Zoeken
Leven & werk van Ton Frenken
| Printerversie |
mr.Ton Frenken * 3 juli 1930 † 3-12-2004
Frenken als kunstenaar, redacteur kunst van Brabants Dagblad, docent Kunstakademie Eindhoven , bestuurslid [Provinciale Kunstraad] en in 2000 voorzitter [allereerste] stichting Jeroen Bosch
berichten
| mr.Ton Frenken [1930-2004] in zijn atelier in de Taalstraat. juni 2000. |  |
De Jeroen Boschtentoonstelling in 1967
Hoofdstuk: Plannen van Frenken mbt Jeroen Boschstichting
Borstbeeld voor Ton Frenken 21 juni 2008.
Onthulling breeldje mr. Ton Frenken 25 mei 2008.
Standbeeldje voor Ton Frenken 31 maart 2008.
In memoriam Ton Frenken 3 december 2004
Nieuw uitgangspunt College B&W
Frenken keert even terug 26 november 2005
Iedereen is boos / Frenken wacht af 28 oktober 2003.
Frenken gewipt als voorzitter van JB stichting
Frenken verlaat Brabant 20 december 2001
Borstbeeld voor Ton Frenken 21 juni 2008.
Zaterdag 21 juni 2008 rond half twaalf werd op het voorplein van de oude Jacoberk, het voormalige Noordbrabants Museum in de Bethaniëstraat een borstbeeld onthuld van de in 2004 overleden kunstenaar Ton Frenken.
Frenken was de initiatiefnemer van, resp .de motor achter de Jeroen Boschtentoonstelling van 1967 en de oprichter van de eerste –intussen opgedoekte -Jeroen Boschstichting. ‘Haar werk is de aanzet geweest voor dit monument. De laatste centen zijn aan dit borstbeeld besteed,’ aldus Rombouts, die Frenkens verdiensten voor de stad memoreerde. Rombouts citeerde de woorden van een van zijn voorgangers, de toenmalige burgemeester Rob Lambooij, met: In Den Bosch ondernemen we soms dingen die we aan kunnen. ‘Dat is Tons inspiratie geweest,’ aldus de burgemeester.Oud-voorzitter van die opgeheven stichting, Wim Dik, onthulde met de kunstenares Nel de Laat en mevrouw Annemiek Frenken- Sopers en burgemeester Rombouts het bronzen borstbeeld dat trots uitstraalt.
.jpg) |
.jpg) |
 |
.jpg) |
Het borstbeeldje in de Bethaniëstraat voor het -toenmalige- Noordbrabants Museum.
Frenkens broers en -eerste vrouw- Annemieke Sopers.
Onder links het stichtingsbestuur met o.a. [2e van l.]dr. Frans Teeuwen.
Rechtsonder: kunstenaar Nel van Lith.
foto's © paul kriele, 21 juni 2008.
------------------
‘Tons veelzijdigheid lag als een soort waas over zijn kunstenaarsschap. Frenken betreurde die veelzijdigheid. Anders had hij met alleen schilderen veel beroemder geworden, aldus Wim Dik. Frenkens onrustige geest, zijn vele en mooie schilderwerken, zijn kritische recensies en zijn norse houding tegenover degenen wiens ideeën hem niet bevielen en dan ook de grond inboorde. Zo en nog meer anekdoten kwamen over Frenken over tafel. Een kunstenaar die respect afdwong en die voor de stad veel heeft betekend.Bij de onthulling waren vele -oudere - familieleden en nieuwe generaties Frenken aanwezig.
-------------------------------------------------------------
Onthulling beeldje Ton Frenken 25 mei 2008.
Het beeldje ter herinnering aan mr. Ton Frenken wordt zaterdag 21 juni 2008 onthuld. Bastion Oranje berichtte [31 maart 2008] dat er van een initiatief sprake was vanuit de voormalige Stichting Jeroen Bosch die Frenken met o.a. Wim Dik en de oud-burgemeester van Oirschot Jan Dosker, had opgericht. Uit de liquidatie van die stichting werd dat kunstwerk door Nel van Lith gerealiseerd. Het krijgt een plaats tegenover de middel eeuwse St. Jacobkerk in de Bethaniëstraat, vanwege de relatie van Frenken met de grote Jeroen Boschtentoonstelling in 1967 waarvan mede hij de initiatiefnemer was.
De bronzen buste, die aan de gemeente is geschonken, wordt onthuld door de in Helvoirt woonachtige, voormalig stichtingsbestuurslid Wim Dik, die in zijn werkzaam leven president-commissaris was bij KPN.
 |
.jpg) |
| De groep toehoorders bij de toespraak van burgemeester Rombouts. foto's © paul kriele, 21 juni 2008. |
Oud-voorzitter van de Stichting Jeroen Bosch Wim Dik [oud-president-directeur KPN [l] en rechts naast burgemeester Rombouts [r] Annemieke Sopers. |
Dé Jeroen Boschtentoonstelling in 1967
Op 16 september 1967 opende kroonprinses Beatrix met prins Claus de ooit grootste Jeroen Boschtentoonstelling ooit gehouden. Groots en grootste omdat er tientallen werken of naar Bosch hand gesuggereerde werken konden worden geëxposeerd.* Dat gebeurde in het huidge BAM-gebouw in een tijd waarin deskundigen van nu noch een dergelijke verwerving van werken, noch een dergeljk onderkomen voor mogelijk zouden houden.
* Noot Amsterdam [1958] en Rotterdam [1936] waren de voorgangers van eenJeroen Boschtentoonstelling.
Sponsoring
Het begrip sponsoring bestond nog niet echt in die dagen. De grote motoren achter deze expositie waren Ton Frenken en Alfred Olderaan. Met veel tact en energie wisten zij hun ambities te onderbouwen. Door bij de ene museumdirecteur te bluffen dat zij toezegging hadden over het ene werk van Bosch, wisten zij bij een ander museum opnieuw een meesterstuk van deze beroemde kunstenaar te verwerven.
Het begrip animator: wat dat betreft moet onderstreept worden dat de toenmalige burgemeester Rob Lambooy een enorme steun voor de initiatiefnemers is geweest. Lambooy kan nu terecht een burgemeester met culturele ambities worden genoemd. Daarover later en elders meer.
Steun ondervonden Frenken en Olderaan ook van de Provincie [commissaris Kortman] en van de PNEM, waarvan toen De Roy van Zuidewijn president directeur was en zitting nam in het stichtingsbestuur.
De expositie trok zeker 275.000 en sommigen spreken zelfs van 300.000 bezoekers.
.jpg) |
.jpg) |
De Jeroen Boschexpositie in 1967 Beroemd werd de file van wachtenden om toegelaten te worden. De keu mensen liep volgens de een tot in de Hinthamerstraat, maar reikte volgens deze foto eerst nog tot aan de Hekellaan. Rechts de aankomst en begroeting van koningin Julaina in het toenmalige Casino door Brabants Dagblad-hoofdredacteur Jan Oyen en rechts de rondleiding met koningin Juliana en bezichting van o.a. het schilderij Ecce Homo met Oyen [r] en Ton Frenken op de rug gezien. foto's © frans kuijt , 16 september en 17 november 1967. |
.jpg) |
De entree was ondergebracht in een speciaal aangebouwde houten loods, die later [1985] de BLOS studio zou huisvesten. Daarin was opgenomen de kaartcontrole en de garderobe.
Dit detail is slechts een van de aanpassingen. Dan spreken we nog niet over de verwarming en de veiligheidsaspecten.
Het budget voor deze expositie bedroeg eerst van 100.000 gulden ! En dat ging via 4 [30 december 1966] naar uiteindelijk 7 ton. Daarin was ook nog eens de verbouwing van -wat toen nog Provinciaal Genootschap werd genoemd- vervat.
Toenmalig student medicijnen, de latere huisarts dr. Harrie Damen, heeft met de exploitatie van die garderobe en de horeca zijn studie weten te betalen.
In de aanloop naar de expositie [23 maart 1967] staat dat het Prins Bernhardfonds onder geen voorwaarden subsidie verleent..
Nadat de kroonprinses de expositie had geopend kwamen op 17 november 1967 ook koningin Juliana en prinses Margriet op bezoek.
Een apart hoofdstuk en even interessant gaat over bruiklenen. Dat moet nog uitgewerkt worden.
Ruzies
Behalve de eerder genoemde personen waren drs. Joep Naninck en drs. Jan Oyen, resp. eind- en hoofdredacteur van Het Huisgezin, de voorloper van het Brabants Dagblad, twee grote ondersteuners van dit initiatief. Het was de tijd waarin de krant gezag had en er van concurrentie op nieuwsgebied geen of nauwelijks sprake was. Oyen was bovendien hoofd van de commissie publiciteit.
De aanpak daarvan werd ook een heikel onderwerp, niet in het minst door de tegenstellingen binnen de commissie. Doorslaggevend was vaak de rol van de soms onder invloed van drank scheldende en foeterende Jan Oyen, wiens ideeën te vaak werden miskend.
Uit de notulen van de vergaderingen blijkt, dat 'een zomaar spontaan praten' op een scheldpartij. Oyen raakte geïrriteerd door de voortvarende aanpak van Ton Frenken en Alfred Olderaan. Mede daardoor werd het budget overschreden. Die emoties leidde op vrijdag 17 maart 1967 tot een escalatie. Dankzij het tactische optreden van voorzitter De Roy van Zuidewijn 'werden de moeilijkheden opgelost'.
