'Keerzijde van Oranje', het leven van Jan Vermeulen in crisistijd

Printerversie
Gepubliceerd op: 10-11-2020 Keerzijde van Oranje


Keerzijde van Oranje is de titel van het nieuwe boek van auteur Ruud van der Linde en gaat over keuzes maken in oorlogstijd. Voor sommigen was het kiezen en voor anderen overleven. Bij het maken die keuzes speelde armoede als factor mee. Zo verging het ook Jan Vermeulen die het als molenaar en marskramer tijdens en na de crisis van de jaren dertig van de vorige eeuw niet echt mee zat.
 
.........
Ruud van der Linde legde het verhaal vast van de marskramer / molenaar Jan Vermeulen [1890-1981],  die met allerlei twijfels en -soms verkeerde- keuzes, eerst de crisis en toen de oorlog wist door te komen.  
........

In juli 2019 wordt de op dat moment zesentachtigjarige Gerard Vermeulen met een stevig hartinfarct naar het Jeroen Bosch Ziekenhuis gebracht. Uiteindelijk belandt de Wijbossche man samen met een dertig jaar jongere vrouw uit Bernheze op een tweepersoonskamer. Ze herstellen, hebben direct een klik en in datzelfde Bossche ziekenhuis vertelt de oude man ongeremd over het verlies van zijn zoon en kleinzoon, over de liefde voor zijn Dinie en de passie voor tuinieren en wielrennen. Die drie dagen ‘s-Hertogenbosch behouden twee mensenlevens en een anders verloren gegaan verhaal; één dat gezien het tijdloze karakter verteld moest worden.

Gerard schuwt absoluut niks en deelt in het JBZ ook het levensverhaal van zijn vader; een man die al in 1935 lid werd van de NSB Kring ‘s-Hertogenbosch. Niet uit overtuiging, maar omdat hij in de staart van de Grote Depressie op zoek was naar werk, onverschillig wat! Hij vertelt hoe zijn vader Jan als eerder verstotene van de kerk en diens tweede echtgenote als gevallen vrouw elkaar leerden kennen en, jaren voor het opspelden van de NSB-pin die veel levens tot op de dag van vandaag zou gaan tekenen, tijdens hun eerste uitje in de Vischstraat bij Lambermont een sjekladebol hapten.

Onder en in de rook van ‘s-Hertogenbosch wordt beetje bij beetje de keerzijde van die later vervloekte medaille belicht.
Achtergrond van Keerzijde van Oranje: Deze Jan Vermeulen (1890-1981) werd niet uit overtuiging lid van de Nationaal-Socialistische Beweging, maar omdat hij als zovelen op zoek was naar werk, onverschillig wat. Het Duitsland van 1935 was booming, lonkte openlijk naar werkwillende buitenlanders en de NSB gaf hem aan in die zoektocht naar betaald werk te willen bemiddelen.

Datzelfde Noord-Brabant is ook het decor voor de thans zesentachtigjarige molenaarszoon en levenskunstenaar Gerard Vermeulen. Zijn relaas wordt getekend door het relatief vroege NSB-lidmaatschap van zijn vader en de uitvloeisels daarvan; voor zowel zijn ouders, drie van zijn oudere broers, alsook de rest van de familie. Zonder te oordelen wordt steeds meer van de pijnlijke keerzijde van vaders besluit belicht. Het boek verschaft inzicht in dat wat wij dagelijks ervaren: dat aan elke keuze, hoe klein en hoe weloverwogen genomen, onuitwisbare gevolgen kleven.

Met zijn vijfde boek – ditmaal een meerkoppig thema – overschaduwt Ruud van der Linde (1967) zijn lang gebruikte pseudoniem Rolf van der Leest.

Terug naar boven