Bruens Jan

Gepubliceerd op: 30-08-2003 | Gewijzigd op: 30-05-2012
Jan Bruens, de pace-maker van de stad
Een pagina, opgemaakt bij gelegenheid van de tachtigste verjaardag van de voormalige VVV-directeur Jan Bruens

Een cartoon van Corver 1988: Jan Bruens werd op 30 augustus 1923 in Ravenstein geboren, maar is door een verhuizing in 1933 Nijmegenaar geworden.

.

Zaterdag 30 augustus 2003 is de opzet van zijn receptie zoals hij hiernaast aangeeft..
Inhoud:
Berichten:
Sfeervolle verjaardagsviering
Jan Bruens 80 jaar
Poëzie bij binnenkomst Brabant
Levensloop Jan Bruens
==============
Sfeervolle viering achtste kroonjaar 30 augustus 2003.
Jan Bruens heeft met familie, buurtgenoten en vrienden zaterdagmiddag 30 augustus 2003 in ‘De Vugtse Heide’ op een sfeer- en stijlvolle manier zijn tachtigste verjaardag gevierd
Jan is de man van hartelijkheid: met rijm, haalt ie de mensen naar Brabant, met dichtregels ontvangt ie ze en met een theelepeltje poëzie rond ie elke [!] ontmoeting af. Dat theelepeltje blijkt zijn handelsmerk, want leden van de Rotary bemerkte die bewuste zaterdagmiddag dat Jan er een gewoonte van maakt om uiteenlopende ontmoetingen met enkele dichtregels af te sluiten.
Bejubeld, bezongen en fragmentarisch op rijm gezet, zo kwam de jubilaris tevoorschijn in anekdoten, cabareteske fragmenten en andere toespelingen op zijn leven en karakter.

Zijn [klein-]kinderen onder wie Karin, Casper en Brigitte zongen hem toe, de cabaretgroep van de Rotary maakte een gevarieerde sketch en alle dichtregels uit Bruens brein werden hem in een bundel aangeboden.

In deze zonnige opzet klonk af en toe een kritische noot. Want de in taalkundig opzicht onfeilbare poëet is dan wel een nieuwe – digitale - weg ingeslagen, op die weg wil hij nog wel eens over een toets struikelen…. Maar dat is meer een technische handicap.

Inmiddels heeft ook Cultureel Brabant op haar site enkele pagina’s aan Bruens geweid.


Het gezinscabaret Bruens tijdens het optreden in 'De Vughtse Heide' voorheen Eldorado. foto's © paul kriele, 30 augustus 2003.	Anneke - en vooral- Jan vormden uietaard het middelpunt van de toespraken en sketches rond Jans 80-ste verjaardag.

Er waren nog meer cadeaus. Jan, wel poëtisch maar geen zanger, kreeg naast de vele flessen wijn, literatuur en andere geneugten, wellicht ter ondersteuning van die handicap een Yamaha toetsenbord cadeau.
Zijn meest recente dichtregel - ontleend aan een bundel van Harriët Laurey, wil hij ter verwelkoming afficheren op borden bij de toegangswegen naar de provincie: 'Op weg naar Brabant wordt de wereld warmer'. Dat idee werd al bekritiseerd door hoofdredacteur van het Brabants Dagblad Tony van der Meulen. Maar deze ‘ kouwe Fries’ begreep niet de puurheid van Jans gedachten en herkende in die opzet evenmin zijn liefde voor Brabant.

Kortom: 'Jan Publiek', zoals hij door de amateur-cabaretiers werd genoemd, kan er weer tien jaar tegen. Zijn verjaardag was een geslaagd gebeuren, sorry gebeurtenis. Bovendien heeft portrettist Tinke Baghuis de jubilaris tijdens de feestelijkheden vastgelegd.
In zijn dankwoord vertelde Jan dat hij al lang geleden voor Brabant gezwicht was. Kort na zijn benoeming in 1951 leerde hij de provincie tot in zijn vezels kennen. Dat was bij de opzet van de driedaagse fietstochten door de provincie.’Het is een weldaad om in Den Bosch te kunnen wonen en werken. In Ravenstein ben ik geboren, in Nijmegen getogen en in Den Bosch gelukkig geworden,’ aldus Jan in zijn historische terugblik .