.jpg) |
 |
| Drs.Joep Naninck en midden drs.Jan Oyen, eind-en resp. hoofdredacteur, van het toenmalige Huisgezin [nu Brabants Dagblad]. Rechts Truus Naninck. Oyen was lid van het algemeen comité en vice-voorzitter van de Stichting Jeroen Bosch. |
De twee motoren achter de JB-expositie van 1967 Ton Frenken [l] en Alfred Olderaan foto © frans kuit, 16 september 1967. |
Frenken keert even terug den bosch, 26 november 2005
Ton Frenken, die zich door zijn kunsten, publiciteit en kritisch-eigenwijze opstelling nogal markant profileerde, keert voor even terug in een expositie. In het Vughts Historisch Museum is vanaf 17 december 2005 tot 15 januari 2006 een reeks door hem geschilderde/getekende portretten te zien. De voormalig docent aan de Kunstakademie en initiator van de vermaarde Jeroen Bosch-tentoonstelling [1967], staat bekend om zijn abstract werk. Daarnaast portretteerde hij vele –merendeels - Vughtenaren. De werken komen van uiteenlopende galerieën. Frenken [*3 juli 1930] overleed op 1 december 2004.
 |
De free lance fotograaf Frans Kuit, die de JB-tentoonstelling in1967 voor het Brabants Dagblad vast legde. foto © paul kriele, 25 juni 2008. |
De plannen van mr.Ton Frenken mbt Jeroen Boschcentrum
A. 1. Jeroen Boschcentrum op Hinthamerstraat 96.A.2. Opening Markt 61 [25 juli 2001].
A.3. Jeroen Bosch teruggekeerd
A.4.Lezing in Bibliotheek over Jeroen Bosch [8 september 2001]
B. 1. Algemeen: 'Bosch in Den Bosch'2. Biografie van Jeroen Bosch
3. Notities
[september 2000] [september 2000] [september 2000]
4.a. Naar een Jeroen Boschcentrum [mei 2000]
5. Links: Museum Boijmans-van Beuningen klik op museum
Stichting Bosse Nova http://www.jeroenboschjaar.nl
Beleg van Den Bosch [Theaterproductie Bis] : klik op Beleg
De beste informatie en de mooiste indrukken: Jeroen Bosch
Allerlei berichten over Jeroen Bosch
Johannes de Doper uit de collectie van 'Fundacion Lazaro-Galdiano' in Madrid, te zien op expositie in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam tot 11 november 2001
Standbeeldje voor Ton Frenken 31 maart 2008.
Het kan nog wel even duren maar er komt een standbeeldje ter herinnering aan mr. Ton Frenken [1930-2004]. Dat was de geestelijke vader achter de Jeroen Boschtentoonstelling van 1967 en de initiator van een [eerste] Jeroen Boschcentrum. Dat initiatief haalde het niet vanwege persoonlijke intriges en doordat de basis te klein was. Het huidige Centrum is educatiever en breder van opzet. Het - 2e - initiatief kon slagen, mede dankzij de aankoop van de Jacobkerk door de meer tactische en geduldige Jo Timmermans, de voorzitter van de ‘nieuwe’ Stichting Jeronymus Bosch Art Center. De kosten van het monumentje komen voort uit de liquidatie van die eerste Jeroen Boschstichting, waarvan de toenmalige secretaris en in Vught woonachtige Jan Dosker, oud-burgemeester van Dongen, de afwikkeling verzorgt.Frenken, die ruim drie jaar geleden overleed, studeerde in de jaren 50 kunstgeschiedenis in achtereenvolgens Nijmegen [ook rechten], Eindhoven en Maastricht. In de jaren 60/70 was hij kunstrecensent bij het Brabants Dagblad en docent aan de Pedagogische Akademie in Eindhoven. Later werd hij directeur van de Culturele Raad. De steeds van vitaliteit getuigende Frenken was kunstzinnig, veelzijdig en daardoor eigenwijs en soms eigenzinnig.
Voor burgemeester Rombouts zou dit monumentje een welkom detail zijn in de aanloop naar een Jeroen Boschherdenkingsjaar in 2016. Maar ambtelijke molens malen traag. Ook hier weer zijn het procedures [welstandscommissie en bouwvergunningen] die de zaak niet bespoedigen. De voorkeur voor een locatie gaat uit naar de voormalige Jacobkerk [nu BAM] in de Bethaniëstraat, waar in 1967 de wereldberoemde Jeroen Boschtentoonstelling werd gehouden.
In memoriam Ton Frenken , 4 december 2004.
Woensdagmiddag 1 december 2004 is op 74-jarige leeftijd Ton Frenken in Vught overleden. Frenken is de man achter de Jeroen Boschtentoonstelling van 1967 in het oude Noordbrabants Museum in de Bethaniestraat. Deze expositie, die ruim 300.000 bezoekers trok, heeft ie samen met zijn broer Jacques en Alfred Olderaan, die het uitvoerend werk deed, opgezet.
mr. Ton Frenken.*1930 + 1 december 2004.
Frenken genoot na zijn gymnasium een kunstopleiding in Eindhoven en in Maastricht. Hij studeerde kunstgeschiedenis en rechten aan de Universiteit van Nijmegen. Frenken was enige jaren verbonden aan het Brabants Dagblad als kunstrecensent.
| In Engeland heet het dat Frenken een Vlaamse kunstenaar is. foto © gerard monté, 7 september 2001. |
 |
De in Vught geboren Frenken studeerde na een gymnasium alfa [r.k. lycea] rechten in Nijmegen. Op het gebied van de beeldende kunst volgde hij een avondstudie in Eindhoven. Door zijn latere recensentschap bij het Brabants Dagblad kreeg hij een benoeming als docent aan de Kunstakademie. Voor die periode was Frenken directeur van de Culturele Raad, maar door eensluidende ambities boterde het niet tussen hem en de andere kandidaat voor het directeurschap van het Noordbrabants Museum, Margriet van Boven. Daardoor werd het er voor het Museum onder leiding van Van Boven niet gemakkelijker op .….
.
Recent kwam Frenken in de publiciteit om zijn initiatief voor een Jeroen Bosch documentatiecentrum, dat - na een intrige - werd ingehaald door de Stichting Jeroen Boschcentrum van Jo Timmermans. Frenken moest zich, na een publiciteitsincident, terugtrekken als bestuurslid van zijn eigen stichting.
Op kunstgebied stond Frenken bekend om zijn mathematische abstractie, waarin de gedempte kleuren overheerste. Maar .. ‘wat je zag, dat was het,’ aldus zijn broer Jacques. Hij had er in ieder geval succes mee bij galerieen en bij particulieren. Laatst verkocht hij nog - via Borzo - een object aan het koninklijk huis!
Frenken raakte na een herseninfarct op 12 augustus 2004 in de versukkeling. Zijn lichaam kon het niet meer opbrengen. De begrafenis vindt plaats op dinsdag 7 december 2004-13.30 uur in Molenwijk in Boxtel. Aansluitend is de begrafenis op het kerkhof van de Edith Steinerparochie in Vught.
Iedereen is boos/Frenken wacht af 28 oktober 2003.
Mr. Ton Frenken, die -na zijn waarschuwing via de pers aan de politiek- door het dagelijks bestuur uit de Stichting Jeroen Boschcentrum was gezet, wacht af. Frenken zegt dat hij op advies van CDA-lijsttrekker Jan van Heijningen de politiek waarschuwde, dat ‘..er geld doorgesluisd zou worden.’
’In die opzet ben ik –net op tijd – geslaagd. Vanavond zal de commissie Cultuur over de subsidie aan een Jeroen Boschcentrum een afwachtende houding aannemen.’
En dat ie uit zijn eigen stichting is gezet? ‘Men is boos, iedereen is boos,’ zegt de excentrieke kunstenaar. Dat hij excentriek is, om die kwalificatie moet hij lachen. ‘Ik ben momenteel een succesvol kunstenaar. Daarop ligt de nadruk. En dat Bosch gedoe? Tja ik ben er zelf mee begonnen. Het is mijn eigen schuld,’ zegt Frenken die in 1967 een erg geslaagde Jeroen Bosch expositie opzette.
Maar dat hij buiten is gezet..?: ’Er zijn vaker dreigementen geweest. Voorzitter Wim Dik, die alert reageerde op mijn nieuws, is wel meer boos op me geweest, maar we zijn goede vrienden. Laat ik het zo zeggen: zij zijn goed in het onderhandelen en in de politiek. Maar ik ben toch de ‘Jeroen Bosch-kenner’ die ze nodig hebben…. .. Het komt wel goed,’ aldus Frenken in een telefonische reactie. ’Er mag wel even luwte komen, want dat trage bestuur hangt me de keel uit.’
 |
 |
| Close up van de maquette van de Jacobkerk. foto © gerard monté, 24 oktober 2003. |
Het Prentenkabinet aan de Verwersstraat 19 waar de maquette van de Jacobkerk als nieuw JB-centrum staat opgesteld. |
Steekspel over toekomstig Jeroen Boschmuseum 26 oktober 2003.
Dinsdag 28 oktober 2003 behandelt de commissie Culturele Zaken onder meer de subsidie tbv een op te zetten Jeroen Boschcentrum. In de bezuinigingsronde is dat geld – 1.000.000 euro[voor zowel 2004 als voor 2005] plus , een jaarlijkse exploitatiesom van 125.000 euro, expliciet niet onder de bezuinigingsgolf ten onder gegaan. Dat Jeroen Boschcentrum krijgt de voormalige Jacobkerk als nieuwe locatie voor een museum annex documentatiecentrum en visueel centrum, tenminste daar ging de stichting van uit.
Ton Frenken die als directeur van de stichting Jeroen Boschcentrum de kar heeft getrokken richt zich tot de pers omdat hij bang is dat wethouder Van de Mortel evenals de betrokken raadsleden niet doordrongen zijn van het feit dat de kerk vooral een kerkelijk-museale functie gaat krijgen. Voor de historie rond Jeroen Bosch is maar een bijrol in bijgebouwen weggelegd, aldus Frenken, die recent de tegenstellingen tussen hem en de opzet van Timmermans zijn duidelijk geworden. In een gesprek met de Stichting Jeroen Boschcentrum stelde Timmermans dat voor de St.Janskerk primair een functie is weggelegd in de museale presentatie van 19e en 20ste eeuwse katholicisme. ‘Dat is voor het eerst dat Timmermans met zijn plannen zo concreet naar buiten komt,’ aldus een gepikeerde Frenken.
In het Jacobmuseum zijn naast een klein bezoekerscentrum, presentaties van de parochiële paramenten, het vaatwerk, beelden van de neo-klassieke beeldhouwer Van der Geld voorzien. Naast een Bosch-audioruimte en de tapijten van Dick Heesen, waarop de populaire fragmenten uit het werk van Bosch staan afgebeeld én de fotokopieën van Boschschilderijen gemaakt door Dirck uit Gent.
Volgens Frenken heeft de nieuwe eigenaar Jo Timmermans onder voorwaarden die kerk van het bisdom kunnen kopen. Bij die koop behoren de voorwaarden die het bisdom Timmermans oplegde: Geen aantasting van het kerkgebouw voor de eredienst en een mogelijke terugkeer als parochiekerk. Omdat hij bang is dat de gemeente bij de neus wordt genomen, waarschuwt hij de politiek dat zijn stichting Jeroen Boschcentrum met Timmermans plannen gepasseerd wordt.Enfant terrible Frenken/ 'Een ketter', volgens Pater Gerlach*
In januari 2004 spuugde Frenken zijn gal over de plannen van Jo Timmermans. Aanvankelijk zette Frenken Timmermans ook nog in een kwaad daglicht: 'een wolf in schaapskleren'. Over het 'Bossche gedoe' zei Frenken: 'De gemeenteraad ziet graag iemand met geld komen. Timmermans wordt hier als mecenas verwelkomd. In dit geval is de bron overigens heel fair en eerlijk,' aldus Frenken in dat gesprek van 16 januari 2004.
