Museum Slager [Choorstraat] opent Jan Sluijters'oorlogspretenexpo

Printerversie

Gepubliceerd op: 30-09-2018 | Gewijzigd op: 02-10-2018

Zondagmiddag 30 september 2018 werd met enkele korte toespraken de Jan Sluijters expositie in Museum Slager in de Choorstraat geopend.

De voorzitter van de stichting Museum Slager Peter Berlijn heette de genodigden welkom. Daarin gaf Berlijn nog eens aan dat de Eerste Wereldoorlog weinig effect heeft gehad op de Nederlandse samenleving, vergeleken bij die van de Tweede Wereldoorlog. Maar   de nawerking van die Eerste Wereldoorlog, waarin Nederland neutraal bleef,  hebben een grotere politieke impact gehad op de maatschappij waarin wij nu leven.

 

In die toenmalige constellatie stak Jan Sluijters [1881-1957] zijn nek uit en bekritiseerde met zijn cartoons  de hypocriete  Nederlandse regering.

	-Hierboven: Een welkomswoordje  door de voorztter van de stichting Museum Slager Peter Berlijn. -Links boven : Een begroeting aan wethouder Mike van der Geld door de voorzitter van de stichting Museum Slager Peter Berlijn [m.] en bestuurslid  Pia Lindeman [r.] . -Links: Een van de sprekers : Eugène Rogier van het studiecentrum Eerste Wereldoorlog.  foto's © paul kriele, 30 september 2018.

Eugène Rogier, voorzitter van het studiecentrum Eerste Wereldoorlog

Rogier van het studiecentrum Eerste Wereldoorlog [SSEW] wees nog even naar de expositie met Jan Sluijters in 2014 in  de Fundatie in Zwolle. Rogier:' En dan nu een expo op zijn [Sluijters] eigen geboortegrond, 100 jaar na de wapenstilstand van 1918.  Bij deze expositie is een catalogus verkrijgbaar waarin Jan Sluijters in die oorlogsjaren zich met name als de observeerder opstelde. Dankzij de inspanning van onze donateurs is deze expositie mogelijk geworden,' aldus Rogier.

 Zie de website van www.SSEW.nl  

	..............
Wethouder Mike van der Geld in zijn toespraak waarin hij aangaf een groot fan van cartoons en prenten te zijn. foto's © paul kriele, 30 september 2018.	Spreker Hans van Lith medewerker van  SSEW en co-auteur van de catalogus van en over het werk van Jan Sluijters. .............................................................................

De volgende spreker was  Hans van Lith van de Western Front Association en medewerker bij de SSEW en  co-auteur van de catalogus over Jan Sluijters.
Van Lith gaf kort een historisch beeld van Europa voorafgaand aan die oorlogsjaren en van het toenmalige modernistisch werk van Jan Sluijter, die er niet voor terugdeinsde ook naakten  in zijn politieke prenten op te nemen. Mee nadruk legde Van Lith op Sluijterswerk als vaste cartoonist van de  Nieuwe Amsterdammer van [de bij de Groene Amsterdammer vertrokken] mr. H. P. L.Weissing. Sluijters werkte daar samen met Willy Sluiter, afwisselend met een cartoon op de voorpagina. Terwijl Albert Hahn meer voor de arbeidersklasse prenten maakte, deed Sluijters dat voor de meer elitaire lezers. Maar hij gaf daar nooit een toelichting bij…Soms was het gissen welke interpretatie hij er aan die kunstwerken gaf. Dat het unieke kunstwerken zijn geworden, aldus Van Lith, die vaak veilingen en boekenbeurzen afstruint, blijkt wel uit de € 40 - € 60 euro die ik voor een oude krant met een cartoon van Sluijters moet betalen.
Deze unieke werkjes [66 van de 77 prenten die Sluijters voor de Nieuwe Amsterdammer maakte] zijn  nog tot eind oktober in Museum Slager te zien.

Sluijters en  Sluiter  waren tot 1919 bij de Amsterdamse krant [bijnaam Mosgroen] werkzaam, een jaar voordat deze kant door terugval van abonnees en minder advertenties op de fles ging. Daarmee kwam een einde aan de periode waarin Jan Sluijters zich als politiek tekenaar manifesteerde. 

-Hierboven: De onthullingsceremonie door wethouder Mike van der Geld van het schilderij 'De Hoop der Menschheid [l.]. Daaronder staat 'Opgedragen aan de Conferentie te Versailles'. -Rechts Van Peter Berlijn ontving de wethouder een aandenken aan deze gebeurtenis. Een boek over vier generaties Slager.  foto's © paul kriele,  30 september 2018.

Wethouder Mike van der Geld die de tentoonstelling mocht openen liet blijken dat hij een fervent liefhebber is van prenten en cartoons. Dat is al ontstaan tijdens mijn middelbare schooltijd,' sprak de wethouder. 'Daarom hoop ik dat veel scholieren ook eens op deze manier kennis maken met onbekende Wereldoorlog waarin ook op een kunstzinnige manier –in dit geval- Jan  Sluijters vanuit vele invalshoeken de politiek heeft bekritiseerd'.

Hierna was er een gezellig samenzijn en de bezichtiging van de tentoonstelling. 
 

