Home Bebouwing Pleinen Parade Parade: Berichten v/a mei 2005 - april 2008

Zoeken

Parade: Berichten v/a mei 2005 - april 2008

Gepubliceerd op: 08-04-2008 | Gewijzigd op: 24-09-2013
Parade/Torenstraat/St.Janskerkhof
Voor Oude Dieze en Peperstraat
Voor Berenbijt bewoner, Geert van de Ven, klik op vdVen
voor de panden in de Peperstraat klik op panden

Vroeg voorjaar in 2008 op de Parade

foto © jclphoto, 12 februari 2008.

>>>Meedenken over Parade [verouderd]: www.s-hertogenbosch.nl/parade

Inleiding
Parade vrijplaats voor kunstenaars 8 april 2008.
Lichtslangen aangelegd den bosch, 16 januari 2008.
Parade onveranderd den bosch, 19 december 2007.
Parade bloedt den bosch, 26 november 2007.
Afsluiting met piramides 3 oktober 2007.
Archeologisch puzzelwerk op Parade den bosch, 18 september 2007.
Banken en bloembakken den bosch, 13 juli 2007.
Schouwburg legt nieuw laadperron aan den bosch, 4 juli 2007.
Parade autovrij gedouwd den bosch, 1 juli 2007
Parade per 1 juli 2007 autovrij den bosch, 26 juni 2007.
Weg vrij voor verbouw Parade 12 tot hotel den bosch, 17 juni 2007
Opera Carmen op de Parade den bosch, 30 mei 2007
Instemming me klassieke opzet Parade den bsoch, 30 mei 2007.
Discussie Parade: oude wijn in nieuwe vaten den bosch, 12 maart 2007.
Oplossing voor verwikkelingen rond Parade den bosch, 6 maart 2007.
Discussie Parade bij Blb den bosch, 21 januari 2007.
Wethouder Eugster geeft startschot voor discussie 'leuke Parade' den bosch 1 januari 2007.
Uitstel afsluiting Parade den bosch, 22 december 2006.
Bossche panden Paarlberg onaangeroerd door Justitie /den bosch, 10 oktober 2006.
Uitgeverij Heinen naar St. Janskerkhof september 2006.
Parade: stilteplein of terrassen?den bosch, 30 juni 2006.
Alternatieven voor verlies Parade als parking den bosch, 28 juni 2006.
Parade 13 in renovatie /den bosch, 18 april 2006.
Lentefeest en koninginnemarkt/ den bosch, 2 maart 2006
Gauchos gaat verder als Grieks restaurant/den bosch, 21 februari 2006. [Met toelichting Gregor Grigoriou]
Terras voor TheateradParade/ den bosch, januari 2006.
Sneeuwpret op de Parade [U gaat naar fotonieuwsjanuari2006 ]
Hotel op de Parade - 19 november 2005
Paradeautovrij per 31 december 2006 - 8 november 2005
Parade autovrij -oktober 2005
Parade [PEP] wil alleenrecht voor Parade - mei 2005
Historie
--------------------------
Inleiding
De Parade is het plein aan de voet van de St.Jan. De naam heeft echter niets met de kathedraal van doen. Parade verwijst naar de militaire functie die het plein ooit heeft gehad.
Aan de zuid-oostzijde stonden tot 1935 de stallen van de cavalerie. In dat jaar brandden ze af. Militairen gelegerd in uiteenlopende Bossche kazernes exerceerden op de Parade. De Cavaleriestraat is een naam die aan het militaire verleden herinnert.
Bossche kazernes stonden aan de Westwal [Barbara of 'Belse' kazerne], de Citadel, de Mortel, de Tolbrug en de Jacobkazerne.
Militairen zijn 'altijd' al in de stad gelegerd geweest: eerst in barakken op de wallen, in tijden van oorlog vaak bij de burgers thuis en vanaf 1741/42 in de zojuist genoemde kazernes. De stad is lange tijd garnizoenstad geweest. Een beeldje op Bastion Oranje verwijst daar nog naar. Op de sokkel van deze wakende gans staat de datum 2 mei 1967 toen 400 jaar garnizoenstad werd herdacht. zie hieronder historie van de Parade
Op de Parade staan naast St. Michael, dat nabij de doopkapel van de St.Jan staat nog een beeld. Voor TheateradParade staat de ' Muze en stier' .

Het beeld 'Europa laat zich niet ontvoeren', staat voor Theater aan de Parade. Het is een kunstwerk van Marius van Beek dat in juni 1979, door de toen 150-jarige Sociëteit Casino, werd aangeboden aan de gemeente 's -Hertogenbosch. Gekscherend kregen de figuren een bijnaam. Als de Muze en de stier wordt verwezen naar de intriges tussen het voormalig hoofd van de afdeling Culturele Zaken - Cees de Kort - en wijlen Albert Swane als secretaris/penningmeester van de Sociëteit Casino. In de processen die leidden tot de overdracht van de schouwburg Casino en de daarop volgende nieuwbouw in 1974 stonden deze bestuurders lijnrecht tegenover elkaar.

Parade vrijplaats voor kunstenaars 8 april 2008.
Vanmorgen -dinsdag 8 april 2008 -zaten Robert Butzelar en zijn vriendin Annette Nooijen gezellig op een stenen bank hun luch te verorberen. Beiden zijn afkomstig uit Eidhoven, waar ze een weekeind galerie hadden. Maar op zoek naar een huis kwamen ze in Den Bosch terecht waar Annette [28] afgestudeerd is aan de Kunstakademie [beeldende Kunst]. Haar vriend Robert [46], oorspronkellijkafkomstig uit Düsseldorf, is bezig zijn kunst aan de man te brengen.

Robert [46] heeft al een tableau met streetart, eigen gemaakte stadsgezichten en portretten op de Parade opgesteld en aan een waslijn hangt ook een serie ingekleurde tekeningen en aquarellen. Roberts productie is afhankelijk van de dag, of hij laat zich inspireren door de stemming waarmee hij opstaat. Met dat gevoel op de achtergrond, kwalificeert hij zijn werk dan ook als een dagboek. 'Ik ben op zoek naar ruimte in het openbaar gebied.'

Het liefst zouden ze een mobiele galerie willen opzetten. Daar hebben ze ervaring mee in Eindhoven. Doel is kunstenaars bij elkaar te brengen en hun werk uit te wisselen. Op een dergelijke galerie zijn kunstwerken te koop voor de uniforme prijs van 50 euro. Dat idee zouden ze in Den Bosch eens willen uittesten.

