Hekel en straatje Kruisbroeders

Gepubliceerd op: 03-06-2008 | Gewijzigd op: 03-01-2009
Kruisbroedersstraatje nieuwbouw Vennix juni 2008.


De situatie in juni 2008: Op de plek van de bananenopslag /bierbrouwerij komen enkele appartementen, maar aan de achterzijde is ook een gebouw verrezen voor een woonfunctie.	De rood bakstenen aanbouw langszij de Binnendieze is al enige tijd gesloopt. - foto's © paul kriele, 3 juni 2008.

lees meer over het poject Kruisbroedershof [Fedde Vennix]
------------------------------------------------------------------------------------
september 2007.
Verbouwing brouwerij tot flats 3 september 2007.
Momenteel, de eerste week van september 2007, is Barten sloopbedrijf begonnen met het uitpellen van de voormalige brouwerij c.q. bananenopslag aan de Kruisbroederstraat. Dat perceel dat in eigendom is gekomen van Aannemer Drijvers, gaat deels tegen de grond. Dat betreft de aanbouw van 1957 grenzend aan de Binnendieze.
De oorspronkelijke brouwerij met lichtkoepels verandert in twee appartementen. Er achter, in de tuin van St.Jan Baptist [appartemtencomplex van één en twee persoonshuishoudens in St.Jorisstraat] komt ook een appartement met meubelwerkplaats voor Fedde Vennix, de voormalige eigenaar van de ‘brouwerij’. Dan is er tussen deze nieuwbouw en de brouwerij ook nog een woning gesitueerd. Die staat deels op de oudbouw en deels op de plek van de stenen aanbouw van 1957. De architect is Jan Meijer.

De situatie toen de gedeeltelijke sloop en de bouw nog moest beginnen.
- foto's © paul kriele 7 september 2007.

Kruisbroedershekel
Met Leo Valentijn maakte Bastion Oranje op maandagmorgen 15 juli 2002 een boottocht over de stadsgracht naar de nieuwe Kruisbroedershekel. Hierover volgt onderstaand een reportage.

Leo Valentijn is al 31 jaar actief bij de Gemeente. Hij werd indertijd aangesteld als beheerder van de Binnendieze.
In de stadsgracht staat twee meter water en een meter blubber, alsdus de bomer van de niet geëlectrificeerde platte schuit.
foto © gerard monté, 15 juli 2002.

Twee hekeldeuren in Kruisbroedershekel
In de nieuwe hekel zitten twee deuren: eentje die handmatig bediend wordt als er eens in de zoveel tijd hoog water dreigt. De andere is een geautomatiseerde deur die neergaat om het water van de Binnendieze te doen stromen zodat vervuiling wordt tegengegaan.
Op de momenten dat die deur-meestal ' s nachts- in werking treedt gaan aan beide zijden [zijde stadsgracht en zijde Kerkstroom onder de Cathrien] rode lichten branden. Het is dan verboden gebruik te maken van de onderdoorgang.

In deze wat donkere ruimte wordt de historische kamer getoond. Daar kunnen de bezoekers even pauseren en de stadsmuur en het stadspoortje bewonderen.

Officiële opening Kruisbroedershekel 28 juni 2002
Staatssecretaris van het demissionair kabinet Remkes opende vrijdag 28 juni 2002 de nieuwe Kruisbroedershekel. Dat is de doorgang tussen Parklaan en Spinhuiswal die de oude kleinere hekel op het begin van de Spinhuiswal vervangt. Op die punten stroom het water van de Binnendieze [Kerkstroom] de stad in en uit.
De oude hekel is gerestaureerd en van een nieuwe deur voorzien.

