Traject naar nieuwbouw Stedelijk Museum SM's

Printerversie

Gepubliceerd op: 05-06-2007 | Gewijzigd op: 21-02-2010
Voor verhuizing Kunstuitleen zie Manege Hekellaan

Raad -definitief- akkoord met nieuwbouw SM’s in Museumtuin 5 juni 2007.
Gisterenavond- maandag 4 juni 2007 -ging de gemeenteraad -minus de oppositie - akkoord met de verhuizing van het SM’s naar de Mortelsteeg. De raad moest beslissen over extra kosten van 1,6 miljoen ivm prijsstijgingen van materiaal en aannemerskosten. Na het verschijnsel prijsstijgingen leek er een teneur naar behoud van het SM’s aan de Onderwijsboulevard te ontstaan.
De nieuwbouw in de historische tuin van het Noordbrabants Museum gaat globaal 30 miljoen kosten. De raad stemde niet in met een opvallende entree die architect Henket aan het Anna Frankplein heeft bedacht. Het nieuwe Stedelijk Museum heeft een nauwelijks een opvallend entree in de Mortel. Over de extra uitgaven [entree en hogere exploitatiekosten] beslist de raad in het najaar bij de begrotingsbehandeling. 

Bijsturing museumplannen in commissie  30 januari 2007.
De SP gaat in de commissie Ruimtelijke Ordening en Beheer vragen stellen over de aantasting van de museumtuin van het Noordbrabants Museum door de fundering van het nieuw te bouwen SM’s. Bij die inspraak legt de SP ook brieven voor van de Ned.Tuinstichting en Bomenstichting. Aan de hand van die brieven, die spreken van een niet te ontwijken aantasting van de wortels van onder meer de historische rode beuk bij nieuwbouw, wil de SP pleiten voor handhaving van het SM’s in het Paleiskwartier. Daar zijn twee reden voor: die wijk heeft nu eindelijk een levendige publiekstrekker, wat toch het doel is van de stedenbouwkundigen? Maar zo stelt de SP, dat SM’s moet ook een koppeling krijgen met de Kunstakademie.
De SP vraagt of ook de andere fracties haar zorg deelt, hoe die aantasting voorkomen kan worden en .. hoe het staat met de stand van zaken van de nieuwbouw. Ze merkt op, dat al twee keer [december 2006 en januari 2007] de nieuwbouwplannen van de agenda van de Commissie ROB zijn verdwenen.

>>>[Verdere Individuele berichtgeving onder rubriek Noordbrabants Museum/o.a. over bomenkap etc.]

Nieuwbouw Stedelijk Museum  SM's
Henket licht bouwplan toe in Culturele Salon 28 maart 2006.

Op 19 maart 2006 was architect Henket te gast van de Culturele Salon [Galerie Achter de Kan/ Vughterstraat 222]. Hubert Jan Henket lichtte daar zijn bouwplan toe van de uitbreiding van het Noordbrabants Museum en de nieuwbouw van het Stedelijk Museum [SM's] in de tuin van dit voormalige Gouvernementspaleis.. Tijdens dit zondagmiddagprogramma werd Henket geïnterviewd door Henk Langenhuijsen.

Architect Hubert Jan Henket, links Henk Langenhuijsen.	foto's © gerard monté, 19 maart 2006.

Henket's brochure

Boven links: Het voorblad van de grote brochure over de nieuwbouw en uitbreidingsplannen.  Boven rechts: Midden de plattegrond van het gebied [Museumkwartier] met daarin aangeven de relaties tot de omgeving met de belangrijke gebouwen daarin. De 'rode' lijn overdwars op de middelste foto [begrensd aan weerszijden door cirkels] geeft de corridor aan die door de nieuwbouw van het Stedelijk museum [tuin langszijde de Mortel] loopt en de diverse zalen met elkaar verbindt. Onder recht: Nog eens een plattegrond met oranjegeel het perceel van Noordbrabants Museum en SM's. Onderaan de Verwersstraat met rechts onderin de toegang daar naar toe. Bijna rechts bovenin het Anne Frankplein dat de toegang wordt naar het SM's.

