Kleyne, Jan berichten over,

Gepubliceerd op: 16-06-2004 | Gewijzigd op: 23-11-2009
Deze pagina geeft -vooralsnog in kleine opzet - een beeld van Jan Kleyne.
Boekje 'Jan'
Jans leven
--------------------------------
Jan Kleyne is opgegroeid in de Muntel. Daar liggen ook de wortels van de familie Kleyne. De grootouders van Jan hadden er al een kleine buurtwinkel. Dat is een begrip waarvan de inhoud rekbaar is tussen bazar uitleenbibliotheek en 'mediastore'.

Een foto van de omslag van het boekje 'Jan' met als ondertitel 'een Bosch tijdsbeeld'. Dat is erg ruim, want de uitgave is bedoeld als voorzet van een autobiografie. Of Jan er ooit toe komt blijft nog even de vraag.

foto © Marcel van Dijk, najaar 2002

Levensloop
Jans grootouders waren Jan en Koosje Kleyne-Roos. Hun zoon Jan, was een van de negen. Jan huwde met Ria, de ouders van Jan.
Jan werd geboren in september 1945.

Jans vader stond bekend als 't Bultje Kleyne Die naam kreeg hij door een kromme rug die een gevolg was van 'de Engelse ziekte. 'Vader Jan had in de Muntelstraat een uitleenbibliotheek opgezet.* Een beroep dat ie nauwgezet deed. Dat vak had ie afgekeken van zijn moeder Koosje Roos die een kruidenierszaak uitbaatte op de hoek Hinthamereinde/Muntelstraat
Van die negen kinderen werden de meeste middenstanders Jans vader begon in de voorkamer van zijn grootvader en zette dat winkelieren later in een eigen pand in de Muntelstraat voort.
* Noot Buurtbibliotheken zie ook de pagina over Louis Aarts

Na de lagere school in de tijd waarin geconstateerd werd dat Jan slechte ogen had, en tegelijk dat ie na en feitelijke achterstand een knap koppie heeft. Met dat studiehoofd volgt hij eerst de Handelsschool en vervolgens doorliep hij met verve de a-richting van de Hbs van het Sint Janslyceum.
Instrueren en anderen er beter van laten worden, zit Jan al van jongs af aan in zijn karakter: thuis aan familie en in zijn lyceumtijd aan jongens van het St.Josephweeshuis op het Muntelbolwerk gaf Jan al bijles. .
Na de hbs volgt de militaire dienst waar Jan bij het onderdeel Verbindingen [Brederokazerne -Vught] wordt opgeleid voor tolk/vertaler Russisch. Merkwaardig, maar in die tijd [jaren zestig] heerste er nog de 'Koude Oorlog'.

Vader haalt hem uit dienst naar huis om hem te komen assisteren in de buurtwinkel. In die tijd eind 60/begin 70 haalt zoon Jan het diploma Erkende Boekhandel. Dat vak in een echte Bossche buurt ligt hem goed ook inhoudelijk versterkt hij de nering door het assortiment met tijdschriften, speelgoed en muziekbladen uit te breiden.

Na het overlijden van achtereenvolgens vader en moeder Kleyne zetten Jan en diens zus Ria de zaak voort. Sigaren en tabak maken de hoofdmoot uit van het assortiment, maar ook sexbladen en de lotto komen in de kollektie .
Eind jaren tachtig verhuist de winkel van de Muntelstraat naar de huidige locatie vlakbij de Aastraat.
Jan toont zich niet alleen een goed winkelier hij fungeert als vraagbaak en hulp bij boekhoud -en belastingproblemen.
Er zijn ook volop anekdoten te vertellen, bijvoorbeeld over dieptepunten, zoals de overvallen die Jan en zus Ria hebben meegemaakt. Incidenten die Jan hebben genoodzaakt om een paar nachten in de winkel te blijven waken omdat het slot niet goed functioneerde.

Buurtopbouwwerker en politicus
Jan staat naast winkelier ook bekend als de secretaris van de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch, maar voor die tijd zette hij zich al in voor het jeugdwerk en het welzijnswerk in de Hofstad en de Graafsewijk. Het is Oom Piet en broer van zijn vader, die in het boekje 'Jan' veel over zijn neef vertelt. Daaruit blijkt dat Jan vooral in de sfeer van boekhouding zich verdienstelijk maakt.