	..............
'De Vredeskeizer' [Hilter..]	'De Parabel der blindheid' en rechts 'Kolossale Unverfroherenheit'. ........................................................................................................................

cv van Jan Sluijters.
Jan Sluijters werd op 17 decembwr 1881 in Den Bosch geboren.  Hij bleek in de wieg te zijn gelegd voor schilder. Al vroeg volgde hij zijn vader, een houtgraveur die boeken en catalogi illustreerde .
In 1893, Jan was toen12 jaar, verhuisde het gezin naar Amsterdam.  waar hij eerst de HBS volgde. vanaf 1897 staat hij ingeshreven in de Rijksbnrmaalschool waar hij in 1900 de acte M.O. tekenen behaalde. Op de daarbij aangesloten oefenschool was hij korte tijd docent, maar dat hield hij niet lang vol. Nadat hij met het  tekenleraarschap was moeten stoppen verdiende hij al met het illustreren van boeken en tijdschriften de kost.
In het cursusjaar 1901-1902 volgde hij een opleiding aan de Rijksacademie. In het voorjaar van 1904 nam hij deel aan de Prix de Rome. Met het jaargeld dat hem daar toegekend werd ging hij voor studie naar Italië. Maar dat land [warmte en de barokke kunst] beviel hem niet.

Waarop hij in 1906 naar Spanje  vertrok.  Inmiddels was hij in 1904 met Bertha Langenhorst getrouwd. Opnieuw ging Sluijters naar Parijs, de stad waarmee hij al eerder met studiegenoot Leo van Gestel kennis had gemaakt .
Parijs werd een keerpunt in zijn carrière. Sluijters was geraakt door het  modernisme die hem in hoge mate boeide. Maar de commissie die in 1906 zijn werk moest beoordelen was geschokt door zijn nieuwe moderne aanpak en weigerde hem verder te subsidiëren.

Maar toch.. In 1907 kreeg de kunstenaar de mogelijkheid voor een expositie in het Stedelijk Museum en ook in Utrecht bood galerieohouder A.de Gelder hem ruimte aan voor een expositie.
In 1909 verbleef Sluijters in Brabant. Toch exposeerde hij nog in 1909 in Amsterdam waar hij deelnam aan een groepstentoonstelling in het  Stedelijk. En in 1910 zat hij in Laren [N.H.]. Daar ontstond zijn idee- samen met Kikkert -om een club op te richten teneinde modern werk te promoten. Dat maakte Sluijters in een brief van 7 juli 1910 aan zijn vriend Cornelis Spoor bekend. Dat alles na de golven van kritiek op zijn moderene aanpak/visie. 

Dat reslulteerde in de op 28 november 1910 opgerichte Moderne Kunstkring, die in  1911 een tentoonstelling organiseerde in het Stedelijk Museum.
Die stappen volgde met  meer waardering en erkenning en met de kennismaking met Greet van Cooten, die in 1910 Jans tweede vrouw werd. Het echtpaarJan en Greet kreeg drie kinderen Jan, Robert, en Lies.
Op veel schilderijen zijn zij te zien, geportretteerd of in hun eigen omgeving.
Uit zjjn eerste huwelijk had hij een dochter Loes die in 1908 was geboren. In de jaren 1915-1916 werkte hij in Staphorst waar hij een serie plaatselijke boerenfamileis in een sombere omgeving vastlegde.  

In 1916 ontving de Bosschenaar de gouden medaille van Koningin Wilhelmina.
In tegenstelling tot zijn eerste jaren was de reislust bjj Jan gevlogen. Hij ging nog wel een keer naar Zwitsdrland, zoals die een opdracht om kardinaal Van Rossem te schilderen en hij reisde ook nog naar Portugal en Parijs.
Had hij die kennis en buitenlandervaring nog wel nodig..?
Gezien de roem die in de jaren 20 en 30 tot ongekende hoogte was gestegen is dat begrijpelijk.

Jan werkte hard, uren achtereen, van 's morgens negen tot 's middags vier. Soms afgewisseld door een partijtje biljart in de sociëteit 'Arti et Amcitia'
Elk jaar waren  er wel een of meerdere exposities van hem te zien. In totaal komt men tot 150.
Waardering kwam er ook van de overheid: Officierskruis van Oranje Nassau [1934] en de Erepenning van de stad Amsterdam [1939].
Maar er viel ook kritiek te beluisteren, een aspect waar Sluijters niet tegen kon en die hij  vaak schriftelijk -in brieven- tegensprakk. 

In het algemeen wordt Sluijter in die tijd afgeschiderd als een hartstochtelijk, ontstuimige  kunstenaar die de kleuren vol pasie  op zijn revolutionaire doeken smijt. Daarna komt hij naar voren als een gerijpte en evenwichtige artiest die ons een blik gunt in zijn harmonieuze, huiselijke wereld die zijn schoonheidsideaal lijkt te hebben benaderd.

In de oorlog neemt Sluijters een afwachtende, terughoudende  en vooral voorzichtige houding aan. Opvallend, maar ook wel verklaarbaar.  In tegenstelling tot de Eerste Wererld Oorlog Nederland neutraal] , toen hij zich recalcitrant en kritisch opstelde, kwam er in de Tweede Wereldoorlog ['t land in oorlogsfeer] geen spotprent van Sluijters naar buiten. In die tijd zijn van hem maar weinig werken bekend.
Ook na de oorlog kon Sluijters zich verheugen op grote populariteit. Maar hij kreeg wel het verwijt niet- meer -vernieuwend te zijn.
Jan Sluijters overleed op  8 mei 1957. Hij werd begraven vanuit het Stedelijk Museum waar hij opgebaard lag.

Terug naar boven