Links de kruiwagen met materiaal en wat producitie. Die A4-schilderijtjes hangen ook aan een waslijn erboven.
Midden: dit plaatje is gewoon zoals het stel erbij zitten. Dit is dinsdag 8 april 2008. Dat is ook het uitgangspunt van Roberts streetart dat hij aanmerkt als een diary. Robert: Ïk zoek naar ruimte in het openbaar gebied.'
Robert Butzelar [*Bremen,1962] studeerde aan de Schilders- en Grafische school van Florence en Düsseldorf.
Links: De Parade is op zo'n zonnige dag in het vroege voorjaar uitnodigend om er je werk te exposeren en voor wat eigen p.r. .

foto's © paul kriele, 8 april 2008.

De Parade bij laag winterzonlicht.

foto © gerard monté, 16 december 2007.

Lichtslangen aangelegd 16 januari 2008.


Dinsdag 15 en woensdag 16 januari 2008 hebben Frank Maas van het gelijknamige bedrijf exklusieve timmerwerken en Leon den Oudsten [l.] van Woesik elektro de lichtslangen in het plaveisel van de Parade aangebracht.	foto's © paul kriele, 16 januari 2008.

Parade onveranderd 19 december 2007.
In de lijn der verwachting blijft de Parade zijn bomencarré houden. Een meerderheid van de raad [tegen waren PvdA/CDA] besliste dinsdagvond 18 december 2007 –ondanks amendementen en een tegenstribbelende wethouder Jetty Eugster- voor een Parade met aan alle kanten bomen en ook nog tegen 30 kortparkeerders. In dat laatste zit hem nog een knelpunt omdat het door kerk en horeca was afgedwongen.

foto © paul kriele , 13 juli 2007.

De Parade bloedt 26 november 2007.
Een voorzichtige gemeenteraad zal boompje per boompje verwisselen, een doortastende Raad laat alle zieke bomen kappen en geeft het carré een nieuwe bomenkrans.
Maar daar zit ook nog wethouder Jetty Eugster tussen die aangeeft de procedure te willen doorlopen: ‘De bevolking kiest. We [College] willen het niet één kant uit duwen.’ Dat betekent dat pas medio 2009 de ontwerpers aan de slag kunnen om nieuwe bomen voor de Parade te kiezen: kastanjes, maar dat raden de kenners* af. Dan worden het: of linden, of iepen, of platanen. Hoogstwaarschijnlijk houdt ook de Raad het bij het oude en behoudt de Parade zijn carré met bomen blijft.
De grote spelbreker is de bastbloedziekte, die zich in 2007 enorm heeft ontwikkeld. De basten gaan scheuren en als voorlaatste fase zie je overal paddestoelen op de stam verschijnen. De verwachting is dat in 2008 alle kastanjebomen op de Parade zijn aangetast, wat niet altijd levensbedreigend hoeft te zijn. Maar bijv. in Den Haag alleen al zijn de afgelopen jaren honderden bomen geveld. Daarbovenop speelt dat het een groot risico wordt deze bomen op de Parade te laten staan.

* Noot De Kenners:
Twee adviezen waren overduidelijk in de presentatie van maandagavond 26 november 2007 door Jitze Kopinga [bureau Alterra] en Joost Verhagen [Cobra Boomadviseurs], de bomen op de Parade zullen niet 2 of 3 keer per jaar, maar vijf keer per jaar moeten worden geïnspecteerd naar hun gezondheid en de kans op takbreuk. En.. als je dan toch zieke bomen gaat vervangen, zet er bloksgewijs jonge, van een andere soort, boom voor terug. De Raad mag het op 6 december 2007 zeggen.

Afsluiting met Piramides 4 oktober 2007.


foto's gerard monté, 4 oktober 2007.	Ook de Torenstraat is alvast met pitamides afgesloten ivm het autoluw maken van de Parade dat per 15 oktober 2007 ingaat.

Vanaf maandag 16 september 2007 was de doorgang voor bussen en taxi's over de Parade voor korte tijd geblokkeerd. Medewerkers van de BAAC zijn -wederom- met archeologisch onderzoek bezig. Aanleiding is het plaatsen van piramides ter hoogte van het bisschoppelijk Paleis die de doorgang voor verkeer, muv het Openbaar Vervoer, moeten gaan blokkeren.

Archeologisch puzzelwerk op Parade 18 september 2007.
Niet alleen daar, ook op andere plekken op het plein zitten kuilen. Regelmatig zijn er medewerkers van de Gebrs. Voets, Weg-en Waterbouwwerken of van het Verkeerstechnisch bureau bezig om in de grond te wroeten en de kuilen ens troken weer dicht te maken. Zodra er in de grond gewerkt wordt verschijnen de archeologen. Er mag niets verstoord worden. Die gouden regel volgt nu eenmaal uiut het verdrag van Malta, aldus archeologe Ingrid Clijne, die er consequent toezicht houdt. Puzzelgewijs heeft zij al oude resten van het begijnhof, de St. Nicolaaskerk [midden op het terrein] en een dikke - noordelijk langszij de Sint Jan gelegen, zgn. immuniteitsmuur blootgelegd. Deze middeleeuwse muur begrensde het kerkterrein.
De laatste technische werkzaamheden worden aan de sluis ter hoogte van het bisschoppelijk paleis verricht.

Voor het bisschoppelijk Paleis is ook een zgn. Bussluis aangelegd voor selectieve toelating van taxi's, openbaar vervoer en bestemmingsverkeer.

foto © jan-clemens lampe, 5 oktober 2007.

Het zijn delen van een grote puzzel, die zoals nu bij het Bisschoppelijk Paleis, door de inefficiënte methode toch grote gevolgen hebben voor het verkeer. Maar, zoals Hubert Crijns van de afdeling Vestingwerken het aangeeft, al deze onderzoeken tezamen vormen één geheel. Zij brengen de oude Parade in beeld.
Tegelijk met dit karwei zijn de stratenmakers van Gebr. Voets en het technisch installatiebedrijf Erdi bezig 4 lichtslangen in het plaveisel van het pein aan te leggen.