Het nieuwe SM's ligt in de tuin van het voormalige Gouvernementspaleis en grenst aan de Mortel[steeg].

Hieronder: Een dwarsdoorsnede van het, veelal in glas uitgevoerde, nieuwe Stedelijk Museum. Dat is deels ondergronds gebouwd om de zichtlijnen voor de bewoners van de Mortelkazerne niet te verstoren.

Op de tekening hierboven is links onderin een rond lichtend cirkeltje waarneembaar. Dat is het Hellegat. De plannen waren oorspronkelijk deze plek in de Binnendieze open te leggen, zodat passagiers van rondvaartboten konden uitstappen om de musea te bezoeken. Daar is van afgezien om dat Hellegat, als duistere plek, te respecteren. Door dit behoud blijven ook de zeldzame vleermuizen gespaard.	Sfeertekening van de situatie, links -van onder naar boven loopt de Mortelsteeg. Rechtsonder de nieuwbouw aansluitend aan NbM zijde Beurdsestraat.

Presentatie ‘grandioos’ bouwplan als combinatie SM's met Noordbrabants Museum 25 januari 2006.
Midden links het nieuwe SMS, onderaan rechts de aanbouw tbv het Noordbrabants Museum. Bovenin het Gouvernement.
 
Vanmiddag –25 januari 2006 - heeft architect Hubert Jan Henket zijn plan voor een nieuw SM’s in de Mortel [tuin van het NbMuseum] en de uitbreiding voor het Noordbrabants Museum [Beurdsestraat] gepresenteerd. Het plan is al anderhalf miljoen euro goedkoper dan wanneer een apart nieuw SM’s zou worden gebouwd. Juist die synergie [waar de gemeenteraad op aandrong] maakte de bouw, die 26,4 miljoen euro kost [11,2 voor SM's en 15,2 voor NbM], goedkoper. Na de indiening van een definitief plan, de inspraakronde en uitwerking bestekken, kan in 2007 de bouw starten en valt de oplevering na de zomer van 2008 te verwachten.  

De nieuwe vleugels liggen rechts vooraan [het SM's] en midden achter de [aanbouw tegen Quistvleugel] tbv het NbM. foto's © paul kriele, 25 januari 2006.	Inkijk in museumtuin vanuit de hoek Achter de Boomgaard/Beurdsestraat. Rechts vooraan staat het Gouvernement en achterin het nieuwe SM's die beiden door een corridor [midden rechts op de foto nog juist is te zien] worden verbonden.

Opvallend in het plan zijn een corridor die loopt vanaf het Anne Frankplein [waar het poortje wel, maar de huizen niet worden gesloopt], dwars door de museumtuin, langs het ‘Gouvernement’ gaat en uitkomt in de entreehal van het NbM [nabij de museumwinkel]. Hierdoor wordt het Anne Frankplein met de Verwerstraat –gedurende de openingstijden van de musea - verbonden.  

Nieuw Stedelijk Museum achter een poortje waarvoor een 'verbodentoegangsbord' staat...

Het Anna Frankplein met de huizen aan de rechter zijde, waarvan het rechterpand door de gemeente werd aangekocht. Over de toekomst van dit perceel heeft de gemeente zich niet uitgelaten. foto's © paul kriele, 28 maart 2006.	Achter dit poortje moet -in de vorm van een opvallende glazen toren- het nieuwe SM's opdoemen. Aan de linker zijde is het voormalige rijksarchief nog zichtbaar, dat in eigendom kwam van de Provincie en onderdeel gaat uitmaken van de Erfgoedvleugel. Daarin is ook het restaurant gesitueerd.

Ook een museumcafé in de oudbouw aan de Waterstraat en de terugkeer van de lintbebouwing aan de zijde Beurdsestraat/Weversplaats behoren bij het bouwplan. Dat voorziet ook in een automatische bedienbare parkeergarage voor auto’s van personeel aan de zijde Weversplaats. Daar is de aanbouw tbv het Noordbrabants Museum voorzien, dat [laadperron] tamelijk dicht op de Mortelkazerne is gesitueerd. Maar de bewoners werden gisterenavond als eerste geïnformeerd.  

