Zoeken
Niet alle cartoons MiesjelvGerwen even welkom bij Brabants Dagblad
Printerversie |
Miesjel van Gerwen, de 'dagelijkse' cartoonist van het Brabants Dagblad, gaf in het zondagmiddagprogramma Achter de Poort in de Knillispoort een inkijk in zijn werk als ontwerper, columnist, tekenaar en organisator. Kortom een veelzijdige man. Wat zegt, op vragen van Henk Langenhuijsen, Miesjel zelf over die ‘veelzijdigheid’?
Miesjel: ‘Door die breedte komt het de kwaliteit ten goede, want dankzij die velerlei terreinen ontstaat er een wisselwerking waar ik gebruik van maak.’
In het gesprek verderop zegt Van Gerwen, dat enkele van zijn cartoons al een paar keer door het Brabants Dagblad werden afgekeurd en zelfs helemaal werden geweigerd.
Henk Langenhuijsen interviewtcartonist, ontwerper, columnist Miesjel van Gerwen [r.] . foto © paul kriele, 16 januari 2016. |
![]() |
Onder die veelheid van activiteiten van de cartoonist/ontwerper zitten bijv. de jaarlijkse Brabantse Dag in Heeze [vanaf 1986 en laatstelijk in 2015] en de botenparade op de Dommel, officieel ‘Bosch Parade’ geheten, waar Marc Eysink Smeets met Bart van Dongen in 2010 de initiatiefnemers waren en Miesjel als artistiek leider erbij werd betrokken. In beide toeristische toppers wordt Miesjels’ creativiteit hoog geapprecieerd, zelfs geroemd.
Bosch Parade
Het liefst zou hij Bosch Parade toegankelijker maken voor een groter publiek. De Brabantse Dag trekt 50.000 bezoekers. Bosch Parade 25.000 in drie dagen..
Van Gerwen: ’Daar wordt hard aan gewerkt. Het evenement heeft zijn bestaan bewezen. Ondanks dat het een optocht op het water is, werd het geen carnavalsuiting. Dat wilden wij per see vermijden.
Ons doel is de kunst met mensen in de stad te verbinden. Het was opgezet dankzij de steun van Jeroen Bosch500. Na 2016 gaat het een eigenstandig leven leiden. Daarvoor is een stichting in oprichting.‘
‘Dit uniek evenement kan nog vele jaren mee. Het gaat ook nooit meer weg uit Den Bosch,‘ zegt de kunstenaar stellig. Het positieve effect van Bosch Parade is ook nog eens dat de professionele betaalde kunstenaars in hun werk jonger talent meenemen zowel bij het stimuleren als in de ondersteuning. Zij inspireren een nieuwe generatie.’
![]() |
'We zijn twee vrienden.... ' foto © paul kriele, 16 januari 2016. |
Terug naar de cartoonist Miesjel/ ’t Moer
Het zit, bij zulke enorme kunstuitingen ook wel eens tegen, zoals bijvoorbeeld in ‘het Bossche’ geval.
Niet alle cartoons van Miesjel, of ’t Moer, waarmee hij de tekeningetjes met tekst ondertekend, werden geaccepteerd. In één geval betrof het een oude cartoon, maar toch nog dichtbij [medio jaren 90] waarin hij de annexatie van Rosmalen door Den Bosch in beeld bracht. De tekst luidde min of meer gerecapituleerd: dat de Duitsers die 70 jaar geleden ons land annexeerden, een voorbeeld hadden kunnen nemen aan de soepele manier waarop Den Bosch dat in1996 met Rosmalen deed. Dat was tegen het zere ‘oorlogsbeen’ van de op leeftijd geraakte hoofdredacteur van het Brabants Dagblad, die de cartoon weigerde. Miesjel moest hem intrekken. ‘Nou da’s één keer,’ zei Van Gerwen, ‘maar dan nooit meer… ‘
Helaas toonde de ervaren kunstenaar zich niet erg standvastig, ook al was de hoofdredacteur intussen met pensioen. Enkele jaren later, toen in de cartoon het woordje kut-Marokkaan in associatie met konijnen verscheen, moest Miesjel dat intrekken. Kut- Marokkanen werden -in een geheel ander verband- toeristen en konijnen is veranderd in overlast.
![]() |
![]() |
-Boven: De Bossche wethouder VanBessouw uit de jaren voor de oorlog. Van Bessouw bezint zich over nieuwe straatnamen en verzint straten genoemd naar bloemen. -Rechts 't Moer over het puthuis op de markt, dat een geldput werd/wordt.... -Rechts: Koning Willem Alexander opende Plantlab, waardoor hij zich- evenals zijn grootvader prins Bernhard indertijd- associeerde met miljoenen affaires.. De cartoon werd door het Brabants Dagblad geweigerd. |
![]() |
![]() |
De veelzeggende cartoon van 't Moer van begin 2015. foto's © paul kriele van filmscherm..16 januari 2016. |
Ook mag van het gezagsgetrouwe en tamelijk behoudende Brabants Dagblad het koningshuis niet worden beledigd. Toen Koning Willem Alexander het Plantlab [dat in opspraak raakte] opende en ’t Moer met de cartoon kwam waarin de ceremonie van Alexander werd gelinkt naar de miljoenenzaken waarmee grootvader Prins Bernhard zich inliet, werd die cartoon geweigerd. Miesjel moest een nieuwe maken...