De Parade is tijdelijk afgesloten voor het verkeer. Midden en rechts: het gat in het wegdek, waarin de verkeerspiramides komen te staan. In dit gat is ook een dikke mogleijk middeleeuwse muur aangetroffen. Het begijnhof werd aan alle kant afgesloten, er bevonden zich een kleine toegang tegenover de Lange Putstraat en nabij Hart van Brabant, het pand dat tot pastorie diende. Midden op het plein stond de St. Nicolaaskerk In 1983 zijn er ook al opgravingen verricht die diverse muren en resten van gebouwen in beeld hebben gebracht.


Rechts: Uiterst links archeologe Ingrid Cleijne van de BAAC. Cleijne houdt continu toezicht of er niet per ongeluk een steen wordt weggegraven. Boven: De putten voor de piramides al klaar. foto's © p[aul kriele, 18 september 2007.


Medewerkers van ERDI, Wegen -en Verkeerstechniek en de stratenmakers van Gebr Voets .	Op meer plaatsen is en wordt een gat in de bestrating gegraven.

Parade blijft Parade 1 september 2007.
Zoals al uit de discussies en officiële uitlatingen was gebleken, verandert er weinig aan de Parade, voorlopig. Kernpunt is nog wel de kastanjes, die zoals eerder bericht, dreigen te moeten wijken vanwege de paardenkastanjebloedingsziekte. Vooralsnog houdt wethouder Jetty Eugster vast aan de dubbele bomenrij.
De enige variant is dat de parkeerstrook aan de zuidzijde vervalt en bij het plein wordt getrokken. Daarmee vervalt ook de verbindingstraat naar TheateradParade, die in het verlengde van de Lange Putstraat loopt. Voor de zgn. kerkvrijwilligers/bezoekers en ouderen komen er wel circa 50 parkeerplaatsen ergens op de Parade. Dat is voorlopig het ‘nieuws’ over de Parade. De gemeente staat ook verder geen bebouwing kiosk infocentrum [wens Kring Vrienden van ’s-Hertogenbosch] toe.

Banken en bloembakken 13 juli 2007.

Aan enkele zijden van de Parade zijn maandag en dinsdag 9 en 10 juli 2007 bloembakken en banken geplaatst.

foto's © paul kriele, 13 juli 2007.

Schouwburg legt nieuw laadperron aan 3, 14, 28 juli en 23 december 2007.


foto's © gerard monté, 23 december 2007.	De nieuwe schuifwand voor het laadperron in gebruik .

Aanleg van een nieuwe toegangsdeuren bij laadperron voor TheateradParade.

foto © gerard monté, 22 december 2007.

juli 2007


Opgetrokken stenen wanden en een nieuw perron in de Triniteitstraat/Parade.	foto's © gerard monté, 28 juli 2007.


Het plastic doek met -links- een opvallend detail, dat de zaak af - moeten- dicht[-en].	foto's © gerard monté, 14 juli 2007.

Momenteel -begin juli 2007 - wordt aan de schouwbrug TheatertadParad een nieuw laadperron geconstrueerd. Het oude lag niet veilig vanwege het passerend verkeer en was voor het personeel erg onhandig.

foto © paul kriele, 3 juli 2007.

Parade auto-vrij gedouwd 1 juli 2007.
Met vereende krachten, want die van wethouder Baret Eigeman en Jetty Eugster waren niet voldoende, werd vanmiddag rond 13.00 uur een Chevrolet Impala van 1969 de Parade afgedouwd. Het was de laatste -op een na -auto die er stond, want in een hoekje van het nagenoeg lege plein had iemand een gele stationcar geparkeerd.

Bart Eigeman [Verkeer]: ‘Deze Chevrolet is net zo oud als het jaar waarop de Parade werd ingenomen door auto’s. Het lijkt op een eindpunt, maar het is het begin van een nieuwe periode,’ aldus Eigeman die door collega Eugster [Openbare Ruimte] werd gecorrigeerd, want ‘…het was een tussenstart voor de herinrichting van een mooie Parade’.

De organisatie van dit evenementje lag in handen bij [Bert] Damen Communicatie.Chevrolet Impala van 1969 is van Jan Wijnakker, die een verzameling oude auto's bezit [ www.oldtimerverhuur.nl]


De laatste -op een na- auto op de Parade, die zodadelijk zal worden weggedouwd. Onder: Dat gaan de wethouders Bart Eigeman en Jetty Eugster doen.	Midden de echte laatste auto, een per ongeluk geparkeerde gele Seat stationcar foto's © gerard monté, 1 juli 2007. de Midden:.- foto's © gerard monté, 1 juli 2007.

Bert Damen directeur van het communicatiebureau Damen, die het evenement voor de Gemeente had opgezet met de wtehouders Bart Eigeman [l] en Jetty Eugster [r.].	Marga Croes [Hoofd Verkeer en Openbare Ruimte] [r.] als chauffeur, ging de 6 cylinder met lijnmotor het plein af. De rode 0ldtimer van Jan Wijnakker [Zeeland/NB] werd geëscorteerd door een tiental fotografen en andere pers.


Boven: De twee douwers, Jetty Eugster en Bart Eigeman kregen hulp van enkele potige personen. [r.] .	De rode Chevrolet verlaat net langs een kastanje de Parade.

Het karwei is geklaard en rechts de chauffeur die er geen erg in had dat de Parade zou worden afgesloten.	Chauffeur van de echte laatste auto op de Parade. foto's © gerard monté, 1 juli 2007.

Links boven: Na afloop, toen het plein autovrij was, speelden beide wethouders nog een potje badminton.

Boven: een verlaten parkeerautomaat en rechts borden die er op duiden dat de Parade is afgesloten en parkeren mogelijk is in de parkeergarages Wolvenhoek en St.Josephstraat.

foto's © gerard monté, 1 juli 2007.