Jan Bruens 80 jaar 21 augustus 2003]
Op 30 augustus 2003 viert Jan Bruens met relaties en vrienden in café ’ t Heuveltje in Vught [..] zijn 80ste verjaardag. De locatiekeuze is voor Bosschenaren van deze meest originele mens wat vreemd, maar Bruens is dan ook geen Bosschenaar. Deze meest Bourgondische –van origine - Nijmegenaar, heeft de hoogstaande beschaving van een Arnhemmer, aldus een van zijn vrienden.
Bruens wordt van alle kanten lof toegeprezen. Hij was een van de beste VVV-directeuren, maar van boekhouden heeft ie geen verstand, aldus een oud-medewerker.
De poësiegenieter/jazz-liefhebber Bruens is [mede-] oprichter/initiatiefnemer van vele instituten: bijv.: Poesjenelkelder, Zoete Lieve Gerritje, Ursten Boer, Evenementencommissie, Jazz in Duke Town.
De 84-jarige Gé Rovers werd na Jan van de Mortel de tweede Ursten Boer d’n Beste en de pas gepensioneerde Harrie Damen diens opvolger. Zij prijzen zijn gevoel voor humor, vernieuwingsdrang, bevlogenheid/verdienste bij/voor de stad.
Ook na zijn pensioen bleef deze tachtigjarige niet te stuiten. Als er dan toch een cadeau -liever uw lijfelijke presentatie - zal komen, schrijft hij in zijn originele uitnodiging, graag een bijdrage voor de stichting Poësie op Straat. Die ongeëvenaarde ambitie komt ook na elke Rotaryontmoeting terug als hij die zittingen besluit met ‘een lepeltje poësie… .Bruens op zijn kaart:
‘Niet alle oud is even oud, de weg naar Kralingen is oud, Methusalem ook die is oud. Is een man van 80 oud? Als die van het leven, jazz en een borrel houdt.
Zo’n man zei bij zichzelf: Ik oud? Nee den duvel is oud.’

Poëzie bij binnenkomst Brabant 18 augustus 2003]
De stichting Poëzie op straat vraagt aan de Provincie [GS] om aan de toegangswegen naar Brabant de dichtregel van ‘Op weg naar Brabant wordt de wereld warmer’ te plaatsen. Dat gedicht is van Harriet Laurey van wie een boekje ‘Sonnet voor Brabant’ is verschenen bij het Landjuweel van de Brabantse gilden [Eindhoven 1955]. André Megens, die ook in de stad hier en daar sierlijk dichtregels aanbrengt, is door de Stchting aanbevolen de bewuste regel vorm te geven. Voorzitter Jan Bruens, die de brief heeft ondertekend, verwacht dat ‘menigeen voortaan in een opgeruimde stemming Brabant zal binnenrijden.

Levensloop Jan Bruens

Inleiding
Veel kwalificaties kun je op Jan Bruens loslaten: zijn liefde voor de stad ’s-Hertogenbosch staat bovenaan het lijstje. Tal van initiatieven kwamen er uit zijn brein voort: op uiteenlopend terrein: cultureel, kunstzinnig, toeristisch en als promotor van jazz en evenementen. Met de resultaten ervan heeft de stad zich meer en beter kunnen profileren.
Na zijn pensioen in augustus 1988 was de Stichting Poëzie op Straat een ambitie die logischerwijs uit zijn talenten voortkwam.

Bruens, die dan wel in Ravenstein werd geboren maar al op tienjarige leeftijd naar Nijmegen verhuisde, werd kort na de oorlog [1949] kabinetschef van de burgemeester van ’s-Hertogenbosch. Daarvoor had hij journalistiek gestudeerd, zowel aan het Studiecentrum in Culemborg [1948] en aan het Instituut voor de Katholieke Journalistiek van de Universiteit van Nijmegen [1947].

In 1951 kreeg hij de benoeming van VVV-directeur van Den Bosch, de jongste van Nederland. Dat was toen nog een noodlijdend instituut.
Met tal van acties, zoals ‘ Een ton voor het carillon’ trok hij de aandacht.
Zijn originaliteit en vindingrijkheid verlegt hij naar de moeilijke financiële armslag die hij de eerste jaren bij de VVV ondervond.

poëzie
Aan die stichting Poëzie op straat ging de bundel Promenade vooraf. Twintig Brabantse dichters gaven erin hun poëtische visie op 's-Hertogenbosch. zie ook de pagina dichtregels
Jan bewaakt de plaatselijke folklore: het dialect, het toerisme, en carnaval. Commercie is hem vreemd. Wat niet wil zeggen dat hij een economisch belang hecht aan het toerisme, maar geen massatoerisme! Aan de kermisachtige teneur die binnen het toerisme soms de overhand heeft, had ie een hekel. Bruens zag de toerist niet als de dagjesmens die bij horden Brabant komen binnenstromen. De toerist blijft voor hem de vriend die hij graag gastvrij ontvangt.
Overigens over commercie gesproken: ook had Jan een hekel aan de toenemende winkeluitstallingen in de binnenstad.

Jan Bruens is ook de geestelijke vader van de Stichting Poëzie op straat die vanaf 1998 op tal van panden een gedicht heeft laten zetten. Jan is de voorzitter van de Stichting Poëzie op straat.
Grafisch Ontwerper André Megens zorgt niet alleen voor de typografische vormgeving van de gedichten, maar penseelt die ook zelf op de gevels. Femke Rinkel van 'Rinkel restauraties en decoraties' heeft van André het penseel overgenomen.

