Overzicht Zwanenbroedershuis

Printerversie

Gepubliceerd op: 28-07-2005 | Gewijzigd op: 19-01-2010
Start Jeroen Boschcongres met concert 17 mei 2007.
Jonkheer Fons van Rijckevorsel van Kessel overleden26 oktober 2006
Erkenning voor musea - 28 juli 2005
-Congres Thijmgenootschap
-Oud-griffier v Rijckevorsel overleden 26 okt 2006
-Machtsblok JB-centrum tegenover kleinere musea 21 juni 2006
-Plebaan: 'Geen wereldse liederen bij  10 jaar Egidiuskwintet' 26 november 2005
Gegeven die sangeren
Herdenkingsdienst - 27 juli 2005
===============
Start Jeroen Boschcongres  met concert 17 mei 2007.
De volgende week neemt in het Jheronimus Bosch Art Center het congres een aanvang dat zich richt op uiteenlopende aspecten van Jeroen Bosch. Het is een opwarmer naar een verdere diepgaande studie over Jeroen Bosch. De organisatoren richten zich doelbewust op die -haalbare - studie omdat Den Bosch veel archieven en documenten over de Bossche kunstenaar bezit. In het streven naar een Jeroen Boschexpositie in 2012 is dan ook een studie meer haalbaar dan het werven van een 15 tal schilderijen van Bosch.

Het Jeroen Boschcentrum in de Hinthamerstraat vormt d e spil van deze aanpak die moet leiden tot het Jeroen Boschjaar in 2016.  Op het congres komen tal van internationale sprekers. Interessant wordt so wie so de lezing van een uitgelezen Jeroen Boschkenner prof. dr. Jos Koldeweij. Die  vertelt onder meer over ontdekkingen [bronnen], die aan de hand van infra- roodstraling zijn gedaan, op bestaande panelen van Bosch en over bronnen waaruit de kunstenaar Bosch bij zijn opdrachten putte.
Het congres met thema 'De Bronnen van Bosch' opent op zaterdag 23 mei 2007 met een concert door de Schola Cantorum met muziek van rond 1500. Dankzij het kapittel van de Sint Jan en de Zwanenbroeders is in die tijd veel kerkmuziek geproduceerd en ten gehore gebracht en in handgeschreven en gedrukte liedboeken
bij De Zwanenbroeders bewaard gebleven.

Jonkheer Fons van Rijckevorsel van Kessel overleden  26 oktober 2006.

Dinsdag 24 oktober 2006 is in Vught op 85-jarige leeftijd jhr. mr. Alphons van Rijckevorsel van Kessel overleden. Van Rijckevorsel was in de jaren eind 80 tot medio 90 griffier bij de Zwanenbroeders en in het dagelijks levens advocaat,
procureur en hoofdambtenaar bij de Provincie Noord-Brabant.

Van Rijckevorsel was een geliefde en sympathieke persoonlijkheid, iemand met humor die zijn werk erg serieus en secuur opvatte. Via zijn relaties had de in St. Oedenrode geboren telg uit een adellijk geslacht een bijzondere aandacht voor het Koningshuis. Bij koningin Beatrix en wijlen haar moeder Juliana stond Van Rijckevorsel in hoog aanzien.

Voor zijn verdiensten ontving de in Vught woonachtige Van Rijckevorsel de Jeroen Boschpenning van de gemeente 's-Hertogenbosch. Voor jonkheer Van Rijckevorsel vindt zaterdag 28 oktober 2006 [10.30 uur] in de Vughtse H.Hartkerk een requiemmis plaats met aansluitend - in besloten kring - een ter aarde bestelling.

Machtsblok tegen Jeroen Boschcentrum en Kring Vrienden ontkend  21 juni 2006
'De Kleintjes', zoals de kleinere musea onlangs door Bastion Oranje werden geafficheerd, spreken tegen dat zij en blok gaan samenspannen tegen het Jeroen Boschcentrum en de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch.