Parade per 1 juli autovrij , 26 juni 2007.
Gemeente, Ondernemersvereniging Hartje ’s-Hertogenbosch en de Parochie Binnenstad zijn overeengekomen, dat de Parade per 1 juli 2007 autovrij is. In de uitgestelde periode van autovrij maken zijn onderling de bezwaren van de St.Jan en de Ondernemers kortgesloten. Als compensatie wordt het plein gebruiksvriendelijker door het weghalen van de parkeervakken, het plaatsen van zitbanken en plantenschalen en het aanbrengen van lampen in de vloer.
Vanwege het vervallen van de parkeerfunctie gebeurt uitbreiding van de parkeermogelijkheid op het Vonk- en Vlamterrein [40 extra plaatsen] en door het openstellen van de parkeergarage St.Josephstraat op zondagmorgen. Tot 1 januari 2008 kan daar op zondag tot 14.00 uur gratis worden geparkeerd. Op het nieuwe plein komen 30 betaalde plaatsen en ook 20 invalide parkeerplaatsen voor kerkbezoekers.
Rens den Otter heeft mag Parade 12 tot hotel verbouwen 17 juni 2007.
Het College van B&W hebben Rens den Otter vergunning verleend om het pand Parade 12 op de hoek met de Lange Putstraat, te verbouwen tot luxe bed- and breakfasthotel. Den Otter is al bezig met de achterzijde van restaurant Vrielink en Vennix [percelen uitkomend in Lombardje] tot hotel appartementen te verbouwen. Voor Parade 12 duurde het in de ambtelijke burelen wat langer [twee jaar] dan verwacht, maar burgemeester Rombouts was -met de mond - degene die Den Bosch graag een luxe hotel gunde.
Groenewoud renoveert momenteel het ernaast gelegen hoekpand met de Lange Putstraat, welke straat en een serie panden in de Verwersstraat tot appartementen worden verbouwd

Opera Carmen op de Parade 30 mei 2007.
Dankzij de Bossche ABN/AMRO bank is er deze zomer gratis de uitvoering van de opera Carmen op de Parade te zien. Dat spektakel is een initiatief, waarin het Brabants Orkest en de Opera Zuid samenwerken.
De idee is tijdens de uitvoering van Carmen de vorige week in TheateradParade ontstaan. Het TheateradParade, dat zich meer aan het publiek wil profileren, biedt ook dat de technische faciliteiten aan. Voor het Brabants Orkest is het een voor Den Bosch exclusieve uitvoering die niet elders wordt uitgebracht.
De open luchtuitvoering [maandag 27 augustus 2007] is het slot van de tournee van deze 'semiscenische' productie. Daaraan werken 130 orkestleden, operazangers en koorzangers mee.

Instemming met klassieke opzet Parade 30 mei 2007.
De inspraak over de nieuwe Parade, via internet en per kaart, rondt de gemeente af met de conclusie dat een meerderheid een Parade oude stijl wil. Dat betekent kastanjes handhaven, evenals de vorm van het carré en geen grote gebouwen op het plein, mogelijk wel iets kleinschaligers. Ook de functie van evenementenplein spreekt de meeste inzenders die via internet reageerden aan en het feit dat de Parade goed bereikbaar moet blijven. Maw: de bussen daar laten rijden, maar geen herrie noch stank in dat gebied. Ook is er een kleine meerderheid [!] die grotere terrassen wenst.
In totaal reageerden 10.000 Bosschenaren op de website en kwamen er 2250 antwoordkaarten binnen met een reactie op een van de 5 stellingen, die soms werden aangevuld met een persoonlijke wens. Over de kastanjes loopt nog een onderzoek.
Als eerste volgen gesprekken met belangenorganisaties, vooraleer er een ontwerp aan de raad wordt voorgelegd. Vijf ontwerpbureaus mogen zich daarover buigen. Daaruit kiest het College van B&W er twee uit. Tot slot mogen de burgers daaruit hun voorkeur uitspreken.
De gemeente verwacht dat die procedure eind 2008 is afgerond en in 2009 met de herinrichting van de Parade kan worden begonnen.
Ook wordt spoedig duidelijk of dit jaar de Parade al definitief als parkeerplein is afgedaan.

Paradediscussie oude wijn in nieuwe vaten 12 maart 2007.
De discussie over de toekomst van de Parade duurt al meer dan tien jaar*. Bij de komst van burgemeester Rombouts laaide dat weer op met concrete plannen voor de herinrichting van de Parade waarvoor toentertijd –na een oproep van Rombouts [januari 1997] - wethouder Ruud Rottier zich openstelde. Raadleden gingen najaar 1997 diverse pleinen in Europa bekijken!
In september 1998 werd voor de Parade zelfs de status van Monument aangevraagd door de Stichting ’s-Hertogenbossche Monumentenzorg. In dat jaar zou de Parade autovrij worden.

Het ontwerp van 1997 van bureauVan den Eerenbeemt en Geert van Soest. Links de Sint Jan en rechts het bij het plein getrokken deel van de parkeerstrook nabij de voormalige Weesstraat.

Aanleiding was een plan van landschapsarchitect André van den Eerenbeemt en diens collega Geert van Soest voor één groot – leeg en verdiept - plein, dat als rustpunt in de stad kan dienen. Dat plan omvatte het vervallen van het parkeereiland bij het voormalige weeshuis, evenals de weg die uitkomt bij TheateradParade. Dit deel meest zuidelijk deel zou bij de Parade getrokken dienen te worden. Het plein blijft omzoomd door linden bomen, waardoor het zijn langgerekte vorm terugkrijgt. Kastanjes passen door hun grofheid en omvang niet bij de St. Jan, aldus deze ‘architectenvisie’.
Die suggestie werd kort erop gevolgd door plannen van architect Jan van der Eerden Kortom het leidde tot discussies bij Ondernemersvereniging Hartje ’s-Hertogenbosch, de Stadspartij Knillis en visies [“Kring Vrienden van ’s-Hertogenbosch voor een culturele salon] en columns en jngezonden brieven in het Brabants Dagblad. Ook toen heerste er meningen [architect Johannes Grooten] voor enkele parkeerplaatsen voor kerkgangers en over linden bomen ipv kastanjes.
De krant schreef de discussie dient te gaan, noch over parkeerplaatsen en terrassen etc., maar over ‘..welk soort plein het wordt’.

Opvallend is de ‘move’ in de reeks discussies die jaren aanhield, dat B&W een plan van de PvdA afwezen om langszijde Hekellaan een parkeerveld voor 700 auto’s in te richten.
Ook aardig te weten dat de Fietsersbond [ENFB] al in november 1995 een plan voor een autoluwe Parade had ingediend, waar alle fracties mee akkoord gingen. En wat bleek bij deze ophef? In de jaren tachtig stelden twee vormgeefsters Judith Mestriner en Henriette Heidstra ook al een plan op met een verdiepte Parade dat als een verhalenboek zou kunnen dienen… .

