergh
----------------------------

Inleiding
Het Tilmanshofje aan de Parklaan -merendeels in eigendom bij de gemeente 's-Hertogenbosch- wordt steeds verder geprivatiseerd. Recent is opnieuw een huisje voor bijna vier ton verkocht aan een particulier. De gemeente heeft geen enkele reden de kabouterwoninkjes in eigendom te houden. Zeker nu de onderhoudskosten erg gaan oplopen. Daarop is een uitzondering....

Stationsweg 4, dat het woonhuis was van architect  i
r. Jules Dony.


foto © gerard monté, 4 april 1999.
 

Er zijn momenteel acht bewoonde huisjes. Vroeger was dat aantal tien, omdat de nummers 17 en 18 gesplitst waren in aparte boven-en benedenwoningen. In de loop der jaren zullen ze successievelijk aan particulieren worden verkocht. De gemeente legt de nieuwe eigenaars wel een renovatie/restauratieplicht op. 

ir. Jules Dony
De uit Brussel afkomstige ir. Jules Dony woonde vanaf 1903 op het Stationsplein in de huidige SNS-bank. In die tijd doceerde hij aan de KTA, de voorloper van de Kunstakademie. Dat dubbel wooncomplex- zuidelijk op het Stationsplein gesitueerd- is in rode baksteen uitgevoerd, een voorkeur van de Vlaamse architect, die meerdere huizen op 't Zand heeft ontworpen.
De tekeningen voor de zuidzijde van de Stationsweg [1896-1998] en het hoekhuis met de Havensingel [1897] van garage Putters zijn ook van zijn hand.
Dony is ook de architect van de Draak, een geschenk van commissaris Bosch van Drakenstein, oorspronkelijk bedoeld als drinkfontein.

historie Tilmanshofje
In het 103-jarige Tilmanshofje wonen slechts enkele autochtone bewoners, onder wie Koos van Heumen* wiens ouders er al in 1928 kwamen wonen. Joep Hermans, de Verkades en Fons van Hinsbergh behoren tot de tweede generatie bewoners. Aad van der Lans is feitelijk de eerste nieuwkomer en tevens eerste eigenaar van een woninkje aan de Parklaan, genummerd 14 t/m 21.
Het Tilmanshofje is genoemd naar de familie Tilman. Het hofje kwam pas in 1907 in bezit van de Tilman-stichting, een charitatieve instelling. Op de plek stond voor 1896 een boerderij in bezit van een pastoor uit Velddriel, er lag ook een moestuin bij. De aanleg van een houten brug over de Binnendieze die nog tot 1950 langszij de Parklaan heeft gelopen, leidde naar een nieuwe bestemming van de voormalige boerenhofstede.

In 1896-1897 zijn eerst de woninkjes aan de rand en vervolgens de centraal op het hofje gelegen twee huisjes gebouwd. Het kadaster vermeldt Parklaan, maar in de vorige eeuw heette het daar nog Zuidwal, daarvoor stond het zelfs als Stadsgracht bekend. Later kreeg het lager gelegen terrein de naam hofje omdat het zo intiem en rustiek gelegen is. De naam Parklaan kwam in gebruik rond 1885, toen de gronden tegen de wallen werden ingericht als plantsoen.
Het hofje is waarschijnlijk naar ontwerp van ir. Dony in koloniale stijl gebouwd. Omstreeks 1885-1900 ontwierp de uit Brussel afkomstige en als docent voor de KTA naar Den Bosch gehaalde architect ook vele woningen op 't Zand waarvan er meerdere dezelfde stijlkenkenmerken vertonen.





Het huisje van Koos van Heumen en diens ouders. Koos woonde er als laatste huurder van een huisje in het Tilmanshofje in. Kort na zijn overlijden werd het verkocht.


foto © paul kriele, 7 februari 2007.
 


De huisjes zijn tot beschermd stadsgezicht verklaard. Het hofje neemt als woonomgeving steeds meer in populariteit toe. Het is geliefd omdat het zo authentiek en rustig bij het stadscentrum ligt. De huisjes, niet allen even goed onderhouden, hebben woelige tijden gekend, maar het kleine stadsparkje is uit makelaarshanden, pooiersogen en van ander lucratieve bedoelingen gespaard gebleven.

* Koos van Heumen overleed op donderdag 7 april 2005 door een verwaarloosde suikerziekte [verwonding aan voet] in een erbarmelijke omstandigheid. Het totaal verwaarloosde huisje lag vol afval en troep. Merkwaardig dat de huisarts geen gedwongen opname heeft bevolen. Uiteindelijk moest de tamelijk jonge stichting Bemoeizucht tussenbeide komen. Dankzij die tussenkomst werd 77-jarige Koos, die een etterend -en verkeerd behandelde - beenwond had, met spoed naar het ziekenhuis vervoerd. Daar is tamelijk snel na de opname bij hem een been geamputeerd. Kort erna [7 april 2005] overleed de eenzame maar geliefde bewoner van het hofje. Het eind 2006/begin 2007 gerenoveerde hoekpandje [nr. 19], werd zomer 2006 door een jong echtpaar gekocht.