De twee directeuren, te weten Yvònne Joris [SM's] en Jan van Laarhoven [NbM] geven, na afloop van de perspresentatie, hun mening over het ontwerp van architect Hubert Jan Henket. foto's © paul kriele, 25 januari 2006.

Met dit nieuwe plan krijgt Den Bosch het grootste museumkwartier [cluster] van Zuid-Nederland, aldus Henket. Directeur Joris [SM’s] toonde zich ‘tevreden’ en collega Jan van Laarhoven [NbM] reageerde meer enthousiast over dit ‘prachtige’ plan dat ‘…door niets overtroffen wordt’’: ‘Grandioos,’ zei Van Laarhoven toen hem na afloop van de presentatie in de nieuwe raadzaal om een reactie werd gevraagd.  

Boven: de in glas uitgevoerde gang die SM's [links] met het oude Gouvernement [rechts achter] verbindt. Tekening rechts:de nieuwe entreehal aan de zijde Anne Frankplein, waar de trap naar de expositiezalen [boven] van het nieuwe SM's leidt. © Henket architecten

Het provinciebestuur is zo enthousiast en vindt het plan een grote meerwaarde voor de stad, dat zijn voorstelt -op jaarbasis - 3,09 miljoen euro subsidie aan het NbM te verstrekken.

Architect Hubert Jan Henket met links Jan van Laarhoven [NbM] en rechts Yvònne Joris [SM's] voor de maquette van het bouwplan,  foto © paul kriele, 25 januari 2006.

Henket ontwerpt nieuw museum  2 februari 2005.
Aan het architectenbureau Henket & Partners is het ontwerp voor het nieuwe Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch - SM’s - gegund, zo hebben Provincie en gemeente ‘s-Hertogenbosch in de lijn van het advies bepaald.In Henket wordt vertrouwen gesteld, aldus de toelichting bij de beslissing. De opdrachtgevers verwachten, dat zij de synergie van het complex weet te realiseren en ook, dat de nieuwbouw zal passen in/resp bij de tuin en het gebouw van het NbM. Maar ook dat zij de eigen identiteit van het nieuwe Museum voor Hedendaagse Kunst weet te garanderen. Na een eerste selectie- volgens een Europese aanbesteding -van zeven bureaus, bleven er drie over, waaruit Henket de eindgegadigde werd. Henket zal eind 2005 het definitieve ontwerp presenteren. Henket is onder meer bekend door de nieuwbouw van het Instituut voor Doven in Gestel, Singer Museum in Laren, renovatie van de Bossche Mariakapel en de nieuwbouw van de Verkadefabriek tot theater. 

Verwersstraat e.o. bestemd als museumkwartier  19 maart 2004.

Provincie en gemeente hebben de intentie het gebied, begrensd door de Verwersstraat/Mortel en Beurdsestraat te bestempelen als Museumkwartier. wethouder Van de Mortel, die een nog groter gebied tot aan de Zuidwal beschouwt, spreekt liever over een cultureel complex. Om deze stedenbouwkundige visie ooit te kunnen invullen moet er wel eerst een nieuw bestemmingsplan voor het gebied tussen Verwersstraat en Zuidwal komen. Dat is voor de komende bouwplannen van beide musea so wie so al vereist.
De locatie voor uitbreiding van het NbM ligt in de Beurdsestraat, aanpalend aan de uit 1984 gebouwde vleugel van architect Quist. Daarvoor te kiezen maakt terugplaatsing van de in 1960 gesloopte historische randbebouwing in de Beurdsestraat/Weversplaats mogelijk.
In de tuin van het NbM, langszij de Mortel, is de nieuwbouw van het Museum voor Hedendaagse Kunst [MHK] voorzien. Hoewel op één locatie gevestigd blijven beiden musea zelfstandig. 

Vrijdagmiddag 19 maart 2004 werd de intentieverklaring rondde beoogde nieuwbouw door gedeputeerde Luijendijk en wethouder Van de Mortel gepresenteerd. De uitgangspunten door provinciebestuur en gemeenteraad vorig jaar geuit, zijn zowel bouwkundig als financieel [globaal 25 miljoen euro] binnen de uitgezette lijnen haalbaar. 
Beide museumdirecteuren verwoorden dat in de voorbije periode [van verkenning ] de directies dichter tot elkaar zijn gekomen. Wim van Bergen [voorheen Kruithuis], die aanvankelijk weinig fiducie in samenwerking zag, zegt zich nu volledig achter het nieuwe plan te kunnen scharen.