De besturen hebben geen weet van de strekking van dat bericht 'Irritaties over machtsblok' van 8 juni 2006, waarin ook over arrangementen en een subsidiëring van het JB-ART Center [met nam de educatie] werd gesproken.
'Het bericht roept vele vragen bij onze vrijwilligers en ook irritaties op, want we werken er hard voor. Samenwerken is ons devies,' aldus de woordvoerders mevrouw Nelissen van Museum Slager, mr. R. Jurgens de procurator van het Zwanenbroedershuis en Herman van den Heuvel, onder meer van het Oeteldonks Geminte Muzejum.

'Bij ons bestaat geen enkel oogmerk een tegenhanger te vormen van het Jeroen Bosch Art Center. Zo er al sprake is van een machtsblok van 'de Kring' en het Art Center, dan willen we ons er graag bij aansluiten,' zegt Van den Heuvel,
nadat de stoom van de ketel is geblazen. Met die conclusie is een streep gezet onder de beweringen die abusievelijk zijn gedaan.

Irritaties nieuw machtsblok JB-centrum/ wederom subsidie voor JB-Centrum 8 juni 2006.
De gemeente geeft opnieuw een subsidie van €  126.250 aan het nieuwe Jheronimus Bosch Art Center. Dat geld is bestemd voor activiteiten rond de Stedelijk Historische Presentatie. Zo is de bibliotheek van het nieuwe centrum  opgezet mede dankzij de bereidwillige medewerking van het Stadsarchief en de Universiteit van Tilburg. Zij gaven langdurige bruiklenen van op Jeroen Bosch gerichte werken.

Het nieuwe JB-Art Center wil graag met collega-instellingen samenwerken, maar deze 'kleintjes' zien de nieuwkomer meer als een grote broer die de baas wil spelen. Die ‘kleintjes’, waaronder het Oeteldonks Gemintemuzejum, Museum
Slager en het Zwanenbroedershuis en nog een niet met name te noemen groot commercieel Bosch bedrijf, zijn door die - soms weinig tactische - grote broer in het harnas gejaagd. Dan spreken we nog niet over de VVV, waarmee -op papier -
de Kring Vrienden van ’s-Hertogenbosch goed samenwerkt.
In de afgelopen weken is er –door opgelopen irritaties over arrangementen en andere toeristische regels - op hoog niveau overleg gepleegd. Een oogmerk van de 'kleintjes' is een tegenhanger te vormen tegen het machtsblok dat de Kring
Vrienden van 's-Hertogenbosch en het Jheronimus Bosch Art Center met Jo Timmermans als de hoogste baas, tezamen vormen. Doordat sommige wijze heren '˜de lieve vrede willen bewaren' heeft dat overleg nog geen uitsluitsel opgeleverd, evenmin willen die bestuurders zich niet op enigerlei manier over die polarisatie uitlaten. Bovendien verblijft Jo Timmermans deze week door persoonlijke omstandigheden in Londen.
 
Saillant is dan ook dat het College bij het besluit over die subsidieverstrekking vermeldt, dat het geld bedoeld is om met andere culturele instellingen samen te werken..

Aan Jo Timmermans van het nieuw Jheronimus Bosch Art Center is voor de realisatie van dit veelbelovende en degelijk opgezette project subsidie verleend onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat er aan educatie wordt gedaan. ‘Elke
Bossche scholier moet minstens eenmaal in zijn schooljaren het Jeroen Boschcentrum hebben bezocht,’ stelde burgemeester Rombouts in de aanloop naar deze combinatie van museum en educatief-studiecentrum.

In de nieuwe subsidietoekenning staat als toelichting bedoeld voor 'het vormen van een educatief centrum dat zich richt op bezoeken van scholieren en volwassenen'. De vraag is hoe de politiek deze geste opvat en zich laat  overtuigen van de exacte bestememing van deze geldstromen. 