De nieuwste Binnendieze-atrractie trekt al veel publiek.
Links odner: een close-up opname van de nieuwe doorgang in de 16e eeuwse stadsmuur. Meteen daarna kruist de Binnendieze de 14e eeuwse muur die in dit project inzichtelijk is gemaakt.
Rechts onder: De grote steenmassa is de ene zijde waarin dat poortje was opgehangen aan de andere zijde bevindt zich nog de scharnier.
foto' s © gerard monté [onder] 15 juli 2002 en paul kriele [boven] 28 juni 2002.
--------------------------------------
De ene rondvaart vanuit de Molenstraat gaat tot aan de Kruisbroedershekel. Er is ook een tocht die doorvaart naar café De Roode Leeuw.
De dag na de officiële opening van de Kruisbroedershekel mochten - op zaterdag 30 juni 2002- de buurtbewoners een gratis tocht maken over de Binnendieze bedoeld als kennnismaking met dit project.

De restauratie van de vestingwerken is begonnen bij de Grote Hekel. Die waterdoorgang van polder naar stad ligt op de kruising Hekellaan, Oude Dieze, Pettelaarseweg en Zuidwal. Ook daar zijn de deuren door nieuwe vervangen.
De zuidkant van de verdedigingswerken kreeg voorrang in dit miljoenen kostende project om reden van toeristisch belang en in verband met subsidieverlening. Belangrijk argument was dat de stadsmuren aan de zuidzijde nogal in vervallen staat verkeerden Daarom werd dat traject als eerste in het project meegenomen.

De doorgang met de karakteristieke gewelven. Bukkende bootgasten en een bukkende schipper voor de onderdoorgang van de Kruisbroedershekel.
foto' s © gerard monté, 23 oktober 2002.

De binnenzijde van de wanden en de plafonds bestaan uit stenen ribben waartussen houten panelen zijn aangebracht. Dat is gedaan om de flora en fauna zijn gang te kunnen laten gaan. In het wegdek van de Spinhuiswal en in de groenstroken liggen dikke betonplaten die de nieuw aangebrachte gewelven verstevigen.

Tijdens de rondvaart vertelde bomer [handmatig] Valentijn hoe in zijn tijd [30 jaar geleden ] de staat van de oude stadsmuur nog met behulp van lint werd gemeten. Op de stadsmuur werden -met witte verf- cijfers gekalkt, wat overigens nog waarneembaar is.
Recent- voorjaar 2002- hebben studenten van de Leuvense universiteit de nieuwe methode [theodeliet] toegepast. Dat is het fotografisch vastleggen van moeilijke situaties, zoals dat ook bij de restauratie van de noordzijde van de St.Jan gebeurt.

De nieuwe hekelstroom heeft evenals de oude ook een bocht. Precies ter hoogte waar de oude- tweede-stadsmuur van de 14e eeuw liep is een historische kamer ingericht. Aan weerszijden van die stadsmuur kunnen de bootvaarders uitstappen. Bovendien is in die oude muur een 16e eeuws poortje aangetroffen. Daarvan is de uitgesleten drempel nog in tact, evenals de ophanging van de poort.
De inrichting van deze historische kamer was een bijkomend werk bovenop de restauratie van dit deel van de vestingwerken.

Ontsnappingsanecdote
Er is een verhaal dat in 1911 vier gevangenen met een bootje vanuit het Huis van Bewaring zijn ontsnapt via de Kruisbroedershekel. Eenmaal buiten de stad zetten zij hun tocht te voet verder.

Koninklijke Van Drunen, een dochter van Heijmans, heeft- evenals de totale restauratie van de Bninendieze-ook deze restauratie uitgevoerd.
flora en fauna gerespecteerd
Leo Valentijn vertelde ook dat, door de speciaal aangetrokken bioloog Dirk Kuijpers, wel 100 plantensoorten zijn ontdekt waaronder een zeer zeldzame varen en een korstmos. Ook vaak hoorbaar, maar zelden zichtbare vogels, bewonen de rietkragen onder aan de stadsmuur. Deze stadsmuur zal in delen worden ontmanteld zodat de flora en fauna gelegenheid krijgt zich vanuit de oude delen voort te zetten op de gerestaureerde fragmenten.
Na de zomervakantie van 2002 begint het maaien van de begroeiing onder aan de zuidelijke stadsmuur om vrij baan te geven aan de restaurateurs.

Terug naar boven