Verkoop nummer 20, 2 september 2007.
Opnieuw staat een pandje in het hofje te koop. Dat komt niet vaak voor. Het betreft een privaat-eigendom.
Eind augustus 2007 kwam de verkoop in de publiciteit van perceel 20. Bij binnenkomst van het hofje is dat het langgerekte huisje, gelegen achter nummer 21 [het eerste aan de linkerkant]. 
Het is een van de mooiste pandjes dat bovendien een serre heeft aangebouwd. Makelaar De Huyznrij biedt het te koop aan voor 375.000 euro. Het perceel is 166 vierkante meter en de inhoud ruim 300 kubieke meter.

Verkoop laatste pandje
25 januari 2007. 
De gemeente heeft najaar 2006 het perceel op nummer 19 [voorheen Van Heumen] verkocht. De inzet was 225.000 euro en de verkoopprjs bedroeg 252.000 euro. Het pandje dat er sedert april 2005 verloederd en uitgeleefd bij stond, was getaxeerd op 215.000 euro.  De architect van dit pandje en het hele Tilmashofje is waarschijnlijk Jules Dony geweest, die ook de meeste panden op ’t Zand ontwierp.
Het pas-eind 2006/begin 2007- gerenoveerde hoekpandje op nummer 19, dat door een jong echtpaar zomer 2006 gekocht werd. 

Laatste pandje in Tilmanshofje in de verkoop 13 augustus 2006. 
De gemeente gaat het enige *nog niet gerestaureerde en meest vervallen pandje in het Tilmanshofje -nummer 19- tc koop aanbieden. Dat pandje, achterin het hofje gelegen, was bewoond door het echtpaar Van Heumen van wie laatstelijk daar nog woonde hun zoon Koos, die er vorig jaar april op 75-jarige leeftijd overleed. De koopsom van het pandje, dat zijn woonfunctie moet behouden, bedraagt € 225.0000 [richtprijs]. Volgende week zondag en zondag 22 augustus zijn er kijkdagen van het huisje dat op de rijksmonumentenlijst staat. Waarschijnlijk heeft J. Dony, die ook de meeste panden op ’t Zand ontwierp, dit pandje in neo-koloniale of stationsstijl gebouwd.
Het Tilmanshofje, dat tegenwoordig aan de Parklaan ligt, is in 1896/1897 aan de toenmalige Stadsgracht gebouwd. Tot 1939 werden de straatlantaarns daar nog op gas gestookt.
In een toelichting meldt gemeenteambtenaar , dat het pandje [nr. 15] van Fons van Hinsbergh ook nog een van de laatste- nauwelijks gerestaureerde pandjes is in het hofje. Van Hinsbergh nam dit huisje in september 1978 over van Van Bakel.


© paul kriele, www.bastion-oranje.nl/22.htm [Tilmanshofje]
Laatste pandjes Tilmanshofje te koop. 
Het meeste noord-oostelijk gelegen pandje in het hofje op nummer 19 brengt de gemeente najaar 2006 in de verkoop. 

foto's © paul kriele, 18 augustus 2005.

Opnieuw, na het vertrek van een bewoner, komt een pandje in het Tilmanshofje te koop. Het zal nog wel tot volgend jaar duren voordat het verloederde pandje op nummer 19 opgeknapt is en in de verkoop komt. Dit meest oostelijke hoekpandje is, evenals enkele niet eerder verkochte perceeltjes, in gemeentelijk eigendom. De restauratie gebeurt waarschijnlijk onder toezicht van Monumentenzorg. Er moet nogal wat. worden opgeknapt: het dak, de vloeren, de muren, alle sanitaire ruimten evenals alle elektrische leidingen, waterleidingen en afvoeren. Niet alleen het aanzien ook het interieur [indeling] staat onder Monumentenzorg. 

De schatting is dat de verkoopprijs oploopt tot een half miljoen euro. Daar zit 250.000 euro restauratie/renovatiekosten in en de andere helft is de onroerend goedprijs..
Eerder werd nummer 16 voor die prijs van de hand gedaan.
Op een pandje in het Tilmanshofje komen globaal 250-300 kandidaten af.



Nummer 16, dat bij de koop, enige jaren geleden, al werd verbouwd en opnieuw een uitbreiding zal ondergaan.

foto © paul kriele, 7 februari 2007.
 

In september 2000 werd het achterin gelegen hoekpand, met nummer Parklaan 16, verkocht aan de familie Artz. Het echtpaar, dat al jaren uitkeek naar een sfeervol huisje in de binnenstad, is dolgelukkig dat het hen werd gegund. De voorgaande bewoners waren: achtereenvolgens [voor 1996] Leona van Ravenstein met Stephaan Poulmans [1996-2000] en mevrouw Haenen. 