Erkenning voor Bossche Musea 28 juli 2005.
Na museum Slager heeft nu ook ’Het Zwanenbroedershuis’ een officiële erkenning ontvangen. Het gaat om een opname in het Museumregister door het Nederlands Museumregister. Zo’n status is pas mogelijk als aan allerlei voorwaarden wordt voldaan, waarvoor door vrijwilligers hard gewerkt is. Dan gaat het om: registratie van de volledige - unieke – collectie, waaronder rekeningen van 1330-1620!, een beleidsplan, beheerschap, regeling toegankelijkheid [di- en do- middag] en een klimaatregeling.
Eind vorige maand werd in een besloten bijeenkomst aan genodigden in het voormalige Rijksarchief het archief van deze Illustre Lieve Vrouwe Broederschap gepresenteerd. Dat archief heet tegenwoordig Brabants Historisch Informatie Centrum, kortweg BHIC. De Broederschap, daterend van 1318, gaf haar archief bij het BHIC in bewaring. De inventaris is te zien op www.bhic.nl [via archiefstukken, gaan naar algemeen zoeken en dan naar Broederschap].

Traditionele Herdenkingsdienst - 27 juli 2005
Naar alle waarschijnlijkheid vindt in het weekeind van 3 en 4 september 2005 de inhuldiging plaats van de nieuwe plebaan Geert-Jan van Rossem. Diens benoeming van de in Breda geboren Van Rossem, die jongstleden zondag zijn 45ste verjaardag vierde, werd op 30 juni 2005 bekend gemaakt.
Van Rossem zal in de hoogmis van zondag 4 september 2005 zijn inauguratiepreek houden. Maar zijn eerste mis in de Sint Jan is al op zaterdagmorgen 3 september, wanneer hij in de Broederschapskapel, ofwel de Sacramentskapel, de traditionele herdenkingsdienst van de overleden Zwanenbroeders celebreert

10 jaar Egidiuskwartet: Geen buitenkerkelijke Geshangen aldus de plebaan 26 november 2005.
Plebaan Geert-Jan van Rossem greep het -tienjarig - jubileumoptreden van het Egidiuskwartet in de Sint Jan aan om over de hoofden van de circa 200 gasten erop te wijzen dat niet elk gezang in de kerk is toegestaan. In het gezelschap van de Zwanenbroeders klonk zijn boodschap -aangehaald van Plato - hemelverheffend. 'Vroeger vond men gezang nodig voor de verfijning en de verheffing van de ziel,' aldus Van Rossem.

Daarna maakte de gastheer van dit optreden een sprong naar deze tijd en koppelde de visie van Bob Dylan aan die oude uitspraak. Dylan zegt: 'Er zijn 2 soorten muziek, de ene geneest de ziel, de andere is gewoon ziek.' 'Vandaar,' aldus Van
Rossem,'dat niet elk vorm van muziek in een kerk kan worden toegelaten. Ze moeten worden getoetst..' . De plebaan hoopte dat de missen van Geerken de Hondt onze zielen zullen verheffen. In deze mening staat de plebaan, een pastoor van het plebs [het volk], dichter bij de hemel dan bij het volk.
Het -vocaal- Egidiuskwartet, dat op haar repertoire onder meer vier eeuwen oude gesangen van de zangmeester Geerkin de Hondt heeft staan, heeft een jubileum-cd uitgebracht : 'Gheerkin de Hondt, a portrait'. De componist Gheerkin de Hondt
was rond 1540 als rector cantus van de Schola Cantorum in dienst van de Zwanenbroeders.

Projectontwikkelaar Gielen renoveert 'Hinthamerstraat'-2 augustus 2005.
De particuliere projectontwikkelaar Roel Gielen is met de afronding bezig van de renovatie c.q. verbouwing van enkele monumentale panden in de Hinthamerstraat. Nummer 96 [voorheen Désire Camp] grenst aan het Zwanenbroedershuis. Met dat in 1846 geheel herbouwde huis heeft nummer 96 een steegje gemeen waarvan het exacte kadastraal eigendom- qua historie - nog uitgezocht moet worden.
Op de eerste etage is een gestuukt plafond uit de19e eeuw vrijgekomen dat in tact blijft. Voor bouwhistoricus Mark van Bimmel zijn de vondsten niet uniek, maar wel tekenend voor de 19e eeuw. Dat komt omdat het pand van kort na 1846
dateert. Toen werd het Zwanenbroedershuis nieuw herbouwd.
Al eerder werd van dit pand dat een geheel nieuw dragend casco krijgt, de toogkelder gerestaureerd.
 