Jan Bruens [*Ravenstein, 30 augustus 1923], geportretteerd in zijn tuin in Hintham Noord.

Jazz
Jan swingt en zwiert door het leven, niet als losbandige Bourgondiër, maar als levensgenieter. Op de tonen van de jazzbands in Duketown danst hij door het Bossche klimaat van kunst en cultuur, af en toe een spreuk, sneer of advies uitdelend.
Jan is een man van actie. Behalve dat hij een wakend oog houdt over tal van elementen die de stad dragen, is hij ook een kunstkenner. Bruens leidde in de bezuinigingsjaren eind tachtig de actie voor het behoud van de Kunstakademie. Als comitélid van ‘ Geen moord op Den Bosch’ hield hij in april 1989 een pleidooi deze opleiding niet prijs te geven.
Dat wakend oog heeft hij ook wel eens zelf verdedigd in de zin dat hij als VVV -directeur vond dat je je overal mee moet kunnen bemoeien. Dat advies gaf hij in 1988 ook aan zijn opvolger Jan Wijtmans mee….

Initiatieven
De initiatieven die hij ontplooide zeggen ook iets van de ambities van deze man: Zoete Lieve Gerritje, Ursten Boer d’n Beste, Jazz in Duke Town, Evenementencommissie, Benelux Filmfestival, het VVV-hostessteam.
De achtergrond van Zoete Lief was dat hij een figuur zocht die een symbool zou kunnen zijn voor de stad. De liefde voor een stad die hij in Nijmegen wel ervaren had maar hier miste, had hem tot dit idee aangezet.
De confrontatie met het liedje ‘Dat gaat naar Den Bosch toe’ van Anton van Duinkerken smolt uitleg en figuur tot een promotioneel item.

Op zaterdag 14 november 1953 legde Zoete Lieve Gerritje [informatrice Mieke Meuwissen] op de opnieuw bestrate Markt de eerste steen:

Van Vele honderden
lei Gerritje mij als leste,
tot voetveeg onder den eersten boer den beste’.

De steen raakte een keer zoek werd vervangen en is al met al aan zijn derde levensfase toe. Bovendien zat er in de derde steen een taalfout en stond er ‘…voetveeg onderden ‘ipv ‘onder den…’.
In 1958 is van Zoete Lieve Gerritje een monument geplaatst aan de sluis in de Binnendieze ter hoogte van de Korenbrugstraat.

Vijftig jaar na dato
In een persbericht herinnerde Bruens recent [6 november 2003] aan de vijftigste gedenkdag van die 'eerste steen' : 14 november 1953. De dag waarop Zoete Lieve Gerritje op uitnodiging van de VVV een bezoek bracht aan de stad.
Bruens blijft nuchter onder het feit dat hier en daar die folklore, met name de tweespraak op Nieuwjaarsdag als oubollig wordt opgevat..
Voor de VVV, die jaarlijks honderden beeldjes van Zoete Lieve Gerritje verkoopt, is het toch een redelijk kassucces..

Nevenfuncties
Als VVV-directeur was Bruens ook nog docent aan het NIT, Nationaal Instituut voor Toerisme [tegenwoordig de Hogeschool], voorzitter van de directieraad van de provinciale VVV, lid Culturele Raad Den Bosch, secretaris Bossche Beiaard Commissie, bestuurslid Stichting Bouwkunst ’ s-Hertogenbosch.
Bij zijn afscheid in 1988 werd Jan tot ‘de stoerste Bosschenaar’ benoemd. Die afscheidsreceptie in Central viel samen met ‘Den Bosch op de stoere toer’, een van de evenementen die uit de koker van Bruens kwam.
‘Deze prins van Den Bosch’ was erg verheugd met de koninklijke erkenning die hij op 14 augustus 1988 -uit handen van de toenmalige loco-burgemeester mr. Geert Verkuylen- kreeg opgespeld: Ridder in de Orde van Oranje Nassau .
In februari 1988 ontving ‘de pacemaker van het hart van Den Bosch’ [ aldus voorzitter Moors van de Kikvorschen] uit handen van Véronique [toen nog] Renders-Bosmans de Moeder Truus Poffer

Bruens gaf bij zijn pensionering in augustus 1988 de stad vier kunstkaarten die door zijn broer Carel getekend waren. De taferelen zijn: St. Jan [met de boom van Jesse], Uilenburg met Zoete Lieve Gerritje, zicht op de St. Jan vanuit Het Bossche Broek met het Refugiehuis, en de Markt met Jeroen Bosch.
Voor de veel beleven en bereisde Bruens was en blijft ‘ s-Hertogenbosch ook na zijn pensioen zijn huis.

Terug naar boven