Van den Eerenbeemt vond toen en nu als dat dan toch moet, dat er best een terras bij het Theater aan de Parade bij het beeld ‘de Muze’. zou kunnen komen, zelfs binnen het bomencarré. Maar geen uitbreiding van de bestaande terrassen. De lindenbomen dienen terug te keren. Verruil ze voor die nu nog op de Pettelaarsche Schans staan, aldus VdE.
Uiteraard werden toen ook de Bosschenaren aangespoord hun visie te geven. Wat er van geworden is, weten we allemaal:de dossiers liggen ergens in een bureaulade..

* Oudste discussie: In onze archieven troffen we ook nog een voorstel aan van toenmalig Statenlid Staas [PvdA-PPR] dd. 6 januari 1976 voor een autovrije Parade.

Oplossing voor lege Parade 6 maart 2007.
Gemeente en de Ondernemersvereniging Hartje ’s-Hertogenbosch zoeken naar een oplossing voor de lege Parade. Doordat de ondernemers tegen de gemeente een kort geding aanspande over een in der haast genomen verkeersbesluit over die Parade, moest de gemeente van de rechtbank de Parade voorlopig handhaven als parkeerterrein. Deze maand zou er in die procedure uitsluitsel volgen, maar in een onderling beraad bedenken beide partijen een uitweg. De gemeente staat er op dat de Parade -vanaf 1 januari 2007 -aantrekkelijk wordt door het vrij te houden van auto’s zoals de raad besliste.
De ondernemers zijn niet à priori tegen een lege Parade, maar zolang de procedure niet is afgerond kan dat plein nog wel als parkeerterrein blijven dienen. Er is afgesproken dat de gemeente een voorzet voor het plein gaat doen. Door dit overleg is de hoorzitting, die voort 7 maart 2007 stond gepland, op verzoek van Hartje ’s-Hertogenbosch afgezegd.

Parade ter discussie bij Belangenvereniging Leefbare binnenstad den bosch, 21 januari 2007.
Woensdag 30 januari 2007 bespreekt de wijkraad, tevens Bewoners Belangen vereniging Blb met haar leden de uitgangspunten die het College van B&W aan de Parade als discussiestuk meegaven. Die 5 stellingen zijn: Wel evenementen, nieuwe bomen, doorgang voor stadsbussen, geen uitbreiding terrassen en geen gebouwen op het plein.
In deze voorlichtings - en discussie-avond komt ook het aspect algemene parkeerregeling ter sprake. De gemeente had als voornemen de vergunning regeling voor bewoners samen te doen gaan met de publieks parkeerregeling.
De Blb wil met de reacties van deze avond B&W bijsturen in haar standpunten.

Discussie over ‘een leuke Parade’ gestart    1 januari 2007.
Tegelijk met het nieuwe jaar en als allereerste met een persconferentie, is wethouder Jetty Eugster gestart met de discussie over, wat in haar ogen een ‘leuke Parade’ moet worden. Die inspraak over de door het College – aan de hand van gesprekken met 5 betrokken partijen - opgestelde [essentiële] stellingen loopt tot mei 2007.

Die stellingen bevatten weinig ruimte, hoewel…,
1. De Parade is een traditioneel evenementenplein geschikt voor uiteenlopende gebruiksfuncties.
2. Uitbreiding van de terrassen is uitgesloten, wel een verbetering
3. de bussen blijven – voorlopig - langs het plein rijden
4. de kastanjes worden vervangen door lindes.
5. Op het plein is geen enkele bebouwing [kiosk of infocentrum] toegestaan.

Eugster, die iedereen warm wil krijgen om met de Parade mee te denken, liet wel blijken, dat het Paleis van de bisschop beter tot zijn recht zal gaan komen.
Alleen als er uit de discussie [via de gemeentesite of via De Bossche Omroep], controversiële zaken te voorschijn komen, zal het College die nader beschouwen, aldus Eugster die met enthousiasme de discussie over het meest Zuidelijke plein van Nederland inluidde. Controversieel kan bijv. iets met de terrassen of een muziekkiosk zijn.

De elementen die uit de inspraakronde volgen worden gevat in een Nota van Uitgangspunten waarover de Gemeenteraad moet beslissen. Daarna zal het College twee ontwerpers uitkiezen. De burgers mogen samen met het College het uiteindelijke ontwerp kiezen.

Eugster verdedigde zich nog eens voor een aanhoudend kaal plein [tot eind 2007]. Die tijd is nodig en belangrijk om voor deze mooie plek tot een voldragen meningsvorm te komen. Bovendien komt de herinrichting van de Markt als eerste aan bod.
Twee banieren, eentje boven de luipoort die er de vorige week door de wind al is afgewaaid, en eentje aan de zijde van de Parade zullen de aandacht op de Parade nog eens versterken. De tekst als variant op Ramses Shaffy's lied: Lach, bid, werk, geniet en bewonder'.

Uitstel Parade autovrij   28 december 2006.
Door een proces kan de Parade niet per 1 januari 2007 autovrij gemaakt worden. De ondernemersvereniging Hartje ’s-Hertogenbosch spande een kort geding aan tegen de gemeente omdat het besluit van de gemeenteraad tot blikvrij maken, gekoppeld is aan het inrichten van nieuwe parkeerplaatsen. Die plaatsen zijn dan als compensatie bedoeld van de 150 plaatsen die op de Parade verloren gaan. Maar over die Parade zijn enkele zienswijzen ingediend en er loopt een herinrichtingsplan dat komend jaar van kracht wordt . Afsluiting van de Parade mag pas als de herinrichting in uitvoering komt.
Intussen stelde de gemeente al de transferia’s langer open en is de parkeergarage Paleiskwartier ook voor stadsbezoekers opengesteld. Maar die maatregelen vindt de ondernemersvereniging nog niet voldoende en ze kan niet leven met een lege Parade.
Omdat de rechter nu een schorsingsverzoek heeft toegewezen kan de Parade voorlopig niet autovrij komen.


Op de hekken stond '... vanwege afsluiting parkeerterrein per 31 december 24.00 uur' .	foto's © gerard monté, 28 december 2006.

Uitgeverij Heinen naar St. Janskerkhof september 2006.


foto's © gerard monté,18 september 2006.	In het pandje van jJoos Holla op het Sint Janskerkhof heeft sedert augustus 2006 uitgeverij Heinen zijn intrek genomen.