Gielen verbouwt de bovenetage van dit perceel 96 tot twee en het perceel op nummer 80, gelegen boven reisbureau My Travel [voorheen NBBS], tot drie appartementen. Op de eerste etage van perceel 84 zijn de moer- en kinderbalken
in tact gelaten. Ook kwamen achter het behang drie kaarsennissen tevoorschijn. Op de erboven gelegen etages komen ook nog eens twee appartementen.
Architectenbureau Meulenbelt van de Bersselaar heeft heel vindingrijk -vanuit dakkapel en ramen in de zijmuren - doorkijkjes naar de Sint Janstoren gecreëerd.
Eerder zijn in In de Boerenmouw twee stadsvilla's- aan de achterzijde grenzend  aan restaurant de Tent- gerealiseerd.
Onlangs werd ook nog Hinthamereinde 46 [voormalig bloemenzaak Lachica /Cadeaushop Nazar], naar ontwerp van Miel Wijnen, onder meer van een nieuwe pui voorzien. Dat pandje gaat in de verhuur/verkoop.

Inhuldiging plebaan Van Rossem  27 juli 2005.
Naar alle waarschijnlijkheid vindt in het weekeind van 3 en 4 september 2005 de inhuldiging plaats van de nieuwe plebaan Geert-Jan van Rossem. Diens benoeming van de in Breda geboren Van Rossem, die jongstleden zondag zijn 45ste verjaardag vierde, werd op 30 juni 2005 bekend gemaakt.
Van Rossem zal in de hoogmis van zondag 4 september 2005 zijn inauguratiepreek houden. Maar zijn eerste mis in de Sint Jan is al op zaterdagmorgen 3 september, wanneer hij in de Broederschapskapel, ofwel de Sacramentskapel, de traditionele herdenkingsdienst van de overleden Zwanenbroeders celebreert.
Van Rossem is redelijk bekend in de stad, zowel door zijn functie als docent in het Sint-Janscentrum, als vanwege het feit dat zijn ouders woonden op Sophias Burg in de Taalstraat. Zijn broer Marc, die pastoor is in Empel, kan hem ook nog
over het plaatselijk [ziele-]leven informeren.
Wijlen plebaan Verhoeven en wijlen plebaan Gerrit van de Camp zijn de voorgangers van de 45-jarige Van Rossem. Zij hadden - pastoraal gezien - een sterke binding met de stad. Meer dan diens directe voorgangers, te weten waarnemend plebaan/vicaris Schröder en nog meer dan Antoine Bodar, die als een tussenpaus gezien kan worden.

De tamelijk erudiete Van Rossem, die qua geloofsopvatting aansluit bij de 'eigentijdse' visie van het bisdom, zal zeker wijzen op onderling begrip, samenwerking en eenheid in het geloof. In die samenwerking zal de nieuwe plebaan
- zeker gezien de vergissingen in het verleden - de gelovigen en met name de vrijwilligers betrekken bij zijn parochiële en liturgische taken.
Wat de kennismaking met de plebaan betreft: die is vermoedelijk gepland direct na de hoogmis in het bisschoppelijk paleis of anders zondagmiddag 4 september 2005.

Groote Stroom wordt Jeroen Bosch vaarroute  25 november 2004
De Groote Stroom zal volgend jaar ingericht worden als een 'Jeroen Boschvaarroute'. Dat is het uitgangspunt van het nieuwe 'Ontwikkelteam vaartochten'. Dat team bewaakt -op kwaliteit en inhoud - de vaartochten op de Binnendieze en de Singelgracht. In opdracht van de gemeente wordt het toeristisch karakter van de vaartochten verder uitgewerkt.
Wat betreft Jeroen Bosch, de verwachting is dat er met die vaartocht een combinatie wordt gelegd met de Jacobkerk als het nieuwe JeroenBoschcentrum en met het Zwanenbroedershuis. Jeroen Bosch was lid van de Zwanenbroeders en hij
[en zijn familie] heeft voor deze oudste Bossche instelling gewerkt.
Komende wintermaanden biedt de Groote Stroom weer een winterarrangement aan ism de VVV, het Noordbrabants Museum [rondleiding], Zwanenbroeders [muzikaal  optreden], Keulse Kar [glühwein] en hotel Central [apfelstrudel].