Frenken verder: 'Timmermans heeft dan wel een boekje geschreven, maar daar staat in dat ie het 19e en 20ste eeuws katholicisme toont en daarnaast zijdelings Jeroen Bosch... Timmermans bestemt geld voor het behoud van de kerk ipv voor cultuur.' Maar tegen de ene partij [politiek] zegt ie het een [JB promotie] en tegen de andere partij [het bisdom] het tegendeel [promotie kerk/katholicisme].
Jo Timmermans mag niets met mijn plannen doen. Laat hem maar aanklungelen. De rechten van die plannen liggen bij de Stichting Jeroen Boschcentrum, 'aldus Frenken in een tirade waarin hij voorspelt dat 'de stad een risee zal worden'.
Frenken gewipt na berichtgeving over lobby Boschstichting 26 oktober 2003.
Enkele uren na de voorgenomen publicatie van het voorgaande bericht over de lobby door de voorzitter mr. Ton Frenken voor ’zijn’ Jeroen Bosch stichting ontving de Nieuwsbrief Bastion Oranje van het dagelijks bestuur van de stichting Jeroen Boschcentrum via internet het bericht, dat ‘de samenwerking met Frenken was beëindigd’. Aanleiding was ‘…de door haar directeur gezochte publiciteit’.
’Het bestuur zal zich beraden over de toekomst van de stichting Jheronimus Bosch Centrum’, aldus het specifieke persbericht die W. Dik als afzender vermeldt.
Jo Timmermans aan wie – naast Frenken – vanmiddag 26 oktober 2003 het bericht van Frenkens’ lobby ook ter verifiëring was voorgelegd, heeft tot nu toe niet gereageerd. *Frenken miskend als Jeroen Boschkenner . /-september 2004
Pas eind september 2004 [bij de digitalisering van opnamen van pater Gerlach], kwam ons ter ore hoe over Frenken wordt gedacht wanneer hij beschouwd wordt als een 'Jeroen Bosch deskundige'. 'Een vrijmetselaar avant la lettere en een ketter wat betreft de analyses van Jeroen Bosch,' aldus wijlen pater Gerlach.
Expo over Jeroen Bosch en Breughel 15 juli 2003.
In Frankrijk in de Provence ligt het plaatsje Les Baux. In de grotten van dit Franse stadje vindt tot 4 januari 2004 een expositie plaats van muziek en beelden uit de tijd van Jeroen Bosch en Pieter Breughel.
Het affiche van de expo in Les Baux in de Provence.
Voor meer informatie in Frans of Engels bezoek http://www.cathedrale-images.com
Jeroen Bosch in Noordbrabants Museum --[12 april 2003]
Het Noordbrabants Museum opende zaterdag 12 april 2003 in de linkervleugel van het voormalige gouvernement enkele aan Jeroen Bosch en zijn tijdgenoten/navolgers gewijde zalen.
| De beroemde Lakenmarkt met St.Fransicus en twee schilderijen van navolgers van Bosch. foto's © gerard monté, 13 april 2003. |  |
Jeroen Bosch centrum nog ver weg 9 april 2003.
Ton Frenken verwacht dat een Jeroen Boschcentrum spoedig eerder in Praag dan in dat kleine provinciestadje Den Bosch open gaat. Ondanks alle positieve berichten over een Bosch’ centrum in de Jacobkerk.Frenken die feitelijk de ‘Bosch collectie’ beheert en initiatiefnemer is van een Bosch-documentatie- centrum is nogal sceptisch ten aanzien van Timmermans’ initiatief. De kerk behoudt een - kerkelijke- museale functie. Dan kan ooit weer dat gebouw door het bisdom worden teruggeëist als …. het geloof weer opbloeit, wat Frenken overigens niet, maar de bisschop wel verwacht. In die situatie ‘als vehikel van Timmermans’, zoals Frenken nuanceert, wil de stichting Jeroen Boschcentrum niet verkeren.
Van andere kanten is ook al kritiek geuit op de rol die Timmermans speelt doordat hij behalve onroerend goedeigenaar [kerk, prentenkabinet], functies bekleedt binnen de heemkundekringen De Boschboom en De Kring Vrienden van ’s-Hertogenbosch, waarvan hij in mei tot voorzitter wordt benoemd.
Frenken zegt dat er eerst stevig gepraat moet worden voor aleer er een Boschcentrum kan worden geopend.
Door de wethouder van cultuur- Roderick van de Mortel- weet Frenken zich gesteund Frenken: Het ziet er naar uit dat het een bestuurder is die doet wat ie belooft..’
Van de Mortel toonde zich eerder enthousiast over ‘de mecenas Timmermans’.Jeroen Boschzalen geopend
Zaterdag 12 april 2003 opent het Noordbrabants Museum enkele zalen in het paleisgedeelte die geheel in het teken staan van Jeroen Bosch Den Bosch mist dan wel een echt Jeroen Boschwerk, maar er zijn schilderijen uit de school van Bosch. Ook voorwerpen die geassocieerd kunnen worden met de Bossche Jheronymus van Aken, wiens voorouders uit Aken afkomstig zijn, zijn daar tentoongesteld.
De opzet is ook bedoeld een indruk te geven van het culturele klimaat uit de wereld van Bosch rond 1500.
----------------
Boschcentrum naderbij 21 december 2002.
Jo Timmermans, initiator van het Prentenkabinet en geldschieter van andere culturele activiteiten [Kring Vrienden] in de stad koopt de St.Jacobkerk. Met de voorspelling dat eind 2003 een Jeroen Boschcentrum werkelijkheid is, sloot Timmermans de opening [8 december 2002] af van de maquetteexpo van Lambert van de Leemput. Die zekerheid is vandaag het nieuws op der stadspagina van het Brabants Dagblad. Ook schijnt het bestuur van de Stichting Jeroen Boschcentrum akkoord te gaan met de vestiging van een documentatiecentrum, met digitale toelichtingen op de werken van Bosch en de foto’s van de Gentse fotograaf.
De kerk blijft in al haar kunstuitingen in tact, aldus Timmermans.
Hoe het afloopt met een jaarlijkse exploitatie van 1,7 miljoen en de personele bezetting van het nieuwe Boschmuseum ligt nog open.
Wel zeker is de koppeling met het er tegenover gelegen Zwanenbroedershuis de oudste –oorspronkelijk – religieus- instituut, waarvan Jeroen Bosch lid is geweest.
Het Jacobplan doorkruist dan wel niet de opzet van een afdeling met werken uit de school van Bosch in het Noordbrabants Museum, maar als Boschcentrum verliest het daar zijn originele opzet. Ontknoping
Jeroen Boschcentrum [2] 6 augustus 2002.
In oktober 2002 beslist de gemeenteraad over de definitieve opzet van een Jeroen Boschcentrum.Daartoe vormt het beleidsplan van het nieuwe hoofd Cultuur Peter Lammerts het uitgangspunt. De redelijke nieuwe functionaris [*1955 Groningen] voerde met alle betrokken partijen voorgesprekken. Onder meer met de voorzitter van de Stichting Jeroen Boschcentrum Wim Dik. De voormalige directeur-generaal van de PTT Dik stelt zich realistischer op dan de geestelijke vader van het Boschcentrum Ton Frenken.
De partijen moeten op 26 augustus 2002 overeenstemming zien te bereiken over de locatie, opzet en de invulling. Tenslotte zal de gemeenteraad zich over de financiën moeten uitspreken.
Voor Peter Lammerts is oktober 2002 de cruciale einddatum voor de ontknoping van het Boschcentrum, zoals de Nieuwsbrief dat op 26 juli 2002 aankondigde. ‘ Wie zich niet met dat democratisch besluit confirmeert valt af,’ aldus Lammerts.
Ontknoping Jeroen Boschcentrum[1] 27 juli 2002.
Maandag 26 augustus komen alle commissies/instanties -die maar enigszins bij Jeroen Bosch betrokken zijn- bijeen om over de locatie c.q. invulling van een mogelijke presentatie over deze beroemde Bosschenaar te vergaderen. De bijeenkomst is niet voor niets in TheateraandeParade omdat directeur Tom Odems een uitgesproken visies heeft over- al of niet museale- publiekspresentaties.
Naast de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap die op het vinkentouw zit over het vrijgekomen buurpand Hinthamerstraat 96, neemt ook de Parochie Binnenstad deel ivm de leegstaande Jacobkerk die brede mogelijkheden biedt, de stichting Bouwloods St.Jan, die zelf een opvallender museale presentatie bestudeert, de gemeente mede als subsidiënt, de Stichting Jeroen Boschcentrum, die hoge ambities koestert over een documentatiearchief in combinatie met een digitale presentatie en een museum en het Noordbrabants Museum die graag op locatie Jeroen Bosch in beeld wil brengen.
Voor een locatie nabij de St.Jan [bouwloods] en de Zwanenbroeders valt veel te zeggen. De St.Jacob, vergt wel een eigen- nieuw op te zetten- exploitatie Ook de Waterstraat is een optie omdat de gebouwen ter beschikking staan van het Noordbrabants Museum, dat zonder meer de faciliteiten biedt. Een eigen pand [bijv.Hof van Zevenbergen] lijkt vooralsnog te kostbaar, niet zozeer vanwege de aankoop, meer door de aparte exploitatie en de excentrische ligging.
Het zou niet eens zo gek zijn als het Paleiskwartier, waar een uitgaanscentrum [met bioscoop, congreszaal en hotel] uit de bus komt. Dan zou Dirk Lips van Libéma in beeld kunnen komen.
Nieuw uitgangspunt College B&W 22 mei 2002.
Het College van B&W heeft een nieuw onderzoek gelast naar de mogelijke vestiging van een Jeroen Boschcentrum. Daarmee wijkt ze af van een eerder ingeslagen weg die uitging van een documentatiecentrum op te zetten door de Stichting Jeroen Boschcentrum met onder meer Wim Dik en mr.Ton Frenken als bestuursleden en Jan van Laarhoven- directeur van het NbMuseum, als adviseur.