De Parade: van stilteplein tot terrassen 30 juni 2006.
De discussie over de Parade, opgezet door de Bewoners Belangenvereniging Binnenstad [Blb] richtte zich gisterenavond met name op de sfeer en de beleving van het plein. Naar deze Algemene Ledenvergadering in het Rode Kruisgebouw aan de Oude Dieze, waren behalve leden ook horecaondernemers en enkele binnenstadsbewoners komen opdagen. Zo hadden de zusters van de Choorstraat en de bewoners van de Papenhulst, in een brief van ‘de Vereniging van Eigenaren’ aan het Bestuur van de Blb laten weten dat het plein vooral historische gezien een plein van het bisdom was tbv allerlei kerkelijke [lees katholieke activiteiten]. ‘Daar moet recht aan worden gedaan,’ aldus de bewoners in hun brief, waarin zij zich tevens aanmeldden als lid van de Blb tevens wijkraad. ‘Die status van dat plein stelt een beperking aan de sluitingstijden en aan de geluidsoverlast,’ aldus de brief.

Daarop kwam het bestuur van de Parochie Binnenstad [in de persoon van de vice-voorzitter drs.A. Koot en secretaresse Hemming ] aan het woord. Zij en ook een CDA-lid/binnenstadsbewoner belichtten de Sint Jan als een belangrijk maatschappelijk element: druk bezocht, die voor velen centraal staat. ‘Zo’n Sint Jan vraagt om een stilteplein.’ Die ‘kerkelijke’ inbreng was opvallend omdat aangedrongen werd op een reeks parkeerplaatsen voor vrijwilligers [tbv bijv. ordecommissarissen het koor etc.].
Maar dankzij de nuchtere binnenstadsbewoner Theo Hoogbergen, zelf ex-vrijwilliger en ex-koorlid, haalde dat streven, hoewel voor bepaalde kerkelijke ceremonies uitzondering zal worden gemaakt, bakzeil.

Vervolgens richtte de discussie zich op de horeca en het verkeer. Een nieuwe Parade zal zeker uitkomen op een vergroting van de terrassen tot aan de ‘boomgrens’. Maar waar ligt die boomgrens en welke bomen moeten er [terug-] komen? En hoe moet het met de aan- en afvoer van bezoekers als de Torenstraat en de Parade geen verkeersweg meer zijn..? Die terrassen van de Paradecafés met hun ondoordringbare voetgangersstrook en dat verkeer bleven een heikel punt.
Of moet de tuin aan de voordeur van het Bisschoppelijk Paleis, zoals het vroeger was, terugkeren? Dan willen de horecaondernemers verenigd in PEP, Promotie Evenementen Parade graag hun terrassen naar voren [over de weg] uitbreiden. ‘Maar ook dat heeft zijn genzen, want te veel en te grote terrassen zijn voor ons niet meer exploitabel,’ aldus Bernard Kuenen van Silva Ducis.

Aan evenementen [geen kermis ]valt niet te ontkomen, maar let op het geluid. De suggestie kwam om ipv elektronische [hoge decibellen] met live-muziek te werken.
Deze- allen genotuleerde-elementen gaan naar het College van B&W, dat een discussienota samenstelt die komend najaar verschijnt.

Alternatieven na einde Parade als parking   28 juni 2006.
Na het vervallen van de Parade als parkeerplaats [per 1 januari 2007] zoekt de gemeente naar alternatieven. Door nieuw - en herbouw van, resp. bij het Noordbrabants Museum vervalt ook de Beurdsestraat als parkeerplaats. Dat scheelt de gemeente jaarlijks 1 miljoen euro minder in kas.! Dat verlies wordt gedekt door een verhoging in 2007 van het kort parkeren met 14 %. De parkeergarage onder het Paleiskwartier en het Q-park terrein langs de Mayweg vangen het verlies aan parkeerplaatsen op. Ook een efficiënter gebruik van laad- en losplaatsen in de binnenstad kan compensatie bieden. De gemeente bespreekt met Essent of de grote garages onder het nieuwe kantoor aan het Willemsplein voor het publiek kunnen worden opengesteld.

Bossche panden Paarlberg onaangetast , 10 oktober 2006.
Het lijkt er op dat de panden van Dirk Jan Paarlberg niet door Justitie zijn geconfiskeerd. Deze week legde Justitie voor 47 miljoen beslag op de [onroerend] goederen van deze topondernemer [Quotelist nr.57], vanwege zijn relaties met Wilem Holleeder. Paarlberg zou van de crimineel Holleeder, die in de TBI Vught gevangen zit, geld hebben ontvangen. Holleeder heeft diverse moorden op zijn naam staan en was indertijd de ontvoerder van Freddy Heineken en diens chauffeur Doderer [1983]. Door dat doorsluizen van crimineel geld wordt ook Paarlberg verdacht lid te zijn van een criminele organisatie en het witwassen van zwart geld.

Het pand Brede Haven 36, waar Paarlberg in 2002 een renovatie liet doorvoeren. Zelf hield hij er -als ie in Den Bosch was -kantoor. Op de bovenetage gaf hij huisvesting aan zijn toenmalige vriendin Ineke van den Eerenbeemt.

foto © paul kriele, 10 oktober 2006.

Paarlberg ook Brede Haven 36 In Den Bosch hield Paarlberg in 2002 kantoor in een naar idee van architect Kees Valk opgeknapt pand aan de Brede Haven 36 In het pand aan de Brede Haven gaf Paarlberg ook huisvesting aan zijn vriendin Ineke van den E..
Momenteel wordt door Bouwbedrijf Van den Bouwhijsen, iov een dochterbedrijf van Paarlberg te weten ‘Parade Monumenten‘, twee kantoorpanden en een koetshuis, de nrs. 28 en 29 [naast TheateradParade] gerenoveerd tot woonhuis.
Deze werkzaamheden vinden gewoon voortgang.

Vastgoedman Paarlberg achter te renoveren pand Parade 27-28 18 april 2006.
De panden op perceel 27 en 28 zijn momenteel [april 2006] flink in renovatie. Het gaat om het grote herenhuis voorheen notariskantoor Van Son, later Huijbregts en daarachter een koetshuis. Het koetshuis ligt in de inham naast de schouwburg.
De drie panden worden door Bouwbedrijf Van den Bouwhuijsen verbouwd tot woonhuizen. Het worden zeker geen commerciële ruimten, aldus de eigenaar Jan-Dirk Paarlberg van de Merwedegroup in Maarssen. Paarlberg geeft in een telefoongesprek aan, dat de medewerking die hij van de gemeente heeft ondervonden erg traag verloopt. Nu nog. Een jaar zit ie al op de vergunningen te wachten. Voor het kantoorpand aan de Parade is nog niet duidelijk wat wel en wat niet is toegestaan, zodat de verbouwing ervan niet opschiet...