Tweede generale voor Jacobkerk   4 oktober 2004.
In de tweede generale voor de Jacobkerk als congres- c.q. /muziekcentrum -na het int. Festival van de Stadspijpers, bleek dat op het voorplein van de kerk een fontein komt lijkend op die van het schilderij 'Tuin der Lusten' van Jeroen Bosch, zo onthulde burgemeester Rombouts is zijn toespraak getint op Joen van Aken. De burgemeester was het zondagmorgen 3 oktober 2004 ook opgevallen dat het in de Sint Jan - waar op dat moment de hoogmis werd gevierd - niet zo druk was
als in de 'concurrent' de Jacob.
De burgemeester noemde nog eens stads' verdiensten [o.a. beste binnenstad &  groenste stad], en andere loftuitingen die de stad ten deel waren gevallen en nog zullen volgen: Europese Vestingstad in 2005.
Het gebeurde allemaal op de samenkomst bij gelegenheid van 100 jaar Thijmgenootschap die onder het thema 'Kunst en religie' tal van toeristische en cultureel/historische activiteiten in de stad had opgezet waar zeker rond de 1000 bezoekers op af waren gekomen.
Dr. Gerard Rooyakkers doorliep de tijd met een overzicht van gilden, broederschappen, en eindigde bij de sociëteiten, serviceclubs en verenigingen. De hoogleraar ethnologie [UvA] memoreerde ook de inzet en de kwantiteit van het
vrijwilligerswerk. 'Deze kern van het maatschappelijk middenveld belichamen de  oorspronkelijke broederschappen,' aldus de in Den Bosch woonachtige socioloog. 
Meest speels, boeiend en gedreven was de lezing van de oud-minister en oud- burgemeester van Apeldoorn de protestant Pieter Beelaerts van Blokland die vertellend over de -oorspronkelijk katholieke -oudste instelling - Zwanenbroeders, in dit -voormalig katholieke - gebedshuis, zijn draai had gevonden.

Gegeven den Sangeren  21 november 2002
Kaft van het boek over het Muziekleven van de Zwanenbroeders door schrijfster Véronique Roelvink. Uniek is dat speciaal voor deze omslag De Zwaan en de leliën tussen de doornen [het beeld van de Broederschap] in één miniatuur zijn samengevat. 
De Illustre Lieve Vrouwe Broederschap is een eeuwen  oude instelling waarvan de leden Zwanenbroeders worden genoemd omdat  oorspronkelijk de jaarlijkse maaltijd met een zwaan  als hoofdgerecht, plaats vond.

Het embleem van de Zwanenbroeders de lelie [Maria] tussen de doornen met de spreuk Sicut.

Boek muziekleven IIlustre Lieve Vrouwe Broederschap 21 november 2002
Donderdagavond 21 november 2002 werd in het Zwanenbroedershuis in de Hinthamerstraat een nieuw boek gepresenteerd. Het betreft een studie naar het muziekleven achter de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap, een eeuwen oud -oorspronkelijk religieus- genootschap [*1418] dat tegenwoordig meer op sociaal vlak actief is.
Musicologe Véronique Roelvink is de schrijfster.

Hierboven:mr.H.F.Heerkens Thijssen, de proost [president] van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap, zoals de officiële naam luidt, ontvangt het eerste exemplaar van de auteur  Véronique Roelvink Links onder pagina's uit  hethandgeschreven -eeuwen oude- liedboek, waaruit vijf eeuwen geleden door de zangers- in dienst van de Broederschap- werd gezongen. De diensten vonden plaats in de Sacramentskapel van de St.Jan toen Broederschapskapel geheten.vervolg: Links boven:  de omslag van het boek over eeuwen oude Muziek. foto ©   gerard monté, 21 november2002.