Het stadsbestuur is geschrokken van de hoge kosten die -niet alleen de vestiging, maar vooral de exploitarie van zo' n centrum met zich meebrengt.
Bovendien bleek uit de opmerkingen van Frenken duidelijk dat de Stichting JB-centrum geen aansluiting zoekt bij andere culturele instellingen. drs.Jan van Laarhoven trok zich daarop terug als adviseur van die stichting.
Een nieuwe werkgroep met daarin het NbMuseum, De Zwanenbroeders, het Stadsarchief en de Stiching Bossa Nova is samengesteld om, gaat dat onderzoek naar de haalbaarheid van een centrum.
Open staat waar/waarin dat gehuisvest zal worden. De mogelijkheden zijn: een als Jeroen Boschrelict bekend staand pand, of een nieuwe locatie of aansluiting zoeken bij een bestaand instituut [NbM of Zwanenbroeders].
Gedesillusioneerde Frenken verlaat Brabant 20 december 2001.
Mr. Ton Frenken, de motor achter een Jeroen Boschcentrum, heeft in october 2001 gedesillusioneerd Den Bosch verlaten. Moe geworden van ‘het buitengewone besluitenloze College van B&W’ met wie [en met de ambtenaren en het Management Team] hij dit jaar enkele gesprekken heeft gevoerd, verkastte Frenken naar een koetshuis van een rijke mecenas op het Pieterskerkhof in Utrecht.
‘Kijk ik heb niet stil gezeten’, zegt Frenken, maar Jeroen Bosch heeft wel twee jaar van mijn artistiek leven in beslag genomen...
In Utrecht kan ik afstand nemen van al dat gedoe. Dat is een beetje meer wereldstad, sympathieker dan Amsterdam. Daar lees ik geen Bossche krant, ik bemoei me er niet met de politiek. Het is er heerlijk rustig en het heeft toch de sfeer van een grote oude stad,’ zegt Frenken die nog heimwee heeft naar Parijs.
Maar zegt hij tot slot: 'Ik blijf Bosschenaar!'Open brief Frenken [in ' t kort dd.] -[Nieuwsbrief Bastion Oranje, 23 september 2002]
Ton Frenken de geestelijke vader achter de idee voor een Jeroen Boschcentrum zegt in een open brief dat door de Kruithuisprocedure een Jeroen Boschcentrum in de weg lag. Ook lijkt in zijn teneur de van Den Bosch naar Vught verhuisd, maar nu in Utrecht wonende te kunstenaar, niet meer tegen de idee van directeur Van Laarhoven [NbMuseum] om Bosch-werk te integreren in het Noordbrabants Museum en er audio-visueel en digitaal aandacht aan te schenken.
Maar liever ziet hij een samenwerking met de St.Jan en de middel eeuwse Zwanenbroeders, een instituut dat cultureel/historisch nog belangrijker is dan NoordBrabants Museum en Kruithuis bij elkaar […].
Over de keramiekcollectie van het Kruithuis zegt Frenken letterijk, dat ‘ ..die weinig uniek is en de stad cultureel niet kan profileren.’ Frenken voorspelt het heengaan van de keramiek-afdeling van de Akademie en van het Europees Keramisch Werkcentrum.
Frenken refereert naar de plannen die architect Marius van de Wildenberg voor dit gezamenlijk instituut aan de Hinthamerstraat [mét tuin] heeft ontwerpen.
De brief : Het Jheronimus Bosch-Centrum en ’s Hertogenbosch.
1. De commotie rond het afblazen van de Kruithuis-nieuwbouw toont aan dat de kunstpolitiek van Den Bosch in de afgelopen jaren sterk op de Kruithuis-affaire was geconcentreerd. Andere culturele plannen, zoals het Jheronimus Bosch-centrum,werden daardoor gemarginaliseerd. Ik heb in dit verband vaker betoogd dat een beslissing over een Jheronimus Bosch-Centrum niet te verwachten zou zijn, zolang die Kruirhuis-affaire het cultureel toneel domineerde. Er is nu zoiets als een vacuum;hoe gaan we daar als Stichting Jheronimus Bosch-Centrum mee om.
2. Van Laarhoven pleit voor samengaan Noordbrabants Museum & Kruithuis. Dat gaat zeker nader worden onderzocht.(Eerdere rapporten heten verouderd). Ook pleitte Van Laarhoven voor integratie van de Jheronimus Bosch-aandacht in zijn museum: hij zal bruiklenen van Jeroen Bosch-navolgers en een audio-visuele presentatie blijven nastreven, en terecht en gelukkig;( dan is er wat onze doelstelling betreft al iets bereikt: meer permanente aandacht voor Jeroen Bosch in zijn stad). Het blijft de vraag hoeveel ruimte Provinciale Staten hem bieden voor deze ambities, die van stedelijk Bossche aard zijn.(Gedeputeerde Augusteijn blijft koeltjes).
3.. De Kruithuis-collectie keramiek is weinig uniek (Leeuwarden, Amersfoort en Delft hebben grotere museale collecties) en kan de stad cultureel niet profileren De Jeroen Bosch navolgers zijn Antwerpenaren en aldaar(Mayer van de Berg, Kon.Museum) maar ook te Brussel, Leuven en elders aanwezig:het waren immers populaire panelen voor huiselijk gebruik in de jaren na de dood van Bosch gemaakt door middelmatige schilders. Den Bosch keramiek-stad is een gepasseerd station
4. Het Jheronimus Bosch -Centrum plan voorziet in de behoefte van een typisch Bossche stedelijke culturele identificatie: het profileren van Jheronimus Bosch als een bossche, maar zijn stad en Brabant overstijgende kunstenaar, die begrepen kan worden in de culturele omstandigheden van zijn tijd en zijn plaats, en dus in het laat-middeleeuwse ’s Hertogenbosch en Brabant.Dat kan alleen in samengaan met de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap met zijn collectie, die cultuurhistorisch belangrijker is dan die van het Noordbrabants Museum en het Kruithuis bij elkaar, en met het nationale monument Sint Jan.Jawel, ook in samenwerking met het Noordbrabants Museum, dus toch een vierluik,zoals in een eerdere notitie(in 2000) door mij gesteld. 5. Over de prachtige ruimtelijke invulling die architekt Marius van de Wildenberg hiervoor heeft geschetst, met een samengaan van Zwanenbroeders en Bosch-Centrum aan de Hinthamerstraat, met een middeleeuwse tuin, toegankelijk ook vanaf de Binnendieze, zou ik in deze krant graag uitvoeriger bericht willen zien.
Hopelijk is hiervoor inmiddels meer aandacht, zowel bij bestuurders, cultuurliefhebbers, monumentenzorgers en bij hen, die ‘s Hertogenbosch een goed hart toedragen. Utrecht. September 2002.
Ton Frenken.
------------------------------------------------------
exposities
Van Frenken lopen exposities bij de wereldberoemde Artgalerie Berkely in London, bij Galerie Stracke in Keulen en vanaf woensdag 19 december een expositie ‘Minimal art’ bij Nankie de Vreeze in Amsterdam, merendeels abstract werk.
De expo in Keulen is getiteld ‘Weiss’.
Websites links: Keulse galerie: www.stracke-koeln.de De beroemde Berkely Artgalery in London: www.bsgart.com en Galerie De Vreeze in Amsterdam is te vinden in de Lange Leidschedwarsstraat in Amsterdam.
Keert u ooit naar Den Bosch terug om bijvoorbeeld op het kerkhof Groenendaal begraven te worden..? Daarop reageert hij: Nou ’t liéfst zou ik naast Saenredam in Utrecht begraven willen worden..’
Tot slot: ‘…Ach het is allemaal scherts en daar zit soms ook wat ernst in…’ Authenticiteit ontkend
Het schilderij 'Jacobus en Hermogenus' blijkt geen Bosch' te zijn. Van dat schilderij werd door conservator Paul Huys Jansen beweerd dat het geschilderd was door Bosch. Het paneel- afkomstig uit Valenciennes- was voorjaar 2001 in het Noordbrabants Museum te zien. Het hangt najaar 2001 in Museum Boymans van Beuningen. De veronderstelling van Huys was nogal gewaagd in het licht van de meningen van andere deskundigen die het tegendeel beweerden.
De conclusie volgt na dendrologisch onderzoek waaruit blijkt dat de houtsoort van het paneel van latere datum is dan het tijdperk waarin de schilder heeft geleefd, ongeveer 1526.
Jeroen Bosch-arrangement [Nieuwsbrief Bastion Oranje, 18 september 2001]
De Stichting Bosse Nova reist op 28 en op 29 september met een bus naar Rotterdam voor een bezoek aan de Jeroen Boschexpo. Na de aankomst wordt voor de inleiding en bezichtiging in het museum Boymans van Beuningen aldaar koffie/thee met friandises aangeboden. Kosten ƒ 72,50. Vertrek beide dagen om 17.00 uur bij het St. Janslyceum, terugreis om 22.00 uur.
Info via VVV 0900-1122334, reservering via Bosse Nova Antwoordnummer 10072 5200VB Den Bosch. Frenken geëerd in Museum Boijmans van Beuningen -30 augustus 2001
Donderdag 30 augustus 2001 vond in het Rotterdamse Museum Boijmans van Beuningen de perspresentatie plaats van de expositie met achttien werken toegeschreven aan Jeroen Bosch. Vandaag vrijdag 31 augustus opent koningin Beatrix de expositie.
mr. Ton Frenken was een van de ere-gasten bij de perspresentatie.Van hem hangen er twee werken geïnspireerd op zijn wereld beroemde stadgenoot.
De Bossche Jeroen Boschtentoonstelling in 1967 trok bijna 300.000 bezoekers.
.jpg) |
.jpg) |
| In Museum Boijmans van Beuningen hangt een plaquette met een eerbetoon aan de initiatiefnemer van de Jeroen Boschexpo in het Noordbrabants Museum in 1967. | mr.Ton Frenken bij een van de twee werken die van hem in Rotterdam hangen. foto's © gerard monté, 29 augustus 2001. |
Boschcentrum ter discussie 23 september 2001.
Of het Jeroen Boschcentrum naar Hinthamerstraat 96 [Desiree Camp] komt [Nieuwsbrief dd. 26 juli 2001] is nog maar de vraag. Het bureau LA-group, dat onderzoek deed naar potentiële locaties, betwijfelt of een digitale presentatie van de schilderijen van Jeroen Bosch wel voldoende bezoekers trekt. Dat is een cruciale opmerking in het licht van een jaarlijks exploitatie tekort van 1,7 miljoen. Bovendien blijkt de gemeente niet bereid dat centrum blijvend te subsidiëren.