Het affiche van Boekhandel Heinen, waarop de tapes met de interviews met onroerendgoedmagnaat Endstra wordt aangekondigd.

foto © paul kriele, 8 mei 2006.

Het Brabants Dagblad komt op 5 mei 2006 met een artikel over de verbouwing, maar weet niet wat er met de panden gaat gebeuren. De redactie krijgt de vast-goedinvesteerder niet aan de lijn. De krant legt wel de relatie van Paarlberg met de inmiddels in Vught vast gezette Willem Holleeder die verdacht wordt van liquidaties, afpersing en het lidmaatschap van een criminele organisatie.

Het herenhuis op Parade 28. Rechts ernaast staat het koetshuis dat momenteel in renovatie is en als woonhuis gaat dienen.

foto © paul kriele, 7 april 2006.

Trainerende ambtelijke burelen januri 2006
Na de Jan Heinstraat [Gereformeerde Kerk] en Postelstraat 23 [voormalige bakkerij van De Koning], is dit al het derde pand op rij waarvan de ambtelijke procedures niet echt vlotten.
Overbekend is het project van aannemer Drijvers in de Stoofstraat/ Snellestraat. Daarvan spraken aanvankelijk de diverse gemeentelijke afdelingen die erbij betrokken waren, elkaar tegen . Deze bouwaanvraag is vijf jaar getraineerd !
Dan zijn er nog projecten die niet publiekelijk bekend staan of door de eigenaar stil gehouden worden om niet verder te worden tegengewerkt.
Ook heel duidelijk is de invulling van de tuin van Stationsweg 2-4. Dat perceel is van Groenewoud. Daar had VMX- architecten uit Amsterdam een min of meer glazen, kantoorpand in strakke belijning bedacht. Op de etages waren appartementen gesitueerd. De diverse monumentencommissies kwamen in opstand, zo ook de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch en ...Frans van Gaal van De Stadspartij. Die lanceerde zelfs een kaartenactie tegen de nieuwbouw.
Ook hier scheen bij de gemeente een foutje te zijn gemaakt waardoor het een langdradige en langdurige procedure is geworden.

Terras voor Theater januari 2006.
Na de realisatie van een theatercafé heeft de directie van de Bossche schouwburg nu de ogen gericht op de aanleg van een terras voor de deur. Dat café is al bedoeld de cliëntèle op te vangen die anders na de voorstellingen naar de cafés aan de overkant weglopen. Het terras is ook een lang gekoesterde wens van de schouwburg. Als locatie is die voor het theatercafé gesitueerd op de plek van de stenen blokken en precies in de bocht, gezien vanaf de Triniteitstraat naar de Parade.


Een terrasje voor TheateradParade en 's middags nog in de zon ook.. foto's © gerard monté 2 maart 2006	Het voor straattheater bedoeld toneelplein uit de jaren zeventig moet wijken.

Deze plek ligt wat kritisch gezien het verkeer dat daar de bocht neemt naar de Parade. De stenen blokken duiden op een gebruik als podium, want de schouwburg dateert van 1976. Dat was de periode waarin het straattheater en experimenteel theater populair waren.

Lente- en koninginnefeest op Parade 2 maart 2006.
De Parade Evenementen Promotie PEP organiseert op zondag 2 april 2006 op de Parade een lentefeest. Dat bestaat uit een kinderboerderij en Dixielandmuziek. Met dit soort evenementen willen de gezamenlijke horeca-ondernemers op de Parade zich manifesteren. Behalve marktkramen is er ook een tuinbeurs alles in de sfeer van de lente. Judith Liebau en Marij Ypelaar studenten aan de school voor Toerisme en Verkeer verzorgen de promotie voor dit evenement.
Koninginnedag/nacht
Een maand later op 28 april 2006 houdt de Stichting Koninginnemarkt/ BeA-Live een nacht-muziekfeest op de Parade. Dat muziekfeest luidt die avond koninginnedag 2006 in dat dit jaar op zaterdag 29 april 2006 wordt gevierd. Debbie Mous en Petra van Dijk van de stichting Koninginnemarkt, organiseren op die zaterdag in de binnenstad muziekoptredens en vrijmarkten.
De gemeente stimuleert met name de stichting Koninginnemarkt en verdreef door die gunning Frits Kuijper van Music Events met zijn Maximaal Oranje uit de binnenstad. Music Events zat 3 jaar [2001-2003] op de Parade, maar ‘veroorzaakte’ teveel geluidoverlast voor het Theater Na 2003 werd Music Events verbannen naar de Pettelaarse Schans en in 2005 naar de Maaspoort sporthal.

Plan voor luxe bed & breakfasthotel 19 november 2005.
Rens den Otter heeft plannen om van de hoek Peperstraat1 /Lange Putstraat een markant en luxe Bed & Breakfasthetel te maken. Dat past precies in het straatje van burgemeester Rombouts die al eens eerder de idee van een vijfsterrenhotel opperde. Maar het is tegen de zin van bestaande hoteliers, zoals Central die vinden dat de stad ‘vol’ zit met hotelbedden en Den Bosch ‘…te klein is voor een tafellaken en te groot voor een servet’.
Den Otter heeft al uit voorzorg, door de koop van een deel van de ‘Groenwoudgarage’ in de Lange Putstraat, ook het parkeerprobleem overwonnen.
Recent -eind december 2005- werd de vergunningaanvraag voor een 'woongebouw' aan de Parade/Lange Putstraat/Verwersstraat bij de gemeente ingediend.

Panden van Geoffrey Groenewoud op Parade 12 en 13/ hoek Lange Putstraat.
Het rechter pand werd tijdelijk aan Rens den Otter verkocht maar hem lukte het niet er een luxe bed & breakfasthotel van te maken. Daarop ging het perceel terug naar Groenewoud

foto © paul kriele, 3 april 2007,

Weinig 'pers- gevoelig'
Rens den Otter, wie niet echt handig omgaat met het aspect communicatie, en weinig souplesse toont tegenover de pers, was ontzettend verbouwereerd dat Bastion Oranje nog voordat hij de omwonenden over zijn plan kon informeren, het bericht -op 19 november 2005 -publiceerde. Het was niet de eerste keer dat ie de pers aan 't lijntje hield. Uit boosheid gaf Rens diezelfde dag over zijn hotelplannen een interview weg aan het Brabants Dagblad. De krant kwam een dag later -20 december 2005 -met het nieuws. Overigens nog voordat de omwonenden door den Otter waren geïnformeerd ... .

