Erfgoeddag/Week van de Geschiedenis

Printerversie

Gepubliceerd op: 31-10-2004 | Gewijzigd op: 25-09-2012
De belangstelling voor de verhalenvertellers zondagmiddag was wisselend. Verspreid over de binnenstad haalden al vertellend -9- echte Bosschenaren belevenissen uit hun jeugd boven. Het was een origineel idee dat door de organisatie was bedacht om –in bredere zin- meer aandacht voor de geschiedenis op te roepen. 
In zijn vertrouwde St. Jorisstraat voor zijn huidige woning stond Frans Vennix die geen woorden te kort kwam om zijn stad nog eens tot de verbeelding te laten spreken.

Frans vond zichzelf vroeger maar een lelijke baby. Daarover had ie als anekdote,dat zijn moeder met hem in de kinderwagen altijd zo hard door de stad liep omdat ze bang was dat voorbijgangers die lelijke baby zouden kunnen zien... foto's © gerard monté, 31 oktober 2004.

Frans Vennix [*11 april 1930] , woonachtig in de St.Jorisstraat, bracht zijn functies als Peer en archivaris van Oeteldonk weer tot leven. Frans:'Ik ben geboren op Vughterstraat 46. Als baby was ik zo lelijk dat mijn moeder met de mij in de kinderwagen zo hard mogelijk door de stad reed, bang dat iemand mij zou kunnen zien. Maar.... ondanks al mijn lelijkheid heb ik het toch nog tot Peer van de Muggenheuvel geschopt..'. aldus de droog-komische humor van een telg uit een geslacht actief geweest in de woninginrichting.
De saillant gebrachte verhalen van Frans Maas [*15 juli 1943], zoon van de Paternosteruitbater, werkte op de lachspieren. De Markt waar hij opgroeide, is feitelijk het toneel van de stad. In zijn tijd was het één groot parkeerveld. Frans kende dan ook alle parkeerwachters bij naam en toenaam. Ook de markthandelaren met hun streken is hij nog niet vergeten. In tal van anekdoten maakt hij ons deelgenoot van zijn jeugd.  

Frans Maas, zoon van de voormalige uitbater van de Paternoster, geestdriftig en geestig vertellend voor het terras van de Paternoster.	foto's © gerard monté, 31 oktober 2004.

Frans Maas is de kleinzoon van Frans Maas, die omstreeks 1935 uitbater werd van de Paternoster. In 1974 nam Raymond Blom de zaak over van Frans de tweede, de vader van de verteller Frans.  
Nort Lammers [*vergaarde oud-buurtgenoten van grootvaders slagerij J.W.P. Lammers [Fonteinplein 4] om zich heen. Onder wie Glaudemans van de hengelsportzaak .Wil van Herpen van de Meierijsche Kar en Kwaks van de tabakswinkel [Krulaldstraat. Maar fe Lammersen zijn opgegroeid in het grote pand Verwersstraat 3, nu Turks restaurant. Dat was een enorm diep pand met lange gang naar de binnenplaats en achterhuis. Nort moest al jong met vader Huub mee naar het slachthuis waar hij zijn ogen dichtkneep als er een beest werd geslacht. Slagerij Lammers stond bekend om zijn ambachtelijke producten en was onder meer vermaard om de eigen gekookte hammen.

Gezellig kouten was het op het Fonteinplein met oud- buurbewoners, zoals hier onder meer met Noud van de Broek [l]. Midden slagerszoon Nort Lammers.   foto © gerard monté, 31 oktober 2004.

Jo Hendriks [*30 januari 1937  , +30 januari 2005] 

Jo Hendriks vertelde onder meer over de buurt -de Doode Nieuwstraat/Kruisstraat, waar het toenmalige  L&W bedrijf zat L & W staat voor Licht en Water. Ook jongere Bosschenaren, zoals deze meisjes uit -onder meer -de Uilenburg en de Pijp, toonden veel belangstelling voor hun oude woonomgeving. foto's © gerard monté, 31 oktober 2004.	.

Jo Hendriks is geboren op het Houtpad 4 [tegenwoordig Orthenpoort, waar houthandel Van Swaay zijn opslagterrein had. Jo: Direct van school afkomend, ging ik als 17 -jarige als gasfitter bij het Licht en Waterbedrijf in de Dode Nieuwstraat (nu Guardianenhof). Het kantoor van L&W was in de Krusstraat nr. 1. Dat bedrijf is in zijn werkzame leven verplaatst naar de Paardskerkhofweg. Met oude foto´s laat de verzamelaar en bomenkenner de huizen aan de overkant zien. Die staan er nog zo bij, maar dan opgeknapt. Het enige gebouw aan onze kant dat er nog staat is het elektriciteitshuis. Ernaast kwam de Sociale Dienst, nu een bloemist, aldus Jo . De nieuwe V&.D langzij de Minderbroedersstraat was een kaalslag.  