De keuze van de stichting was expliciet op het belendende pand van het Zwanenbroedershuis gericht. Jeroen Bosch had een grote betrokkenheid bij de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap.
De kans wordt daarom steeds groter dat het Jeroen Boschcentrum aanhaakt aan het Noordbrabants Museum dat aan de vooravond staat van een grootscheepse verbouwing. Maar de stichting met mr.Ton Frenken als voorzitter, wenst een eigen pand….en ziet meer in aansluiting bij de Zwanenbroeders die een eeuwen oude reputatie hebben. A.1. Jeroen Bosch naar Hinthamerstraat 96|
De kansen worden steeds groter dat de Sticting Jeroen Boschcentrum buurman wordt van de Zwanenbroeders in de Hinthamerstraat.
.jpg) |
Op nummer 94 is het eeuwen oude- oorspronkelijk religieuse- genootschap van de Zwanenbroeders gevestigd. Desirée Camp op Hinthamerstraat 96 komt in aanmerking voor een Jeroen Boschdocumentatiecentrum. foto © gerard monté,27 juli 2001. |
Audiozaak Desiré Camp [nummer96] heeft het pand aangeboden aan de Ilustre Lieve Vrouwe Broederschap, zoals de naam officieel luidt. De broederschap is in nauw overleg met de geestelijke vader van de Stichting Jeroen Bosch: mr. Ton Frenken. Die heeft op zijn beurt aan B&W het meest recente –derde- rapport waarin de uitvoerige opzet en financiële verantwoording van een Jeroen Boschcentrum staat beschreven, aangeboden. In verband met vakantie volgt de officiële aanbieding pas eind augustus/ begin september 2001.
Hinthamerstraat 96 is -evenals nummer 94 -een beeldbepalend pand. Alleen met steun van de gemeente, die al heeft ingestemd met de opzet van een JB-centrum en financiële steun van het bedrijfsleven, is de opzet haalbaar…
Zwanenbroeder en de Stichting Jeroen Bosch verwachten in 2003 het Jeroen Bosch documentatiecentrum aldaar te kunnen openen.
 |
Het vroegere woonhuis van Bosch werd -in het Jeroen Boschjaar - in stijl in gepakt zoals het in de jaren rond 1500 er uit zag. foto © paul kriele, 13 juli 2001. |
A.2.
Opening Markt 61 25 juli 2001
Vanmiddag is door wethouder Cees van Katwijk in het pand Markt 61 [Invito] de Jeroen Boschkelder geopend.
Het pand Markt 61 was het woonhuis van Jeroen Bosch in de tijd dat hij er met zijn vrouw Aleid van Meervenne woonde. Het pand heeft als historische naam 'In den Salvator'. Het pand Markt 29 -nu 'De Kleine Winst' -was het woonhuis van Aleid. Dat pand heet Sint Thoenis.
.jpg) |
.jpg) |
| Markt 61 en links de kelderingang van het voormalige woonhuis/aterlier van Jeroen Bosch. Rechts boven: Ruth Giebels - pr en communicatie- bij de kelderingang. Even verderop- bij de doorgang- zit de bel die de stem van Jeroen Bosch laat horen als deelnemers aan de wandeling op de knop drukken. Rechts: Liliane Duijf en Ruth Giebels in gesprek met schrijfster Marian van Steen. foto's © gerard monté, 11 mei en 25 juli 2001. |
.jpg) |
Toespraak door wandelroute schrijfster Marian van Steen. Zij is tevens de de bedenkster en schrijfster van de audioguide. Eric Alink heeft de tekst bewerkt.
Na een ogenblikje wachten om daarna te demonstreren hoe de guide werkt.
Enkele gefotografeerde en geprojecteerde panelen van Jeroen Bosch staan in de ruimten opgesteld.
Een jongste deelnemer toont het boekje van de route 'Loop naar de hel met je trechter'.
Een overzicht van de hoofdruimte.
-foto © gerard monté, 25 juli 2001.
MCM Den Bosch heeft voor de audio zorg gedragen.
Kelders woonhuis Jeroen Bosch open 25 juli 2001
Woensdagmiddag 25 juli opende wethouder Kees van Katwijk de kelders van het voormalige woonhuis van Jeroen Bosch op Markt 61. In de kelder is/wordt in samenwerking met de afdeling Bouwhistorie Archeologie en Monumenten [BAM] een publiekspresentatie opgesteld over het bouwhistorisch onderzoek van het pand en de omgeving van de Markt. Bovendien zijn, c.q. worden geprojecteerd enkele fotoreplica’s van schilderijen van Jeroen Bosch te zien.
Markt 61 in gebruik door Invito schoenen, is opgenomen in twee wandelroutes, te weten de Boschwandeling en de kinderzoektocht: ‘Loop naar de hel met je trechter’.“ Een ander saillant detail is dat mgr. drs. Jan Bluyssen, de voormalige bisschop van ’s-Hertogenbosch, heeft gefigureerd voor Jeroen Bosch. Wanneer passanten van Markt 61 tijdens hun tocht bij de keldertoegang op de bel drukken komt de stem van de schilder- werkend in zijn atelier - ten gehore.
Dat ‘belletje’ werd even gedemonstreerd door een toevallige jeugdige deelnemer aan de route die in het officiële programma werd ingelast.
Marian van Steen, die zich liet inspireren door het werk van Jeroen Bosch, is de schrijfster van de kindertocht. Eric Alink die van de VVV-wandeling met audio guide. De stemmen zijn van Edgar Danz [Jeroen Bosch] en Rob van Gestel [schooier].
Jeugdwandeling. De wandeling geeft een beeld van het middeleeuwse leven in de stad rijk naast arm, romantiek naast de zakelijke werkelijkheid.
| Ankie Til [l] en Marian van Steen rechts in gesprek met Blos medeweker Gerrie. foto © gerard monté, 25 juli 2001. |
 |
emotioneel
De wandeling voor kinderen werd speciaal opgedragen aan Tim die recent is overleden en aan alle kinderen die de route nog gaan lopen, zo vertelde Marian van der Steen in haar inleiding op woensdagmiddag 25 juli 2001.. Deze stille herinnering maakte wat emoties los onder het gezelschap dat bestond uit circa 40 personen.
Wethouder Van Katwijk memoreerde nog eens alle sponsors en het feit dat binnen een paar dagen veel werk werd verzet.
De techniek van de audio is van het Bossche bedrijf Antenna Audio. Brabants Dagblad, Het Hooge Huys en de SNS-bank zijn met de Gemeente Den Bosch de grote sponsors van het hele Jeroen Boschjaar.
Het projectteam
 |
 |
| De toegang van het pand werd aangepast aan de publieksfunctie. Ruth Giebels drukt even op de bel en laat de stem van Jeroen Bosch horen. Wethouder Kees van Katwijk [Cultuur] memoreert -als goede pr-official- de sponsors van het Jeroen Bosch jaar . |
Het projectteam van het Jeroen Boschjaar met voorzitter Wim Claessen, Ruth Giebels [marketing en communicatie]. Ankie Til [coördinatie JB-jaar], Lian Duyf [gemeente] Marian van Steen [schrijfster], Sebastiaan Beks, poseren voor de fotograaf bij gelegenheid van de officiële opening van Markt 61. foto © gerard monté, 25 juli 2001. |
Na de officiële opening volgde een gezellig samenzijn mét borrel.
Varia
Verplaatsing St. Janschutting 10 november 2003.
De schutting op het Sint Janskerkhof, met taferelen van Jeroen Bosch, wordt tijdelijk weggehaald. Die schutting, waarop drie docenten van de Muzerije bekende schilderingen van Jeroen Bosch hadden afgebeeld, moet worden verplaatst. Voor de restauratie van het Noordertransept is meer ruimte nodig. Zo gauw een nieuwe schutting staat keren de taferelen terug.
Sint Jan weken lang op stelten 17 september 2003.
Tot twee weken voor het kerstconcert staat de Sint Jan op stelten. Het interieur is nu aan de beurt te beginnen met het orgel Daarvoor heeft aannemer De Bont inmiddels de steigers laten plaatsen, zodat de firma Flentrop het orgel en de orgelpijpen kan renoveren. Ook zal het Impregneerbedrijf Van Lierop uit Liempde het hout van de orgelkast conserveren. Een karwei dat over de 100.000 euro bedraagt. Op 7 december 2003, een week voor het kerstconcert op maandag 15 december is het orgel klaar. Die tijd tot het concert is nodig om het opnieuw te stemmen.
Dan zal vanaf maandag 22 september de kerk vol steigers staan. In de eerste vijf weken komt de Sacramentskapel aan de beurt, waar eerste de spandraden aangebracht worden. Spandraden zijn kabels die de muren in het gareel houden.
Aan de noordzijde van de kapel keren de eerste twee - door Glasbewerkingsbedrijf Brabant [Tilburg] gerestaureerde- glas in loodramen terug.
In de twee weken die daarop volgen krijgen de noordzijde en oostzijde van het hoogkoor een schoonmaakbeurt waartoe ook weer de glas in loodramen behoren. De aanpak, die overigens steeds fasegewijs verloopt, volgt nu na het afkomen van een subsidie door Rijksmonumentenzorg.
 |
 |
 |
De bouwschutting rond de St.Jan heeft een historisch accent gekregen dankzij het werk van twee docenten van de Muzerije.Op het linker tafereel staat- met witte bol- docent Olaf Koolen en rechts- in het water- zwemt Henk van de Berg. foto's © paul kriele, 7 en 21 juni 2001 en gerard monté, 7 december 2003 [l]. |
In de week van 10 november 2003 werd tijdelijk de schutting weggehaald om plaats te maken voor meer werkruimte voor de restaurateurs. Begin december 2003 keerde een nieuwe vers geschilderde bouwwand terug met daarop de oude Jeroen Boschtaferelen.
A.3 Jeroen Bosch teruggekeerd 28 mei 2001.
Gisteren 7 en vandaag 8 juni is de schutting op het St. Janskerkhof geschilderd. Twee docenten van de Muzerije -Olaf Koolen en Henk van de Heijden- hebben zich door Jeroen Bosch laten inspireren. De bouwschutting is opgenomen in de stadswandeling van de Kring Vrienden van ‘s-Hertogenbosch.
