Na 9 jr. onderzoek boek over 520 grafzerken St.Jan

Gepubliceerd op: 10-02-2009 | Gewijzigd op: 11-02-2009

-Boven: Jan van Oudheusden nam als lid van de werkgroep die de afgelopen negen jaar de grafzerken in de St.Jan bestudeerde, bij een door de Boschboom georganiseerde lezing 'Grafzerken van de St.Jan' collega Harry Tummers [door ziekte verhinderd] waar.
Van Oudheusden, die biografie als aandachtspunt heeft, deed een pleidooi voor meer respect voor dit stukje erfgoed. Er gaan miljoenen naar de uitwendige restauratie van de St.Jan, maar grafzerken die ons een bron aan informatie geven, worden genegeerd.
-Foto rechts boven: Over de producenten van
grafzerken is de werkgroep weinig te weten gekomen. Het materiaal is van Maaskalksteen/ Orduijnsteen. Soms werd er wel eens koper gebruikt dat afkomstig was uit Mechelen dat bekend stond om zijn koperslagerijen [linker afgebeelde grafzerk].
-Rechter foto: Op zerken stond behalve de ingegraveerde tekst [personalia], veelal een wapen, bijbelfiguren en soms ook een 'Pietje de dood' of een 'memento mori [gedenk de doden] afgebeeld. Bijgaand mozaïek is afkomstig uit een Romeins graf en bevindt zich in het Romeins Thermen museum.
foto's © paul kriele, 10 februari 2009.

Eind dit jaar verschijnt een 4-delige en ruim 8 kilo zwaar boek over de grafzerken van de St.Jan. Daar lagen rond 1752 nog 657 stenen, maar daarvan ligt er van de overgebleven 520 geen enkele op zijn oorspronkelijke plaats.
Jan van Oudheusden nam in de lezing vanmiddag in de Verkadefabriek voor De Boschboom, die ihkv de Tijdreiziger gesteund werd door de gemeente, Harry Tummers waar die verhinderd was. Na een volle bak vorig jaar was deze lezing ook weer een druk bezochte herhaling.

Na de reformatie mochten er nog steeds katholieken in de kerk - naast protestanten - begraven worden, maar hun graven toonde nog steeds een tekst ‘Bid voor hem/haar’, uit oogmerk dat het verblijf in het vagevuur door gebed verkort kon worden. Protestanten gaan ervan uit dat je voorbestemd bent… Ook waren de katholieke graven uitbundiger. Er zijn zelfs stenen van rijke burgers, waarvan de tekst gebeeldhouwd was, maar daarvan is zoals bij veel graven niets meer over.

De lezing van Van Oudheusden, die met nog 5 anderen lid is van de werkgroep, die al vanaf 2000 de grafzerken in beeld brengt, was ook een pleidooi voor behoud of respect voor dit erfgoed. Nu is de lopende restauratie de restauratie van een restauratie. Basisgegevens ontbreken feitelijk. Voor de restauratie van de St Jan zijn miljoenen beschikbaar en er bestaat ook veel waardering voor. Maar voor behoud van grafzerken, die ons veel over de geschiedenis vertellen [van Oudheusden heeft biografie als aandachtsgebied], is weinig animo. Terwijl er boeken en tekeningen beschikbaar zijn van hun oorspronkelijke staat. In 100 jaar tijd is er veel verloren gegaan.

Op 13 december 2009 zal in TheateradParade, naast een memento mori [ gedenk de stervenden] ook een ‘Memento epigraaf’ of ‘Memento sarcofaag’ klinken om de eigenaar [het bisdom] en de subsidieverstrekkers [Rijk en gemeente] wakker te schudden, aldus Van Oudheusden voor een –opnieuw- aandachtig luisterende volle zaal.
Behalve dat boek ‘De Grafzerken van de Sint Jan’ [intekening € 119] volgt er ook nog een website en een digitale infozuil, die in de St. Jan informatie over de zerken geeft en de locatie van de betreffende steen aanduidt.
Helaas heeft de werkgroep, ook al is er nog een enkele grafzerk met toegangssteen én epigraaf aanwezig, geen bijbehorende grafkelder kunnen ontdekken. Die zijn overigens in de jaren 70-80, bij de vorige restauratie nog wel in het priesterkoor opengelegd.
zie ook de site grafzerken St.Jan

Terug naar boven