Jo Hendriks collectioneur van Bossche objecten, documenten en andere historische bijzonderheden. foto © Thea van den Heuvel Fotografie, Nijmegen

Lange tijd bleven sommige voorbijgangers bij Jo Hendriks luisteren. Jo betrok hen bij zijn verhaal. Als zijn vragen of opmerkingen over de Bossche geschiedenis wat te moeilijk werden, verontschuldigden sommigen zich met de opmerking '.... dat zij maar van de Spinazie-Akademie kwamen...'.
Jo Hendriks was goed op dreef met zijn Bossche historie. Deze oud-binnenstadsbewoner [Dode Nieuwstraat] houdt dan ook een uitgebreid archief bij. 

Toon Hurkens [* 1 februari 1943] vertelde over zijn jeugd die op de Parade heeft doorgebracht. Daar stond op nummer 3 zijn geboortehuis nu café Prado. Dat rijtje bestond nagenoeg uit particuliere huizen –uitgezonderd café den Bonte Os (nu Hart van Brabant) van de familie De Wit. Toon, telg van het geslacht van het schildersbedrijf Hurkens, heeft steeds meer horeca op de Parade zien komen.
Op de Parade speelde zich hele jeugdoorlogen af. We voetbalden daar tegen elftallen uit andere straten.
Zomers was het een drukte op de Parade door de bedevaartgangers en de toeristen. Die moesten vaak plassen. Maar café De Bonte Os deed daarom de deur op slot. Mijn zus Wil die later met Henk Leenaerts (vanaf 1981 restaurant De Drie Hamerkens) trouwde, had toen al horecavingers. Zij liet die toeristen wel binnen. Wil is later op de Parade het eerste jongerencafé begonnen.

Toon Hurkens van het bekende -voormalige - schildersbedrijf, laat breed gebarend de wijde Parade wat dichterbij de verbeelding van Bosschenaren en nieuwsgierige toeristen komen.  foto's © gerard monté, 31 oktober 2004

Piet van Leeuwe
Grootvader [*1880] van Leeuwe was hoofd van de school in Orthen, maar kwam oorspronkelijk uit Zeeland [Waterlandskerk] . Door overplaatsingen kreeg hij in de jaren dertig uiteindelijk als standplaats Den Bosch. Vader Jan werd in 1912 geboren in Teteringen. In de crisisjaren dertig ging Jan in opleiding bij kwekerij Verhoeven in de Vughterstraat/Kruisbroedershof.
Piet van Leeuwe [* 5 januari 1942] noemde de winkelbestemmingen van de uiteenlopende panden in de Visstraat. De Visstraat lag onder de rook van de koffiefabriek van De Gruyter en ervaarde de drukte van de Binnenhaven. Op perceel 15, later veranderd in nr. 19,  was vanaf 1936 bloemisterij De Anjer van vader J. F. van Leeuwe gevestigd.

De Visstraat heeft in de oorlogsjaren veel ellende doorgemaakt: verwoestingen van winkels, zoals Tecklenburg en de lunchroom van Van Zijl. Nieuwbouw kwam er voor in de plaats. Ferd en broer Piet van Leeuwe, van bloemisterij De Anjer illustreren met oude foto's hun verhaal. Hierboven: Het pand van Kees Kroket [de hoek van De Postzegel] was opslag voor een koffiehandelaar.	foto's © gerard monté, 31 oktober 2004.

Diens zoon Piet van Leeuwe vertelde -af en toe geassisteerd door broer Constant- over de uiteenlopende bestemmingen van de panden in de Visstraat: de hoedjeswinkel van de Swinkels. Mevrouw Swinkels-de Groot was de voormalige cheffin van Duchesne op de Schapenmarkt. Later, meer in onze tijd is in dat pand de Amsterdamse Broodjeswinkel De Twee Beren gekomen. Die zaak heeft wel drie keer in brand gestaan. Dan had je ook nog de schoenwinkel van Poorters. Vader vond het helemaal niet fijn toen in 1949 de perceelsnummers werden veranderd. Het briefpapier en de belettering moesten worden aangepast! Van nummer 15 werden we ineens nummer 19. Dat kwam doordat enkele panden werden gesplitst, aldus Ferd van Leeuwe.

Harry van den Berselaar, dialecticus en ook een ras-Boschenaar

Een wijde kring luisterenden aan Achter het Stadhuis, waar Harry van den Berselaar is opgeroeid. Terwijl vader in het atelier van Vroom & Dreesmann werkte. speulde Harry in hartje stad. Op de locatie van de secretarie stond zijn geboortehuis. Vorig jaar [2003] is hier het 'Bestuurscentrum' geopend. - foto's © gerard monté, 31 oktober 2004.