Er zijn vier taferelen uitgebeeld. Door deze activiteit is Jeroen Bosch weer dichter bij den Zwanenbroeders gekomen. In de tijd van Bosch, die zelf lid was van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap, kwamen de broeders in de tegenwoordige -achter de schutting gelegen- Sacramentskapel bijeen. Al heeft 's-Hertogenbosch geen enkel schilderij van Jheronimus Bosch, het heeft al een Jeroen Boschtuin en een beeld van Jeroen Bosch en ook al een eethuisje in de Ridderstraat dat naar hem is genoemd.
Sedert kort is in de Stoofstraat een Kunsthandel Jheronymus geopend.
| De kleine galerie bevat moderne kunst en antiek en -heel bijzonder - prenten van Herman Moerkerk. Moerkerk was de illustrator van de Panorama. Vanwege zijn beroep verhuisde de Bosschenaar naar Haarlem, stad van de uitgeverijen. Maar zijn naam en faam zijn altijd in zijn geboortestad blijven hangen. foto © paul kriele, 20 december 2000. |
.jpg) |
Jeroen Bosch eregast op Nieuwsjaarsreceptie 6 januari 2000
De nieuwjaarsreceptie van de burgemeester op zaterdag 6 januari staat- zoals de Nieuwsbrief op 7 december j.l. berichtte, in het teken van Jheronimus Bosch. Dat komt omdat 2001 uitgeroepen is tot Jeroen Boschjaar. Bovendien lijken de recepties van de gemeente tegenwoordig meer op een open dag doordat tal van verenigingen en culturele instellingen zich er manifesteren ihb Bossche Nova dat door het stadsbestuur is aangewezen de activiteiten rondom Bosch te coördineren.
Jeroen Bosch en keramiek 23 september 2000.
In het jaar 2001- het Jeroen Boschjaar ivm met de expositie in Boymans van Beuningen-wil de gemeente Den Bosch een keramiekmanifestatie opzetten. Daartoe laat ze eerst voor 57.000 gulden een onderzoek doen. Voor de manifestatie kan ze gebruik maken van een eerder toegekende provinciale subsidie van 18.800 gulden ihk van ‘klimaatverbetering keramiek productie’. Wat de expositie gaat inhouden is nog niet bekend. Voor het zover is gaat er eerst een projectcoördinator aan het werk.Nieuwe nota [19-9-2000] : Het bestuur van de Stichting Jeroen Boschcentrum olv Wim Dik biedt op 29 september a.s. aan de nieuwe wethouder van cultuur E.de Jonge een vervolgnota aan over een nieuwe visie en opzet van het Jeroen Boschcentrum. De Nota gaat vergezeld van een begroting en subsidieaanvraag.
Nieuwe Boschkenner-nieuwe inzichten 7 september 2000
drs.Lucas van Dijck spreekt tegen dat Jeroen Bosch, die Van Dijck Joen van Aken noemt, nimmer [op de Markt] een huis heeft bezeten. Van zijn 12e tot 27ste jaar woonde Joen in het huis van zijn vader ' De Kleine Winst' op Markt 29. Door zijn huwelijk met Aleid van de Meervenne [huwelijkse voorwaarden] kwam hij samen met zijn vrouw te wonen in een huis gelegen naast Hotel 'De Gouden Leeuw' [tegenwoordig 'de ouwe V&D']. Door de verbintenis heeft Joen van Aken nimmer een huis op de Markt in eigendom gehad. Van Dijck onderzoekt nog of Van Aken op Markt 61 heeft gewoond. Intussen gaat mr.Ton Frenken onverminderd voort in het verwerven of huren van het Hof van Zevenbergen. Voor hem is Markt 61- door de beperkte mogelijkheden - uit beeld geraakt.Gemeente staat positief tegenover de plannen van mr. Frenken [september 2000]
Gemeente investeert in Frenkens' plannen: Wethouder Cees van Katwijk heeft aangegeven dat enkele miljoenen nodig zijn voor de opzet van een documentatiecentrum rond Jeroen Bosch. Dat centrum beoogt Frenken in het Hof van Zevenbergen onder te brengen. Het hof, een middeleeuws pand in de Keizerstraat huurt de gemeente al ten dele. Als aanloop voor de opzet van dat centrum ontvangt de Stichting Jeroen Boschcentrum alvast een bedrag van 160.000 gulden. 'Er moet iets groots en iets blijvends komen', aldus de wethouder van toerisme Cees van Katwijk in zijn reectie op Frenkens' plannen.
A.4. Lezing op Monumentendag 2001 door mr. Ton Frenken
mr. Ton Frenken tijdens zijn lezing op de Open Monumentendag zaterdag 8 september 2001.
-foto © gerard monté, 8 september 2001.
De tafel waaraan de Spaanse vorst Philips II heeft gezeten terwijl hij zijn zonden overwoog. Deze voorstellingen refereren aan de zeven hoofdzonden waarvan alle zonden zijn afgeleid aldus Frenken.
-foto © gerard monté, 8 september 2001.
In de Openbare Bibliotheek hield Ton Frenken voor een klein gezelschap een lezing over Jeroen Bosch. Frenken bracht de toehoorders terug in de leefwereld van Bosch en richtte zich op de gebouwen uit die tijd en de gebeurtenissen die zich toen moeten hebben afgespeeld. Met name het pand Markt 61 [Invito], het stadhuis en de gebeurtenissen op de Markt kwamen in zijn voordracht aan bod.
Bosch was een , gelovige, moraliserende, pessimistische én evengoed optimistische kunstenaar. Hij leefde/werkte aan de Markt waar veel van het leven in een grote stad zich afspeelt, zoals het heden ten dage ook nog gebeurt. Alleen de terechtstellingen en de plechtige ommegang zijn - helaas - vervallen, aldus Frenken die trachtte de mystieke voorstellingen van Bosch te analyseren.
Vooral het schilderij' Tuin der Lusten' werd door Frenken belicht. Dat drieluik evenals enkele andere panelen werden indertijd [gedurende de Tachtigjarige Oorlog 1568-1649] door de veroverende Alva uit de kastelen van Breda en Brussel meegenomen naar het Escorial bij Madrid, waar de vorsten de Philipsen en de Karels hun koninklijke residentie hadden.
Adam en Eva in het paradijs door de schepper toegesproken met:'Gaat en vermenigvuldigt u...'
-foto © gerard monté, 8 september 2001.
Op het moment dat de klokken van de St.Jan om 12.00 uur werkelijk luidde vertelde Frenken dat in Bosch leefwereld de St.Jan voor een groot deel was afgebouwd [toren en koor], maar het schip van de vijfbeukige kerk nog in aanbouw was.
Bosch hield de mensen uit zijn tijd dat er ook nog de genade bestond, wanneer men eens in zonden was vervallen en kans maakte in plaats van in de hel, in de hemel terecht te komen.
Een minnepaar in een glazen, dus doorzichtige én kwetsbare bol-foto © gerard monté, 8 september 2001.
Een feestvierend echtpaar dat dansend uit een kroeg komt en door een monnik wordt toegesproken. De monnik beschermt zich met een driepoot.
-foto © gerard monté, 8 september 2001.
Onderstaande werken afkomstig uit de collectie van Boymans van Beuningen kwamen in Frenkens' lezing in beeld.
Het Narrenschip uit Musée du Louvre Parijs.
Dat was in Rotterdam te zien tot 11 november 2001.
-foto © Boymans van Beuningen.
Mensen waren indertijd bijgelovig en werden ook gemakkelijk voor de gek gehouden zoals bij deze keisnijding. Een chirurgijn ofwel kwakzalver haalde met een mes een steen uit de zieke waardoor de kwaal zou moeten genezen. Meestal stierf de patiënt.
-foto © Boymans van Beuningen.
Op markten kwamen veel kwakzalvers, of standwerkers die ziekten genazen of truukjes uithaalden maar de bedrieger bedriegt en zelfs de goedgelovige werd bedrogen.
-foto © Boymans van Beuningen.
Ecce Homo, een passiespel zoals dat op de Bossche Markt zou hebben afgespeeld. links onder weggetoucheerd de opdrachtgevers.
-foto © Boymans van Beuningen.
B. Algemeen . Bosch in Den Bosch
Merkbaar komt er meer aandacht voor een centrum gewijd aan Jeroen Bosch. De stad, privé, noch gemeentelijk, noch een instantie heeft een kunstwerk van deze wereldberoemde kunstschilder bewaard. Maar de roep wordt steeds luider om van de wereldlijke reputatie die deze Bosschenaar geniet, gebruik te gaan maken.
In Den Bosch zijn enkele markante punten aanwezig waar Bosch heeft gewoond/gewerkt Markt 61: Invito schoenen en Markt 29: De Kleine Winst. Een duidelijke bevestiging van deze vermoedens is tot nu toe door niemand gegeven. Ook het Zwanenbroedershuis, waar Jeroen Bosch lid van moet zijn geweest en de St.Jan waar hij mogelijkerwijs aan vergaderingen heeft deelgenomen of rituelen heeft bijgewoond, kan bij de plaatsen waar Jeroen geweest moet zijn, worden geschaard.
mr. Ton Frenken wil op Markt 61 een documentatiecentrum inrichten. Ter realisering wil hij De Kring Vrienden voor dat karretje spannen. Vanut de Markt zou een ondergrondse trap/gang naar de kelders van Markt 61 kunnen leiden. Frenken heeft het al met burgemeester Ton Rombouts op een akkoordje gegooid. Die is er wel voor te porren.
Een documentatiecentrum is een punt waar alles over de kunstschilder bewaard wordt en waar vooral in archieven informatie kan worden gevonden. Want bewaard is er van Jan van Aken in Den Bosch niet veel, so wie so wanneer het om kunstwerken gaat. De historici beroepen zich wel op documentatie die er over de persoon zou bestaan. In archieven en zeker in dat van de Zwanenbroeders is over Bosch iets terug te vinden. Een van de grote onderzoekers naar Bosch was pater P Gerlach. Deze pater kapucijn heeft over Jeroen Bosch boeken geschreven en een archief over de Bosschenaar opgebouwd.
De grootste wereldlijke bekendheid kreeg Jeroen Bosch vier eeuwen na zijn dood met een tentoonstelling [1967] in het Noordbrabants Museum waar meer dan 300.000 bezoekers op af kwamen. Dat gebeurde allemaal nog in de vestiging aan de Bethaniëstraat waar de speciaal gebouwde houten barak er neven diende als entree en garderobe.