Belangrijk element, zoals de gemeenteraad dat eerder vaststelde, is de synergie/ wisselwerking die tussen beide instituten op gebied van onder meer exploitatie kantoorgebruik e.d. moet gaan ontstaan. Qua investering bespaart het plan ook nog eens 750 vierkante meter [ofwel 1 miljoen euro] op de vrije ruimten [kantoren en publieksruimten. Na onderzoek van de in deze verklaring vervatte aspecten volgt nog dit jaar een programma van eisen waaraan het nieuwe MHK moet voldoen. Via een Europese aanbesteding wordt voor één architect gekozen. Realisatie van de nieuwbouw wordt hooguit in 2007 verwacht.  

Met deze situatieschets wordt de wisselwerking van beide musea op de omgeving aangegeven. Men spreekt van nieuwe bezoekerstromen in een nieuw te ontwikkelen stedenbouwkundig ['cultureel complex'] gebied ten noorden van de Zuidwal tot aan de Verwersstraat ! Rechts: Op deze situatieschets loopt de Zuidwal onder en de Verwersstraat rechts. boven schuin lopend in de hoek.. De rode vlakken geven de nieuwbouwlocaties aan. Het linker deel Museum voor Hedendaagse Kunst langszij de Mortel, nauwkeurig gezegd: in de tuin van het bestaande museum.  Boven: Op deze ingekleurde plattegrond loopt de Zuidwal links Links boven ook de Mortelkazerne. Het Noordbrabants Museum- in bruine kleur- rechts, waar van boven naar beneden de Verwersstraat loopt.. Het blauw/rode vlak [links] grenst aan de gekartelde nieuwbouwvleugel [1984] en beslaat een groot deel van het parkeerterrein in de Beurdsestraat. Daar keert ook de historische randbebouwing terug. De wijk Beurdsestraat/Weversplaats werd in de begin jaren zestig gesaneerd [gesloopt].

Najaar 2003
Sloop kantoor Beurdsestraat
Het kantoorcomplex Beurdsestraat [eertijds van Stienstra, tegenwoordig van ondermeer Heijmans wordt interessant. Dat complex komt in 'herontwikkeling'.... Het Noordbrabants Museum ligt op beide afbeeldingen midden boven met witte plek als voorplein. 'Herontwikkeling' wil bijna zeker zeggen, sloop tbv een nieuwe -cultuurfunctie voor deze hoek van de binnenstad.
-------------------
Voor het MHK wordt op korte termijn –voor al eer de nieuwbouw gereed is - naar ‘een tussentijdse oplossing’ gezocht, aldus wethouder Van de Mortel die op korte termijn een beleidsplan aankondigt. Een betere profilering van het Museum voor Hedendaagse Kunst in een bouwperiode die mogelijk vertraging oploopt, staat ook de wethoudervoor! 

Reacties MHKruithuis  en NbM
De reacties van beide museumdirecteuren/deputaties -Yvonne Joris zat vast op een New Yorks vliegveld.. - waren erg positief. Voor Wim van Bergen [MHK] was de aanvankelijke scepsis omgeslagen in een positieve houding. 'Het nieuwe plan [integratie qua bouw op locatie NbM] biedt het nieuwe museum goede kansen', aldus Van Bergen. Jan van Laarhoven hield zich op vragen over samenwerking eerst nog op de vlakte, maar suggereerde even later dat er ooit een gezamenlijke expositie zal komen. Je weet nooit.. ', aldus de directeur NbM. Na de afgelopen maanden het tracé bewandeld te hebben is er iets anders uitgekomen dan het aanvankelijke plan. Voor Nederland is dit -ook nog eens in een historische stad- een buitengewone en heel bijzondere opzet, dat er twee musea samenwerken,' aldus Van laarhoven