 
 Op 21 november 2002 werd  in het Zwanenbroedershuis in de Hinthamerstraat het eerste exemplaar van ‘Gegeven den sangeren’ aangeboden aan de regerend proost van de broederschap mr. H.F. Heerkens Thijssen. Dit beschreven muziekleven van de Broederschap is het resultaat van een jaren lang onderzoek dat musicologe Véronique Roelvink naast haar proefschrift over een 16e eeuwse componist deed.
De dikke pil [376 pagina's ] bevat naast een uitgebreid waar verhaal ook een beetje fictie omdat de feitelijk koor- en rekeningboeken het beeldverhaal missen, aldus uitgever Ton Meulman van Heinen. Maar Véronique wist met een authentiek relaas de toehoorders 457 jaar terug te voeren naar- ook- 21 november, de feestdag Maria Presentatie, de dag waarop ' Gegeven den sangeren'  valt terug te leiden.  
Overigens is 20 november de feestdag van St.Cecilia, de patroonheilige van de zangers.
De Broederschap bezit een rijk aan het rijksarchief overgedragen archief maar exposeert zelf nog graag de eigen eeuwen oude 35 kilo’s zware, handgeschreven liedboeken.  
Voor Adr.Heinen Uitgevers is ‘Gegeven den sangeren’ een ‘Magnus Opus’, omdat voor het eerst een in de St. Jacobkerk opgenomen cd dit grafisch werk begeleidt.

De met kaarsen verlichte vergaderzaal van het Zwanenbroedershuis. foto' s ©   gerard monté, 21 november2002.	De penning uit 1918 die bij gelegenheid van 500 jaar Illustre Lieve Vrouwe Broederschap werd geslagen. Als blijk van waardering ontving Véronique Roelvink deze penning.

Voor deze speciale bijeenkomst had Uitgevers Heinen aan de Broederschap gebruik van deze zaal gevraagd. Het was de tweede keer dat Heinen in het Zwanenbroedershuis een boek presenteerde. Het boek over de St.Jan werd hier in februari 2001 ook ten de doop gehouden.
De zaal was vanaf de buitenzijde feeëriek aangestraald, binnen branden tal van kaarsen in staande kandelaars. 
Boek 
De illustratie van de omslag is van Auke Deelstra die ook de grafische vormgeving verrichte. Uitgave Adr.Heinen.
De zwaan herinnert aan de zgn. zwanenmaaltijd die eens per jaar wordt gehouden. De leliën verwijst naar Maria omdat de Mariaverering de oorspronkelijke doelstelling van de Broederschap was.
Achterin is een cd opgenomen met -op een na- unieke liederen die nimmer zijn vastgelegd. De opname gebeurde in de St.Jacob omdat daar de beste akoestiek heerst. De zangers komen voort uit het Egidiuskwartet met leden van het Amsterdams Barokkoor van Ton Koopman. 

De gastheer- in de persoon van mr. H.F.Heerkens Thijssen [regerend proost van de Zwanenbroeders] -nam het eerste exemplaar uit handen van de auteur in ontvangst. Die auteur-Véronique Roelvink- heeft enorm veel tijd besteed aan haar onderzoek in de rekening en koorboeken. Dankzij die studie kan zij een nieuwe blik geven op de geschiedenis van de Zwanenbroeders.
Aanleiding van deze studie was haar proefschrift over de Vlaams Nederlandse componist Geerke de Hondt. Dat leverde zoveel materiaal op dat het de moeite waard was er een apart publicatie aan te beginnen.
Als dank voor haar werk voor de Broederschap ontving de schrijfster een gedenkpenning die in 1918 bij 500 jaar Illustre Lieve Vrouwe Broederschap is geslagen.  / © paul kriele, 21 november 2002.


Terug naar boven