Maar daar is het tot nu toe bij gebleven. Miesjel heeft ook nooit kritiek gehad. Mijn tekeningen voor de krant zijn gebaseerd op het hoofdartikel in de Bossche katern. De avond tevoren ontvang ik daarover bericht van de redactie. Het is maar een keer fout gegaan, maar dat lag aan een verkeerde opzet van een artikel over een verwarde man die in de Binnenhaven was gesprongen en verdronken. Daarbij zou niemand [noch politie noch de brandweer noch pubkliek] te hulp zijn geschoten. Dat stond nogal sarcastisch beschreven in de krant. Die insteek klonk ook in mijn cartoon door. Dat had tot ingezonden brieven geleid.
De tientallen albums met cartoons van Erik Lamers
Eric Lamers is een verwoed verzamelaar van cartoons, waarbij hij zich ook voor de achtergrond en de geschiedenis van ’t betreffende land interesseert. Zijn interesse loopt geografisch gezien van Rusland/China, via Frankrijk en Duitsland, naar de VS. .
Hierdoor maakt het zijn ’praatje‘ bij de cartoons die in de Knillispoort werden getoond, ook voor een minder bij de internationale politiek bekende bezoeker interessant. Aanleiding om specifiek over cartoons een editie van ‘Achter de Poort’ te organiseren was het feit dat ruim een jaar geleden de aanslag plaats vond op de redactie van het kritische Franse tijdschrift Charlie Hebdo.
![]() |
Kenner en ook verwoed verzamelaar van [internationale]cartoons Eric Lamers. foto © paul kriele, 16 januari 2016. |
Lamers en ook Van Gerwen beantwoordden met hun lezing aan de opzet van deze middag om de cartoon te belichten en haar eigenschappen te verklaren. Lamers begon met De Keisnijding van Jeroen Bosch. Met deze’ uitgesproken cartoon van Bosch,’ aldus Lamers, ‘wordt het bedrog en de onnozelheid bekritiseerd’.
In de reeks ’eigentijdse’ cartoons nam Lamers de Franse cartoon uit de tijd van de Franse Revolutie met de staatsman Robbespierre [1758- 1794] als voorbeeld. Daar worden oplast van de gezaghebbers tegenstanders gescalpt en opgehangen. Beelden die ook Jeroen Bosch toont. Helaas, dankzij IS keren deze beelden nu weer terug en worden opgepakt door de cartonisten van onder meer Charlie Hebdo.
Mede bestuurslid van de stichting Achter de Poort Frans van Gaal, bevraagt Eric Lamers [l.] over zijn hobby cartoons. foto © paul kriele, 16 januari 2016. |
![]() |
Lamers: ‘Met een cartoon kun je allerlei dingen op verschillende manieren uitleggen.
In Frankrijk hebben zich herhalende malen vormen van discriminatie tegen joden voorgedaan En nu nog….
Daarvan nam Lamers, die in de loop der jaren onderden cartoons heeft verzameld, de cartoon met de legerkapitein Dreyfus als voorbeeld. Die verdacht werd van het doorgeven van staatgeheimen in tijd van[Eerste Wereld] oorlog. Maar via een cartoon met daarop Dreyfus, werden nog eens de joden als kansloze burgers gebrandmerkt.
Lamers brengt ons in zijn verhaal naar Albert Hahn [1877-1918], de ‘brave katholieke Hendrik‘ [Herman Moerkerk] en de meer radicale Jan Sluijters [1881-1957] en de sarcastische en kritische tekenaars als Opland. Het effect van deze cartonist is, zegt Lamers, dat een pamflet veel teweeg kan brengen, We zien dat later ook bij Alber Hahn [spoorwegstaking], maar ook bij Opland [anti kern wapenactie].
![]() |
![]() |
Cartoons over de kernwapenwedloop links met minister van Ardenne en rechts van Opland. |
© Opland |
Voor Moerkerk en Sluijters zou je kunnen zegen [intermezzo van Frans van Gaal]: ‘Hoe dichter bij huis, hoe milder je word’.
‘Voor de Amerikaanse cartonisten geldt, aldus Lamers, ‘dat Steinberg [1914-1099] voor hen de inspirator is geweest. Steinberg vond de beelden belangrijker dan de tekst. Die waren er wel meer, zoals Opland en Yrrah [pseudoniem voor Harry] Berents in Nederland.
Bij Steinberg blijft er ruimte voor een eigen interpretatie.
Als je tezeer met je zelf / elkaar bezig bent, vergeet je wat er om je heen gebeurt.... © steinberg. |
![]() |
Na afloop van de januari-editie van Achter de Poort mochten de belangstellenden, van wie er nog geen 25 in het zaaltje zaten, de tientallen verzamelalbums van Erik Hamers met honderden internationale cartoons bekijken evenals de tekeningen van Miesjel van Gerwen.
Terug naar boven