De meeste werken van Bosch hangen in Spanje. Dat is niet verwonderlijk omdat de toenmalige heersers- het Spaanse koningshuis- opdrachtgever was voor de werken, zoals de Tuin der Lusten in Madrid [Prado], het drieluik met het Laatste Oordeel in Brugge, het Narrenschip in Parijs [Louvre], De landloper en Christopherus in Boymans, de Keisnijding in het Prado en het Rijksmuseum [copie] en de Kruisdraging in Gent.
Standbeeld van Jeroen Bosch op de Markt. Het ontwerp is van de beeldhouwer Falise.
foto © gerard monté 10 maart 2000.
3. Biografie van Jeroen van Aken
Jeroen van Aken, zoon van de schilder Antonius van Aken, werd op 2 oktober 1453 in 's-Hertogenbosch geboren, mogelijk in de Kleine Winst Markt 29.
Bosch overgrootvader heette Thomas. die zich ook toelegde op de schilderkunst. Zoals in die tijd bij Duitse kunstenaars gebruikelijk was, emigreerde hij naar Nederland en zocht domicilie in Nijmegen [vanaf 1404].
Diens zoon Jan [+1454] vertrok in 1426 naar Den Bosch. Jan kreeg vijf zonen van wie vier ook het vak schilderen kozen. Onder hen Antonius de vader van Jeroen of Joen en van Goosen, beide schilders.
Joen of Jeroen van Aken. Jeroen treedt in 1473 in het huwelijk met Aleid van de Meervenne. In die tijd zou hij geschilderd hebben in het pand Markt 61, nu Invito schoenen.
Vanaf 1486/87 is hij lid van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap [1318]. In 1504 ontvangt hij een opdracht voor het schilderen van het Laatste Oordeel van Philips de Schone. Tussen 1510-1515 volgen opdrachten van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap.
Op 9 augustus 1516 is de uitvaart van Jeroen Bosch in de St.Jan. Van die plechtigheid zijn rekeningen teruggevonden.
Bronnen: diverse homepages over Bosch [zie onder aan pagina]
'Jheronimus Bosch' uitgegeven door de gelijknamige stichting in 1967 en 'Bosch' van Giunti Multimedia, ook op cd-rom, maart 1996
Visioenen uit het hiernamaals uit collectie Palazzo Ducale in Venetië. Te zien in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam.
4. De notities
4.b.Verkorte weergave nota: Stichting Jheronimus Boschcentrum [september 2000]
De nieuwe notitie bestaat uit vijf delen:
1. Inleiding
2. Een vruchtbaar vierluik
3. Nomenclatuur
4. Begroting
5. Draaiboek
4.b. 1. De inleiding verwijst naar de eerdere notitie [zie hieronder] van mei 2000.
Halverwege staat het hoofddoel gemarkeerd: de cultuurhistorische identiteit van ‘s-Hertogenbosch en Noord-Brabant nader profileren door de kunst van Jheronimus Bosch en het klimaat van zijn tijd te doen herbeleven in een cultuur-historisch ‘quartier’ van zijn stad.De auteur verklaart waarom er een 2e notitie verschijnt: door een accentverschuiving in de organisatorische opzet: geen Centrum plus Boschroute, maar een vierluik bestaande uit
Jeroen Boschcentrum, Illustre Lieve Vrouwe Broederschap [Zwanenbroedershuis], St.Jan en Noordbrabants Museum.
De vier beogen in 2001 een manifestatie rond JB te organiseren dat een permanent vervolg moet krijgen vanaf 2002.
De nomenclatuur achterin getuigt, dat de adhesie voor dit plan ‘onverwacht groot’ is en ‘uit vele hoeken komt’.
Staatssecretaris Rick van der Ploeg heeft per brief [dd. 28-6-2000]subsidie beloofd voor het seizoen 2002 mits de ambities van de Bossche stichting van ‘kwaliteit en niveau’ getuigen.
4. 2. Vruchtbaar vierluik
De vier instituten worden in dit deel 2. gografisch en qua functie uitgebeeld.
A. Hof van Zevenbergen [nieuw Jheronimus Boschcentrum] als documentatiecentrum, presentatie van een digitaal klankbeeld, studiecentrum
B. Zwanenbroedershuis als museum met muziekboeken en objecten uit de tijd van Bosch
C. St.Jan, de sacramentskapel waar de broeders samenkwamen, wandschilderingen en het oordeelspel
D. Noordbrabants Museum museale presentatie over Bosch
ad. A. Hof van Zevenbergen
-Het digitaal in beeld brengen van alle panelen en tekeningen van Bosch en het inzichtelijk maken daarvan
-Bibliografie van Bosch in data-base-systeem
ad. B. Zwanebroedershuis
Joen van Aken was lid van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap, als gezworen broeder
heeft hij minstens één wijding gehad
Hij heeft veel voor de Broederschap gewerkt. Dankzij een goed bijgehouden archief is over dat werk veel bekend.
Ad. C. St.Jan
-sacramentskapel, de vroegere Zwanenbroederskapel
-diverse schilderingen van Bosch of uit de school van Bosch en mogelijk van de vader van Joen: Jan van Aken.
Ad. D. Noordbrabants Museum
-presentatie van een beeld van de roem van Jheronimus Bosch in 16e eeuw.
De auteur maakt hier de opmerkingen:
Ieder instituut is zelfstandig opererend, participeert in ‘de beleving rond Jeroen Bosch’ en dientengevolge vertegenwoordigd in het bestuur en Comité d’Honneur.Medewerking van het Stadsarchief en het Rijksarchief [depots van archieven mbt Jeroen Bosch] wordt nagestreefd.
4. 3. Nomenclatuur
Prins Claus is gevraagd om de functie van Hoge Beschermheer op zich te nemen en prof. dr. Hans van Os, oud-directeur van het Rijksmuseum om zitting te nemen in het Comité van aanbeveling.
Comitè d’honneur et de Patronage [ere-comité en beschermheren]mr. dr. Eelco Brinkman, oud-minister van cultuur,
dr. Bert Anciaux, minister van Vlaamse cultuur
mr. J.A. de Roy van Zuydewijn, oud-voorzitter stichting Jeroen Boschexpositie
dr. J. Nuboer, proost Illustre Lieve Vrouwe Broederschap
mgr. drs.Toon Hurkmans, bisschop van ‘s-HertogenboschComité van aanbeveling
mr. Frank Houben, commissaris van de koningin in Noord-Brabant
mr. dr. Ton Rombouts, burgemeester van ‘s-Hertogenboschdrs. A. van der Harten, gedeputeerde voor Cultuur
Dan volgt een lange lijst van namen, aangevoerd door prof. dr.Wim Dik [voorzitter van het bestuur ].
Ook is medewerking verzekerd van :
de Kring Vrienden van ‘s-HertogenboschBossche Bladen
VVV ‘s-Hertogenboschen de Stichting Bossa Nova
De begroting gaat uit van 1,2 miljoen gulden.
Inkomsten Uitgaven
bijdragen
van gemeente Den Bosch 500.000,=
provincie 50.000,=
fondsen 75.000,=
sponsoring 275.000,=
eigen inkomsten 300.000,=
-----------------------------------------------------------------------
1.200.000,=
huur vaste lasten 350.000,=
inrichting expositie installaties 400.000,=
organisatiebureau/p.r. 150.000,=
scripts 25.000,=
directiesecretariaat 225.000,=
onvoorzien 50.000,=
---------------------------------------------------------------
1.200.000,=
Opmerking: De stichting verwacht op basis van de jaarlijkse bezoeken aan de St.Jan, NbM, Kruithuis 30.000 bezoekers in vijf maanden.
Het rapport eindigt met een draaiboek.
==================================================
4a. Naar een Jeroen Boschcentrum [auteur mr.Ton Frenken/mei 2000 ]
Subtitels: Het Laat middeleeuwse 's-Hertogenbosch/De Kunst van Jeroen Bosch in beeld.
Uitgangspunt van de nota
De notitie pleit voor een profilering van 's-Hertogenbosch als een in de 14e en 15e eeuw belangrijke Brabantse stad, actief in handel, nijverheid, onderwijs, geestelijk leven en cultuur.
Aan de centrale positie komt een eind in 1629 met de verovering van 's-Hertogenbosch door Frederik Hendrik.
Van de grandeur rest enige gebouwen met als belangrijkste de St.Jan, de stratenstructuur, instituties [Illustre Lieve Vrouwe Broederschap], archieven en vooral kunstwerken van Jeroen Bosch. die verspreid zijn over tientallen musea in Europa en Amerika.
Het opnieuw zichtbaar maken van de beeldende taal, de geestelijke mentaliteit en dus ook de sfeer en het klimaat van de stad op zijn hoogtepunt van de late middel eeuwen, zoals vastgelegd door Jeroen Bosch, zou voor de Brabantse hoofdstad een ere-plicht moeten zijn en een eerste opgave voor het stedelijk -regionale-en provinciale- cultuurbeleid.
4.a. 1. kritiek op gemeentelijk cultuurbeleid
De uit particulier initiatief geboren Bosch tentoonstelling van 1967 die honderdduizenden bezoekers naar de stad trok en internationaal veel aandacht trok, heeft geen vervolg gehad in de stad ondanks de stemmen van toen om een permanent Jeroen Boschcentrum op te richten. Van compensatie voor deze misser was geen sprake. Er valt helaas te melden wat verloren ging: van Brabants Orkest tot bibliotheek van het Genootschap, van architectuuronderricht [De Bossche School] tot kunstinitiatieven [V2] en stedelijk museaal leven.
De stad dreigt te verarmen tot een koopstad en stad van uitgaan als je daarbij ook nog eens voegt de verschraling van de cultureel-maatschappelijke betekenis van de hoofdstad [bisdom, justitie, militair gezag en provinciaal bestuur].
Het élan in de kunst, dat Tilburg en Eindhoven aan de dag leggen, ontbreekt in Brabants hoofdstad.
4.a. 2. veel rapporten weinig resultaat
Het recente voorstel van B&W [21-3-2000] over 'Themaontwikkeling Jeroen Bosch' werd door de gemeenteraad nagenoeg weggehoond [13-4-2000].