Nieuwe stap naar nieuw museum Hedendaagse Kunst 25 september 2003.
Zojuist - donderdag 25 september 2003/14.30 uur- hebbede gemeente [in de persoon van wethouder Roderick van de Mortel] en de Provincie Noord-Brabant [gedeputeerde W. Luijendijk] een intentieverklaring getekend bedoeld om tot een gezamenlijke bouw-ontwikkeling van een Museum voor Hedendaagse Kunst met het Noordbrabants Museum te komen.
Enige maanden terug was - naast een begroot bedrag - reeds voor de straten binnen Verwers-, Water-, Mortel en Beurdsestraat gekozen. Ook was door de Gemeenteraad vastgelegd, dat er een maximale synergie tussen beide musea moet ontstaan. Als laatste van vier uitgangspunten is dan vandaag de intentieverklaring ondertekend.
De bedoeling is dat, na studies over ruimte, locatie en juridische aspecten, er in december 2003 een programma van eisen op tafel ligt. Dat dient vervolgens voor een bouwplan van een aaneengesloten of uit aparte delen bestaand Museumkwartier.
Gemeente en Provincie hadden elk al ongeveer 11 miljoen euro voor het Nbm, resp. een nieuw Museum Het Kruithuis gereserveerd

Kruithuis weer vooruit geschoven 27 februari 2003.  
In de raadsvergadering van gisterenavond [26 februari 2003] doemde- door een CDA–motie alsnog een wending op. In de wandelgangen had fractievoorzitter Jan van Heijningen al het aspect beleidsplan naar voren gebracht. In de raad was het de opzet om over de locatie van een nieuw Museum Hedendaagse Kunst de knoop door te hakken, zoals de cultuurwethouder Van de Mortel het dat op 23 januari 2003 nog aankondigde.
Maar nadat eerst PvdA, GroenLinks en D66 zich in een erg rommelig debat achter de Van Heijningenmotie schaarde, volgde -na een schorsing- ook de rest van de coalitie in het standpunt om voorafgaand aan die locatiekeuze eerst met een museumconcept [financieel en inhoudelijk] te komen. Daarvoor krijgt wethouder van de Mortel, die zo’n mooi en bindend tijdschema voor ogen had, twee maanden de tijd.
Kenmerkend voor de Bossche gemeenteraad anno 2003 was volgens onze correspondent de rommeligheid onder én de verwarring bij partijen. ‘ We zijn weer helemaal bij af, toen er een Dienst Beeldende Kunst met kunstuitleen bestond,’ aldus de verslaggever.

Stappenplan Museum Hedendaagse Kunst  23 januari 2003.
Voor een nieuw Museum Hedendaags Kunst [voorheen Kruithuis] stuurt het College van B&W de gemeenteraad naar een keuze tussen Beurdsestraat [Museumkwartier] of Paleiskwartier.
Het aspect financiën zal de raad aanspreken, maar in het stappenplan dat wethouder Roderick van de Mortel vanmorgen presenteerde, komt vooral de synergie sterk naar voren.

In februari 2003 kiest de raad uit een achttal locaties, met voorkeur van College voor Beurdsestraat of Paleiskwartier].
In het Paleiskwartier speelt de relatie met de Kunstakademie een rol, naast de fysieke omstandigheden [parkeren]. Bij de keuze voor nieuwbouw in de Beurdsestraat zal het financiële aspect [aanbouw en faciliteiten met Noordbrabants Museum doorslaggevend voor de raad zijn.

Het onderzoek dat directeur Van Laarhoven [NbM] eerder liet uitvoeren laat de gemeente minder inderhaast’ en vanuit een onafhankelijke hoek min of meer overdoen, mocht de raad voor de Beurdsestraat kiezen.
Het EKP [Parallelweg] is buiten beeld omdat het inmiddels verkocht is. Het WOB-gebouw in de Verwersstraat/Putstraat/Parade is oninteressant omdat de aankoop alleen al 12 miljoen bedraagt en de verbouwing vaak duurder is dan nieuwbouw, aldus de wethouder van Cultuur.
In december 2003 komen op basis van die locaties de kosten, beleidsplan en ambitieniveau aan de orde. Eventueel is dan al een artistieke impressie beschikbaar.