Parade autovrij per 31 december 2006 8 november 2005.
In een lange raadsvergadering -woensdag 8 november 2005 [17.00 –22.00 uur] viel uiteindelijk het besluit de Parade per 31 december 2006 autovrij te maken. Hoewel alle fracties het met dit besluit eens zijn, was de enige hobbel nog een motie van de PvdA en Groen Links om ‘….iets waarover we al jaren op aansturen ook wel per 1 juli 2006 te realiseren valt.’ Maar de meeste fracties gunnen wethouder Roderick van de Mortel de tijd deze kneep goed voor te bereiden voor overleg met betrokken groeperingen, de regeling van de financiering en een mogelijke [her-]inrichting te kunnen bestuderen.Het kan best zijn, aldus Van de Mortel in de raad, dat de Parade nog een paar jaar gewoon een leeg plein blijft..
Wethouder vraagt om tijd alvorens Parade autovrij te maken -26 oktober 2005
In de commissie RO van 26 oktober 2005 vroeg wethouder Roderick van de Mortel meer tijd alvorens de Parade autovrij te maken. Het stadsbestuur bestudeert bijv. eerst nog de vervangende parkeerruimten. Op voorstel van PvdA en Groen Links [11 oktober 2005] kwam dit voorstel op tafel, maar andere fracties, zoals het CDA, waren al voor een blikvrije Parade. De parkeergarage Hekellaan laat langer op zich wachten dan was voorzien. Om daar neit van afhankelijk te zijn, werd het voorstel ingediend. en komt op 8 november 2005 opnieuw aan de orde.
Van de Mortel voorziet problemen als in de binnenstad door opheffing van bestaande parkeerplaatsen er geen alternatief voor handen is. Een verwijzing naar de Parkeergarage Paleiskwartier gaat hem wat te ver.


Europa laat zich niet ontvoeren' tekst Marius van Beek Het beeld de Muze werd aangeboden aan de Vereniging Sociëteit Casino bij het 150 jarig bestaan in juni 1979. foto's © gerard monté, 3 oktober 2007.

Parade autovrij komt op agenda 17 oktober 2005.
Door een initiatiefvoorstel van de linkse partijen komt al spoedig het autovrij maken van de Parade op de agenda van de gemeenteraad [8 november 2005] . Bij de begrotingsbehandeling [11 oktober 2005] bleek al dat de fracties [met name CDA en VVD] steeds naar een vervoegd [..] autovrije Parade neigen.
PvdA en Groen Links stellen voor vanaf 1 januari 2006 de Parade blikvrij te maken. Ze doen dat aan de hand van een begeleidend –historisch overzicht.
Als opvang wordt de parkeergarage onder het Paleiskwartier voorgesteld maar ook de parkeergarage Wolvenhoek. De fracties overwegen geen compensatie voor het vervallen van de Paradeplaatsen omdat de WOB-garage [Lange Putstraat] al in gebruik werd genomen. Na het autovrij maken per 1 januari 2006 zou een plan van aanpak, aldus PvdA en Groen Links, kunnen leiden tot een herinrichtingsplan -eind 2006/begin 2007- van de Parade.

'Parade' wil alleenrecht voor gebruik Parade 18 mei 2005
De evenementencommissie van horeca-ondernemers aan de Parade [PEP] willen het alleenrecht voor het gebruik van de Parade als evenementenplein... . Maar het College van B&W heeft wijselijk dit verzoek van de hand gewezen. De argumentatie is dat die gunning aan - wat officieel heet de Stichting Promotie Evenementen Parade - in strijd zou zijn met het gelijkheidsbeginsel en daarmee in strijd met de Algemene wet bestuursrecht.
De gemeente houdt de deur open door de Evenementenstichting Parade uit te nodigen voor een gesprek over het evenementenbeleid..
Later -eind december 2005- laat Bernard Kuenen van Sylva Ducis weten altijd in een gebruik van de Parade geïnteresseerd te zijn. De ondernemers willen graag, bij welke plannen er ook komen, vroegtijdig betrokken zijn. We juichen elke actie die er op de Parade wordt georganiseerd toe. Als het maar bezoekers trekt, aldus Kuenen, die zegt zelf ook ideeën voor de Parade te hebben die nog afgestemd moeten worden op de gemeentelijke plannen.

historie van de Parade
De Parade was in vroeger eeuwen een begijnhof en wel een groot begijnhof in tegenstellig tot het klein begijnhof, gelegen nabij de Snellestraat/Postelstraat. Op dat begijnhof stond, behalve de huisjes voor begijntjes, ook de Nicolaaskerk.

De Vughtse fotograaf Jan-Clemens Lampe maakte onlangs zwart/wit foto's van de Parade en omgeving. Tijdens die fotografische tocht passeerde hij ook het Nachtegaalslaantje. Op het eind daarvan staat nog een van de weinige overgebleven maneges in het land. Later -onder burgemeester Frans van Lanschot- werd het een tennishal, tegenwoordig is er Museum Het Kruithuis in gevestigd. Deze manege is gebouwd rond 1900.
Vóór die tijd lagen er open maneges bij Bastion Baselaar en vooraan in Het Bossche Broek. Ook aan de Kuipertjeswal stond een manege.

Paradeklank
De Parade heeft bij de Bosschenaren naam als eeuwigdurende parkeerplaats en plein van vertier voor Jazz in Duke Town, de Proeverij en andere evemementen zoals de Boulevard.
Aan de Parade staat ook het Theater aan de Parade, vroeger beter bekend als Casino. Dat theater viert op 18 october 2001 het 25-jarig bestaan. Maar de geschiedenis van de schouwburg gaat terug tot halverweg de negentiende eeuw toen er een sociëteitsgebouw stond aan het Nachtegaalslaantje. In 1935- kort na de brand en de sloop van de stallen van de cavalerie verhuisde -na nieuwbouw- de schouwburg van de Vereniging Sociëteit Casino, naar de Parade.
Voor zwart/wit foto's van Jan Clermens Lampe over de Parade klik op: Parade.

eerste opzet pagina: © paul kriele, februari 2001.

Terug naar boven