Uiteraard klonk het bij Harry van de Berselaar echt Bosch. Vele anekdoten uit zijn jeugd kregen we te horen. Harry is geboren op 21 december 1947 aan Achter het Stadhuis Zijn jeugd bracht hij door in de binnenstad, want het gezin woonden daar en zijn vader werkte- 40 jaar lang- in het naaiatelier van V&D. Moeder Van den Berselaar wist van elke Bosschenaar wel een verhaaltje te vertellen..Zijn geboortehuis is pas recent afgebroken tbv de nieuwbouw van het Bestuurscentrum. Eerder werd het rijtje afgebroken op de plek waarin in de jaren dertig de gemeentesecretarie is gekomen.  
Daar woonde onder meer de familie Lambooy met oma Catharina Lambooy, de moeder van Harry's moeder.
Oud-oom Thijs Lambooy was kapper aan Achter het stadhuis bij de hoek van Achter het Verguld Harnas. In dat pand vestigde zich later kapper Piet Lommers.

Op deze foto staat Jan Venrooij [m] van de Vugtse edelsmid voor Grand Café Corte in de Korte Putstraat., Doordat de Lange Putstraat een nieuwe bestrating krijgt was Jan van de aanvankelijk bedoelde locatie in de Lange Putstraat verjaagd...  Zelfs voor het Bossche echtpaar Beekwilder had Jan nog wel wat originele anekdoten in petto.  foto's © gerard monté, 31 oktober 2004.

Jan Venrooij  [*Rosmalen 14 december 1942], stond een beetje eenzaam in de anders zo drukke Lange Putstraat. De culinaire boulevard van tegenwoordig had vroeger weinig aanzien. Volgens Venrooij, die daar tussen 1974-1983 in dienst was bij edelsmid Harrie Teulings, zaten er vooral kleine ambachtslieden in de straat : de fietsenmaker Gerrit Kuijs (nu restaurant De Vijf Kamers), koperslager Kennis (Bossche Eetkamer), het beruchte cafeetje van Cor Pennings (De Proeverij) die van huis uit loodgieter was. 

Henk Paanakker, geboortig in de Kerkstraat, verhaalt over De Pijp.
Harrie Teulings, de oom van juwelier Cees uit de Kerkstraat, woonde op de Citadellaan. In de Korte Putstraat stond zijn werkplaats annex showroom. Die twee panden zijn nu het restaurant ‘In de zevende Hemel’. Achter de zaak was Harries kantoor. We maakten kerksieraden en ook smeedwerk voor particulieren. Aan de overkant zat loodgieter Van de Broek. Toon was de loodgieter en Noud ,die later een antiekwinkeltje in de Kerkstraat begon, dreef de timmerwinkel. In restaurant  Tante Pietje had Foppele zijn drukkerij.  

Henk Paanakker is opgegroeid in de Pijp, een kleurrijke buurt waar veel over te vertellen viel. foto's © gerard monté, 31 oktober 2004.

Henk Paanakker [*4 februari 1934] is opgegroeid in de Kerkstraat. Als kind kwam hij veel bij zijn oma in de Pijp. Zij woonde naast de St. Pieterskerk waar zij stoelenzetster was. De volksbuurt de Pijp is nog bij ouderen bekend. De Marktstraat en de Lange Tolbrugstraat herinneren er nog enigszins aan. Tegenwoordig bepalen Burg. Loeffplein en de Arena de buurt. Tot begin jaren zeventig stond daar de St. Pieterskerk met pastoor De Kroon. De Krooin was een sociaal voelend mens Hij begaf zich veel onder zijn parochianen. 
De Pijp vormde een hechte gemeenschap, aldus Henk. De Kroon maakte zich door zijn uitstraling en weldadigheid geliefd.
In de oorlog werd het de Duitse militairen ontraden in de buurt te komen, vanwege de Deutsch-vijandigheid. Ook kinderen werden door hun ouders ontraden door de Pijp te lopen vanwege het flamboyante en rossige leven dat zich daar afspeelde. Maar de bevrijding [mei1945] hebben de Pijpbewoners een jaar later [mei 1946] uitbundig en origineel met een Montparnasse-feest gevierd.
Pastoor Lücker was de opvolger van De Kroon. Lücker toonde zich een herder die goed kon preken en daarmee volle kerken trok. Maar de Pieterskerk ging in de jaren begin zeventig plat en daarmee verdwenen ook het torentje dat niet gespaard kon worden. Het bisdom ontfermde zich over - andere -kunstschatten, zoals de preekstoel die in de Oirschotse kerk terecht kwam.

Rob van de Laar moest vanwege drukke werkzaamheden afzien van zijn bijdrage.  Rob is [ * 3 november 1953] geboren op de Hinthamerpromenade, toen nog Hinthamerstraat 67, waar de banketbakkerij van Toon Roeffen was gevestigd. Rob's vader werkt in die bakkerij en raakte verliefd op de bakkersdochter Roeffen. De zaak pronkte met kunstwerken en figuren van chocolade en suiker . Voor de etalage bewonderden kinderen en volwassenen deze creaties die grootvader Roeffen had afgekeken van oude ansichten die hij van zijn reizen mee nam. foto © paul kriele,14 november 2008.

.


Terug naar boven