B&W streven ernaar uiteindelijk in 2007 in de stad een nieuw Museum voor Hedendaagse Kunt gerealiseerd te hebben.
Er ligt een bedrag van 7 miljoen euro dat zeker is. Daarnaast wil de gemeente ook nog de 2 miljoen aan toezeggingen, waarvan de ‘gevers’ willen bepalen of dat aan het nieuwe plan ten goede kan komen, binnen halen.

Reactie Museum Kruithuis 21 januari 2003.  
Yvonne Jòris, directeur van Museum voor hedendaagse Kunst voorheen Het Kruithuis, zal niet op de beleidsnota reageren waarmee het College van B&W vandaag over het nieuwe Museum voor Heden daagse Kunst komt.
Het Centrum Management en de Ondernemersvereniging Hartje Den Bosch vrezen dat het Paleiskwartier in beeld is. Dat Museum daar is een paradepaardje van de gemeente met name sectorhoofd Willem van der Made, zeggen zij. Nu een congrescentrum en een megabioscoop door de economische malaise bij beleggers niet meer in trek is, zoekt de gemeente naar een nieuwe trekpleister in de vorm van een museum.
Maar bij Jòris liggen als prioriteiten: een zo kort mogelijke procedure.’ Ze wil niet nog eens tien jaar wachten op discussies en dergelijke…
‘Bovendien kies ik voor het meest optimale passend bij een museum voor hedendaagse kunst. Dan spreek ik geen voorkeur uit maar ik ben wel tegen bepaalde locaties. Uit de inhoud van de nota kan iedereen aanvoelen wat bij die visies het beste aansluit,’ aldus Jòris die zegt niet met een officiële reactie te zullen komen omdat de verantwoordelijkheid ligt bij de wethouder voor Cultuur Roderick van de Mortel.

Ereschuld na mislukken nieuwbouw Kruithuis  9 januari 2003]
De gemeente Den Bosch heeft een ereschuld af te lossen nadat de gemeenteraad haar steun aan de nieuwbouw voor het Kruithuis heeft ingetrokken. Dat zei wethouder van Cultuur Roderick van de Mortel tijdens de Club Cultuurontmoeting in het Noordbrabants Museum, hedenmiddag 9 januari 2003.
Daarover bevraagd door de discussieleider Rob van Gijsel, antwoordde de welbespraakte Van de Mortel dat hij in februari met een uitgewerkt investeringsplan met locatievoorstellen en een exploitatieoverzicht en een beleidsplan voor een museum voor Moderne Kunst op tafel komt. Aan dergelijke inzichten ontbrak het er in het verleden aan. Het oude College van B&W heeft daar niet –genoeg- op aangestuurd en daardoor ‘steken laten vallen’, aldus Van de Mortel.

Visie directeur Van Laarhoven voor nieuwbouw:
Nieuwbouw Kruithuis op Beurdseplein  7 oktober 2002.
In de reeks visies over het Kruithuis is Jan van Laarhoven aan zet met kritische kanttekeningen beginnend bij het bijna tien jaar oude plan voor dat eigentijds museum. Dat plan is niet realistisch door zijn overdreven omvang van 5300 vierkante meter oppervlakte terwijl het Noordbrabants Museum het met 4500 vierkante meter doet. Bovendien moest de kunstuitleen erbij en dat vindt Van Laarhoven à priori geen museale taak. Dan rest met wat passen en meten een realistisch plan uitgaande van 3150 vierkante meter.
Verhuizing naar de Griffie was in 1993 geen optie. Van Laarhoven vindt- menig ander ook- die gebouwen van kort voor 1900 ongeschikt voor huisvesting van een hedendaags museum. 
Nieuwbouw bij het NbM had toen onderzocht moeten worden, maar elke amoureuze toenadering riep indertijd al irritaties op.
Fuseren met behoud van identiteit, op een eigen loctaie en gebruik makend van facilitaire en andere [bijv. pr.-diensten] bepleit Van Laarhoven nog steeds [open brief gepubliceerd in BD 7-10-2002]. Aansluitend oppert hij de locatie Beurdseplein als nieuwbouw voor Het Kruithuis.


Terug naar boven