Te koop pandje nr. 19
, 29 juni 2005.
Pandje Koos van Heumen [+7 april 2005] staat te koop. Tenminste, eerste dient de procedure nog te gaan beginnen. Maar het pand -links achterin de hoek gelegen - is een leven lang niet veranderd en ziet er onderkomen uit. Een ander bezwaar is dat het een huisje is, met een kamertje en een keukentje en een kleine bovenverdieping geen mogelijkheid biedt tot uitbreiding/vergroting!


Tilmanshofje 19 links achter in de hoek. Het is een gemeentelijk pand dat valt onder Monumentenzorg. Daardoor en door de kleine ruimten biedt het weinig mogelijkheden, behalve dat het er idyllisch en rustig wonen is.

foto © paul kriele, 29 juni 2005.
 

 
In september 2000 werd het hoekpand achterin gelegen en genummerd Parklaan 16, verkocht aan de familie Artz. Het echtpaar, dat al jaren uitkeek naar een sfeervol huisje in de binnenstad, is dolgelukkig dat het hen werd gegund. De voorgaande bewoners waren: achtereenvolgens [voor 1996] Leona van Ravenstein met Stephaan Poulmans [1996-2000] en mevrouw Haenen. 
Verkoop Tilmanshofje 21, 14 april 2000.
Het eerste vrijstaande huisje, bij binnenkomst links, is recent door de gemeente bij inschrijving verkocht. Voor het pandje met twee kamertjes, een keuken en en zolder liep het storm, honderden gegadigden kwamen zich aanmelden. Gemeenteambtenaar Koesveld had er twee werkdagen voor nodig om de administratieve rompslomp af te handelen. Aan IKA-Beheer, waarachter het Bossche slopersbedrijf Wil Barten schuilt gaat, is deze week de koop gegund. Voor 385.000 gulden kosten koper was hij eigenaar met de plicht het huisje te restaureren. Het dak moet er in ieder geval af, zegt Barten, die over de hoge koopprijs in de Bossche binnenstad- waar je ook nog eens je auto kwijt kan- niet verbaasd staat. Een stukje grond kost daar al gauw 7000 gulden per vierkante meter, zegt de Bossche aannemer.
Bovendien is de grond ook nog eens vervuild.Veel grond in de binnenstad is verontreinigd door verfstoffen en andere koper en metalen.Die reststoffen zijn door de Dieze die daar tot 1950 liep, op het land gespoeld.

Recente ontwikkelingen [ zomer 2002] 
Onlangs is nummer 21 verkocht voor de prijs van 385.000 gulden, kosten koper. De nieuwste bewoner van het parkje is Ika-Beheer waarachter de Bossche sloper/aannemer Wil Barten schuil gaat. Barten heeft het huisje voor zijn dochter gekocht die de keuken aan de voorzijde laat verbouwen woonkeuken en een extra kamer laat aanbouwen.
Voorheen had daar Corry van der Voort-de Rooy een huisje waar zij haar kinderen heeft opgevoed. In een van de slaapkamers zette ze een schot om zo een scheiding tussen de mannen- en de vrouwenkant te bewerkstelligen.
-Huisnummer 15 is in deze lijn een uitzondering omdat bewoner Fons van Hinsbergh na jaren met de gemeente in de clinch te hebben gelegen over groot onderhoud, onlangs met ambtenaar Koesveld tot overeenstemming kwam het huisje te renoveren. Daar tegenover staat slechts een kleine huurverhoging. Ook de nummers 18 en 19 zijn als enigen nog in bezit van de gemeente. De bewoners mogen er tot hun dood blijven wonen.

-Nummer 16, Artz, leraar tekenen aan het Piersoncollege, vertrok in juli 2002 naar de Frederik Hendriklaan 137. 
-Op nummer 17 woont José Verkade-Smits met haar man en Joep Hermans resp. Koos van Heumen wonen nog steeds op nrs. 18 resp.19.
-Op nummer 20 woont Thea Kip. Thea heeft ook verbouwingsplannen. 
Hoewel bij een vorige verkoop-bij-inschrijving een van de kandidaten een plan had om een verdieping op het huisje te laten zetten, is de vraag of die uitbouw wordt toegestaan. 
p.s. Inmiddels [augustus 2002] is het pandje op nr. 21 totaal gerenoveerd: er ligt een nieuw dak op en er is een aanbouw bijgekomen aan de noord-westelijke achterzijde van het perceel.

Pandje van Fons Hinsbergh 


Perceel nummer 15 is een van de twee alleenstaande pandjes in het Tilmanshofje. Eind 2006 werd het erf aanzienlijk opgeruimd.



foto © paul kriele, 7 februari 2007.
 

Bronnen: boek 'Verdwenen Stadsgezichten'/kadaster Eindhoven. Aan vastlegging van de ' couleure locale' hebben de diverse bewoners bijgedragen.
© paul kriele, 14 april 2000/2002/2005/2006.


Terug naar boven