Een ander aspect is de politiek. Al zou je het op het eerste oog niet zeggen, Jan is progressief en radicaal. Wat dat betreft is ie een kind van zijn tijd. In de jaren zestig maakt iedereen en alles zich los van bestaande structuren.
Zo staat Jan aan de basis van de PPR de Progressieve Partij Radicalen. Deze partij is vergelijkbaar met de latere partij Knillis en toont verwantschap met de Groep Bergé, later Beter Bestuur en de Jongeren-KVP. Aanhangers van de laatste groepering voelen zich niet meer thuis bij de senioren van de r.k. volkspartij. Als zij zich niet bij de KVP mogen manifesteren, zoals Antoine Jacobs dat ervoer, kiezen zij voor een eigen weg binnen de PPR of bij Beter Bestuur, of gaan in maart 1970 over tot het oprichten van een nieuwe partij PAK [Progressief Akkoord] .

Beter Bestuur zet zich met name af tegen de traditionele bestuursstructuren en tegen de aantasting van de historische binnenstad. Jan was voor de PPR ook nog enige tijd in de gemeenteraad vertegenwoordigd.
Jan, die uit een katholiek nest kwam, toonde zich door zijn aanleunen bij de PvdA, een puur socialist. Puur zoals de KVP dat vaak in de mond beweerde. Dat was niet vreemd voor de jeugd-en jongerenwerker die zich op allerlei manieren inzette voor het welzijn van zijn buurtgenoten.
Dat protest uit veelal jongerengroepen krijgt een hoogtepunt bij de aanstelling van burgemeester Gerrit van de Ven op 25 april 1969. Na de bestuursperiode van de regenteske en aristocratische mr. Rob Lambooy [1961-1969] volgt de ambtstermijn van de minzame Van de Ven die zich -uit eigen beleving- sociaal/maatschappelijk opstelt. Die aanstelling pakken de demonstranten aan voor een manifest.

De BuPo, de Buiten Parlementaire Oppositie bezet op die avond de raadzaal en krijgen in de ontknoping van dat ongewoon protest van Van de Van gedaan met hen een stadswandeling langs de verpauperde en met sloop bedreigde volksbuurten c.q. monumenten te gaan maken.
Dat gesprek met de nieuwe burgemeester sust de zaak maar verstrekt bij de protestanten'' meer nog het besef dat Van de Ven echt iets gaat ondernemen wat later blijkt uit de aanname van het Rapport Intergraal Binnenstadsbeleid.
Ook dichter bij huis- in de Graafsewijk en in de Sintstraten rijst verzet tegen sloopplannen. Ook hier zet Jan zich in, maar niet als actievoerder, maar meer als incidenteel als de begripvolle vertrouwenspersoon, die de jeugd politiek bewust wil maken.

In 1978 is Jan toegetreden tot het Stedelijk Maatschappelijk Centrum/Stichting Jeugdzorg&Gezinswerk. waar hij sedert 1982 zich als penningmeester manifesteert , ook nog als de stichting fuseert en voortaan Steun voor het Welzijnswerk gaat heten.
In 1990 bij de fusie van PSP, CPN, EVP, PPR, tot Groen Links vindt de PPR-er Jan Kleyne zijn thuis in de politiek !

Kring Vrienden
Jan is de spil in een kring van Vrienden en op de achtergrond actief bij bijvoorbeeld de oprichting van de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch, later ook nog de Stichting Binnendieze. Dat gebeurt steeds uit passie voor de stad, zoals zijn 'voorganger' Louis Aarts dat toonde. Deze oom had Jan binnengehaald bij de Kring. Maar zonder Jans cultuur/historisch besef was dat niet gebeurd. Ook hier weer is het Jan die op de achtergrond de koers bepaalt en de lijnen uitzet die de Kring doet inwortelen in de Bossche samenleving en de Bossche politiek.

Breder gezien, doet hij aan relatiebeheer en bouwt met zijn kennis een eigen netwerk op.
De man 'die dag en nacht klaar stond en geen moment andere zaken dan de Kring voor liet gaan, werd tot ere-lid benoemd.Dat was in 1998, het jaar waarin de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch 25 jaar bestond.
Boekje 'Jan'
Het boekje Jan was een initiatief van Groen Links, de partij die de uitgave mede heeft gefinancierd in samenwerking met de familie Kleyne.
Aan de uitgave werkten mee: Betsy Wisselink, Tineke Smolders, Peter van Liempd en Jan Lendfers
Redactie Wim van Deurzen en Helmut Boeijen. Vormgeving en productie BTZ/Marcel van Dijk.
Voor de tekst werd gebruik gemaakt van anekdoten en verhalen van: Piet en Sonja Kleyne, 'opbouwwerker'Jan Stekelenburg, Herman van den Heuvel, opbouwwerker Piet Willems, Groen Links-lid Remco Herfst, Antoon van Rosmalen, Ton Joore, Marieke Smeets, en prominent politicus en professor Antoine Jacobs.

De drie auteurs- Wim van Deurzen. Marcel van Dijk en Helmut Boeijen- van het boekje dat over Jan Kleyne is uitgegeven.
foto © paul kriele, 16 juni 2004.

Terug naar boven