De Heinis, een uniek natuurgebied

Printerversie
Gepubliceerd op: 24-04-2000 Inleiding
bedreigingen
de actualiteit van 2000
werkgroep natuurbeheer
-----------------------------------
Inleiding
De Heinis ligt ingeklemd tussen- oprukkende- woningbouw en industrie. Temidden van deze urbanisatie heeft het zich ondanks alle bedreigingen staande weten te houden. De grootste druk ontstond in de jaren zeventig/tachtig, de tijd waarin zich de Brabants Vast Goed-affaire afspeelde, de strijd tussen de gemeente en de Rosmalense projectontwikkelaar over de zakelijke bestemming van door Stienstra aangekochte grond in het uitbreidingsplan Den Bosch -Noord.

Op deze plattegrond de siutatie vanuit het Zuiden bezien, links de Bruistensingel met pompstation rechts de Reitscheweg van onderen naar boven lopend. Middenin de Balkweg die het gebied in tweeën splitst.
De lokatie van de twee foto's met boerderijen die in dit artikel zijn genomen, bevindt zich bij het schuin gedrukte woordje boerderij.


Van de Heinis was al sprake in 1281 In dat jaar verkocht rentmeester Jan van Hildeberge aan de Bossche poorter Gerlach Gnode een stuk grond genaamd: situm inter montes apud Hinen, ofwel: gelegen tussen de heuvels onder de Heinis.
Er heerst op de Heinis een unieke afwisseling van bos stuikgewas en grasland dat het zo uniek maakt voor een veelsoortige flora en fauna. Het Noordbrabants Landschap is sedert 1989 eigenaar van de Heinis toen er met de gemeente's-Hertogenbosch een beheersovereenkomst werd gesloten. Maar al van 1982 dateerde het beheersplan dat de Den Bosch na jaren van bedreigingen eindelijk voor het gebied opstelde. Dat beoogde het- aan weerszijden van de Hervensedijk gelegen natuurgebied- een stadspark te maken. Er was zelfs sprake van een educatiefcentrum. Maar al jaren praat en plant Den Bosch over een milieuboerderij. Aan de Rompertsebaan is in een schoolbarak tijdelijk een milieucentrum gehuisvest geweest.

De Heinis kent feërieke plekjes. Het is een gebied met een afwisselende bodemsamenstelling. Daarom is het landschap ook zo gevarieerd en heerst er een rijke en uniek flora en fauna met bijzondere planten en diersoorten.

foto © gerard monté, 24 april 2000.

bedreigingen
Op enkel uithoeken van het gebied waren zogenaamde VAB-terreinen gepland, bedoeld voor vestiging van industrie/kantoren. Dat plan maakte onderdeel uit van de afspraken die met de projectontwikkelaar Jac Stienstra in de jaren zeventig gemaakt zijn. In die zogenaamde Brabants Vast-Goed -affaire is dat onderdeel komen te vervallen.
VAB: Voorzieningen ten Algemene nutte en Bijzondere doelen.
Bekende bewoners van de Heinis waren de gebroeders Steven en Jan Tibosch, waarvan Steven wethouder in Rosmalen is geweest. Piet den Dekker op de kop van de Herven, Piet Ondersteijn en Johan en Jos van Goch. En al jaren bewoont de kunstenaar Henri Titselaar de terp, ofwel fort Titselaar op de Heinis.

Precies het punt in de kronkel van de Hervensedijk, waar twee boerderijen tegenover elkaar liggen, is een van de meest gefotografeerde plekjes. foto's © gerard monté, 24 april 2000 [r] en 2 augustus 2005 [l]
 

de actualiteit van 2000
De witte boerderij van voorheen Steven Tibosch op de Heinisdijk, gelegen vlakbij de wielen die het landschap aan de Hervensedijk zo karakteriseren. foto's © gerard monté 24 april 2000 [r] en 2 augustus 2005 [l].
 

De gemeente 's-Hertogenbosch maakte voorjaar 2000 bekend dat zij voor circa tien miljoen in de komende jaren een bomenplan gaat uitvoeren. Hoofdbestanddeel is het plaatsen van bomenrijen langszij enkele hoofdwegen in de stad, waaronder Rietveldenweg, Pettelaarseweg, Simon Stevinweg/Kooikersweg.
Het Noordbrabants Landschap houdt op 16 september 2000 een informatiedag op de Heinis. Tijdens deze open dag worden rondleidingen gegeven en is de voorlichting met een infostand aanwezig.
Rondom die open dag plant het Landschap een serie solitaire grotere bomen, waaronder drie essen. Deze komen- met een nog aan te leggen houtwal- te staan langszij de Balkweg.
Deze twee maatregelen passen in het initiaitef =Bomen over Toekomst= dat het Noordbrabants Landschap heeft opgestart. Het is een voortvloeisel van het provinciale beleidsplan =Duurzaam Brabant= [Manifest Brabant 2050] dat beoogt Brabant een groene dooradering te geven.

De weg over de Heinisdijk loopt langs enkele markante punten. Van ouds her vestigden de boeren zich op hoger gelegen zandruggen waarlangs - door [over-]stromend water- wielen ontstonden.

foto © gerard monté 24 april 2000.

werkgroep natuurbeheer
Een vrijwillgersgroep die in een deel van de Heinis met allerlei activiteiten en ingrepen de natuur in de Heinis op peil houdt en verzorgt. Het doel is een zo gevarieerde natuurlandschap in stand te willen houden. Adres werkgroep de Heinistuin Marius van Gelder Van Rijckevorsel van Kessellaan 54 5212EG 's-Hertogenbosch telefoon 073 6414880 of email: arimus@hetnet.nl

Bronnen: Boek 'Ge kunt me nog meer vertelle... ' en 'De Brabants Vast-Goed-affaire' [archief pk] en de Stichting Noordbrabants Landschap.



Terug naar boven