Het noemt als beleidskader eerder vastgestelde rapporten:
- Marktontwikkelingsplan Cultuurhistorisch Toerisme 's-Hertogenbosch 1995
- Actieprogramma 1997-1999 van het Bezoekersmanagement
- Beleidsplan in hoofdzaken 1998-2002
-Presentatie Stedelijke Geschiedenis van 's-Hertogenbosch 1999
- Strategisch beleidskader stadspromotie 's-Hertogenbosch 1999
In menig rapport valt de naam Jeroen Bosch, al is het maar als unique selling point...Bedoeld raadsvoorstel dat door de wethouder van Toerisme naar de Raad werd gebracht, vertoont duidelijk de herkomst uit de toeristische hoek en dat was tevens de zwakke kant ervan. Diverse soorten arrangementen en boottochten vanuit Rotterdam [Stad van Erasmus], theaterproducties van de Boulevard en het jubilerende Theater aan de Parade, merchandising en banieren in de stad enz.enz werden genoemd onder het hoofdstuk activiteitenprogramma 2001.
Zwak was dit voorstel in zijn opsomming van toeristische activiteiten die het gevolg zouden kunnen zijn van een ware Jeroen Boschpresentatie en in zijn nalaten van het voorstellen van een overtuigende vorm waarin Jeroen Bosch en zijn stad op aantrekkelijke wijze aan de orde zouden kunnen worden gesteld.
Zwak was het voorstel ook door geen perspectief te bieden op duurzaamheid rond de Bossche schilder. Toerisme is een 'spin-off' van een boerende aangelegenheid. Het toerisme volgt vanzelf als Jeroen Bosch en zijn middel eeuwse stad op de eerste plaats als aandachtsgebieden van het culturele veld worden opgepakt.
De kunst van Jeroen Bosch spreekt tot velen, maar dan moet wel eerst die kunst present worden gesteld.
Tekening uit het 'Receuil d' Arras' gemaakt na de dood van Bosch en aangenomen als een Bosch-portret. Het diende als voorbeeld voor het standbeeld dat August Falise van Jeroen Bosch in 1931 maakte.
Links detail van het monument op de Markt ter vergelijking van het gezicht rechts
foto © gerard monté 11 mei 2001.
4.a. 3. Jeroen Bosch in zijn huis en in zijn stad
Aanleiding voor hernieuwd indienen plan Jeroen Boschcentrum
a.-de huidige technische reproductiemethoden [digitaal en virtueel] kan een perfect beeld worden gegeven van de Bosch panelen en vooral van de details en van de laat-middel-eeuwse Brabantse stad. Zelfs met de diversiteit van interpretaties die de wetenschap er aan geeft kan zijn moeilijk toegankelijk werk inzichtelijk gemaakt worden en vergeleken worden met dat van tijdgenoten/copieerders.
b. het woonhuis van Jeroen en Aleit de Meervenne en Bosch' atelier staan voor het eerst te koop [Markt 61, vroeger genaamd 't Root Cruijs, voorheen café Trianon/Le Perroquet, kledingzaak AFJansen, momenteel Invito schoenen ]. Het is gelegen naast hotel restaurant Central dat beschikt over vele zalen. Markt 61 is centraal gelegen en biedt een uitgangspunt voor een Jeroen Boschroute. [Info dr. Frans Jansen]
Markt 61 Het middelste pand =Invito schoenenzaak= in eigendom van belastingadviseur Joep van Rooij [v/h directeur AFJansen], wordt toegeschreven als het woonhuis en werkatelier van Jeroen Bosch. Erg authentiek zijn de kelders.
Het pand heeft de historische naam 'Inden Salvator' en later 't Root Cruijs.De Stichting Bosse Nova wil de kelders openleggen om ze bij bepaalde stadswandelingen [Monumentendag] op te nemen in het programma.
De optie 'documentatiecentrum' is uit beeld.
-foto © gerard monté, 25 juni 2000.
Het werk van Bosch vraagt om gelezen te worden. Maar het zal vanwege een uitleenverbod verzekeringen e.d. nooit meer mogelijk zijn alle werken van Bosch op een plaats bijeen te brengen. Wel kan de digitaalopname van al deze werken worden ondergebracht in een database. Een dergelijk Jeroen Boschcentrum is dus geen museum, maar wel de ambiance waar de kunst van Bosch in zijn geestelijk en cultureel milieu wordt geplaatst.
terug naar boven
4.a. 4. Onderzoek en evaluatie
Het in het raadsvoorstel [21-3-2000] genoemde onderzoek naar 'Aandacht voor Jeroen Bosch en zijn stad' zou plaats moeten vinden pas nadat een voorlopige inrichting van het gedeeltelijk gehuurde Jeroen Boschhuis [Markt 61] en de Jeroen Boschroute gerealiseerd zijn.
Evaluatie en onderzoek zouden dus in januari 2002 kunnen plaatsvinden; elke ander onderzoek berust op hypothesen. Het is beter al een begin te maken en dan de waardering te meten.
4.a. 5. Organisatie en tijdspad
a. organisatie Te onderscheiden drie elementen: virtuele presentatie, oeuvre en Boschroute
Vanwege de inhoudelijke samenhang van de drie elementen virtuele presentatie, oeuvre van Jeroen Bosch en de Jeroen Boschroute langs een vijftal lokaties, zou de bestuurlijke leiding in handen gegeven kunnen worden aan een gremium van vertegenwoordigers/afgevaardigden van diverse betrokken elementen. Voeg daarbij een voorzitter secretaris en penningmeester en men komt alvast tot een bestuur van minimaal tien personen, mogelijk aan te vullen met leden uit de overheid.
Aan te bevelen is een stichtingsvorm die dan- door de samenstelling met twee overheidsleden, een overheidsstichting wordt genoemd. Deze stichting draagt de verantwoordelijkheid voor het beleid. Het te vormen werkcomité bestaat uit commissarissen, gedelegeerd uit, resp samen te stellen door de bestuurselementen.
b. tijdspad
Op 1 augustus 2001 gaat een voorlopig Jeroen Boschhuis van start, alsdan start ook de Jeroen Boschroute waarop ieder van de genoemde instituties zich moet prepareren en een productie voorbereiden. maken. De voorbereidende vergaderingen dienen te starten op 1 augustus 2000.Vanaf die datum dient een gehuurde werkruimte [infocentrum] beschikbaar te zijn. Bezetting: twee part-time commissarissen en administratieve kracht.
Vanaf 1 januari 20001 wordt het Jeroen Boschhuis aan de Markt gehuurd. muv winkelruimte. Aannemer installateurs en tentoonstellingsbouwers kunnen alsdan aan de slag.
Persopening Jeroen Boschhuis plus route op woensdag 1 augustus 2001. Officiële opening op vrijdag 3 augustus 2001.
4.a.6. Financieel overzicht gaat uit van:
a. de voorproef in het Jeroen Boschhuis en verwezenlijking/inrichting Jeroen Bosch route. Periode augustus 2000-januari 2002.
b. vervolledigen presentatie laat middeleeuwse stad en complete oeuvre Jeroen Bosch; aankoop, verbouwing en inrichting Markt 61 vanaf 1 januari 2002.
Uitgaven
tbv pand Markt 61 onder meer:
huur verbouwing inrichting ............ƒ 420.000
opbouw digitale presentatie............. 400.000
bijdragen kosten routepresentatie.... 100.000
diversen........................................... 80.000.
----------------------------------------------
Totaal............. ..................... ....ƒ 1.000.000
Inkomsten
verkoop
Jeroen Boschgidsen.......... 300.000
tekort............................... ..700.000
----------------------------------------------
Totaal......................... .ƒ 1.000.000
Financiering:
Gemeente ..............680.000
Provincie NB .........100.000
Rijk....................... 100.000
sponsors ................120.000
------------------------------
totaal ---------- ƒ 1.000.000
Ad. b. Duurzame presentatie in Jeroen Boschhuis en route
Uitgaven
-aankoop Markt 61
+ verbouwing/inrichting en publieksvoorzieningen
tesamen:...........................................: x -miljoen
-exploitatiekosten ..........................ƒ 1.000.000
Inkomsten
1 entrees, lezingen e.d........................ p.m.
2 .verkoop gidsen dia's etc................. p.m.
3. sponsoring/fondsen......................... p.m.
4. subsidiering overheden ....................p.m.
Het plan rijdt de museale situatie niet in de wielen, integendeel. Ook andere culturele plannen worden niet gehinderd.
Het draagvlak is zeer breed, de tijd dringt mede i.v.m. Rotterdam culturele hoofdstad 2001.Het proefproject in 's-Hertogenbosch 2001 zal kunnen delen in nationale en internationale 'free-publicity'. De evaluatie van 2001,die in 2002 kan beginnen, zal een goede onderbouwing geven voor een eventuele duurzame doorstart.
bron: mr. Ton Frenken 's-Hertogenbosch, mei 2000.
4.a. 7. Jeroen Boschroute
Aan de hand van een gids uit te geven door de Kring Vrienden van 's-Hertogenbsoch kan een stadswandeling worden gemaakt langs lokaties die met Bosch te maken hebben [gehad]: Standbeeld van Jeroen Bosch op de Markt, het pand De Kleine Winst op Markt 29. Een vijftal te bezoeken lokaties
a.. Het Zwanenbroedershuis op Hinthamerstraat 86, een genootschap van 1318 waarvan Jeroen Bosch lid is geweest en waarvan hij opdrachten heeft ontvangen. Door Bosch zijn vermoedelijk gerealiseerd het polychromeren van het retabel van Adriaan van Wesel, het illustreren van de muziekboeken met miniatuur randversierselen door een lid van de Van Aken en de vastlegging van dood en begrafenis van Bosch in een van de bewaard gebleven dodenboeken.
b. De St. Janskathedraal bevat twee afbeelding en het oordeelspel in het Noorder-transcept, muurschilderingen toegeschreven aan de familie van Bosch.
c. In een zijstraat van de Hinthamerstraat, de Schildersstraat, waar het woonhuis van Aleit de Meervenne en de school van de Broeders van het Gemene leven hebben gestaan.
d. Stadsarchief en rijksarchief die relevante archiefstukken kunnen tonen
e. Noordbrabants Museum met 21 prenten van Hieronymus Cock en anderen.
5. Link naar artikel van dr.Theo Hoogbergen over een samengaan van het Noordbrabants Museum met het op te zetten Jeroen Boschcentrum, klik op Kruithuis
Links naar Museum Boijmans van Beuningen klik op Rotterdam - Boijmans Van Beuningen ]. Klik op Boschspel
Erg informatief [werken van Bosch] zijn El Prado en uitgebreid is de site fantasticart
--------------------------
-© paul kriele, mei 2000 [van oude site Bastion-Oranje.nl]
Terug naar boven
 |
 |
 |
 |