Overzicht van de vijf stations

Gepubliceerd op: 03-11-2008 | Gewijzigd op: 22-08-2016
Overzicht van de [oude-] Centraal Stations en van Station Oost

Het eerste -houten - station stond op het Meierijplein Dat was daar in 1868 provisorisch als tramstation geplaatst omdat door de status van de stad als vestingstad er geen permanente gebouwen buiten de wallen mochten worden opgetrokken!
Blijkbaar heeft er nog eerder rond 1865 in de lijn Den Bosch-Boxtel ook een houten station gestaan. Daarover is nog weinig bekend, maar het brengt het aantal Bossche stations [excl.Oost] op vijf.

Afbeelding van het eerste hulpstation ontbreekt.

Eerste Bossche [hulp-]station
In een commentaar op de vraag over het bestaan van dit eerste 'hulpstation', vertelt Ad van Drunen van de bouwhistorische afdeling van de BAM:
'Ik verwacht dat dit gebouwtje niet meer was dan een houten keet.'
Uit een onderzoek -hoewel speculatief - ontdekte Van Drunen gietijzeren kolommen in de de rijtuigenloods die lange tijd aan de Veemarktweg heeft gestaan.
'Deze kolommen hebben dezelfde vorm als die van station Boxtelm, dat gebouwd is kort voor 1868. Omdat ze uit die tijd van 'Boxtel' dateren, zijn ze ouder dan het Meierijstation van K. H. van Brederode, dat van 1870 dateert. Mogelijk komen ze dan uit het eerste Bossche hulpstation.'

Den Bosch kreeg bij de opening van de lijn Den Bosch-Vught [1868] aansluiting op de spoorlijn Boxtel -Eindhoven. Maar steden als Roosendeaal [1854], Breda [1855] en Tilburg [1863] hadden al eerder een spoorwegverbinding.
Toen in 1870 de lijn Utrecht-Den Bosch in gebruik werd genomen [ verlaat ivm bruggenbouw], kwam ook het station van architect K.H. van Brederode op het Meierijplein in gebruik.

Het eerste -houten -station was een voormalig tramstation op het Meierijplein is van 1970. De locatie is te omschrijven met de huidige hoek Kempenlandstraat/Boschveldweg. Voor die tijdhad de stad een hulpstation.
collectie Jo Hendriks.

Houten station
Het eerste station is in 1870 gebouwd het was een ontwerp van architect K. H. Brederode. Het heeft dienst gedaan tot 1896. De houten constructie was opgelegd door het Rijk [Ministerie van Defensie]. In die jaren mocht buiten de stadswallen geen permanente - stenen- bouwwerk worden opgetrokken. Dat kwam voort uit de vestingstatus van de stad.

De Rijksdienst Domeinen beheerde in de stad alle vestingwerken, zoals stadspoorten, muren en fortificaties. Die clausule gold tot 1874, het jaar waarin de vestingstatus van de stad werd opgeheven.
In 1896 zou dit houten station omgedoopt worden tot tramremise. Het onderstaand afgebeeld station van Cuijpers werd in dat jaar in gebruik genomen.

De foto uit de collectie van Jo Hendriks dateert van 1902.

Het in 1896 geopende station van Cuijpers had een riant voorplein en was gesierd met een klok die in Romeinse cijfers de Greenwichtijd aangaf. Delen van de bouw [beeldhouwwerk] zijn overgebracht naar de omgeving. De leeuwen staan aan de achterzijde.
weggevaagde elementen
Twee zaken die in de historie zijn vervaagd, maar wel erg cruciaal voor de ontwikkeling van de stad waren zijn:
Aanvankelijk was sprake om de spoorlijn vanaf Vught richting Nijmegen, gezien vanaf het Zuiden- vóór de stad langs te leggen en niet westelijk langs de wijk die later 't Zand zou worden.
Uiteindelijk is anders besloten: Frappant is dat de spoorlijn voor 1896 ter hoogte van de Boschveldweg liep en de spoorbrug iets dichter bij de huidige Diezebrug lag. Door problemen voor de scheepvaart ten gevolge van de stroming in de Dieze, is in tweede instantie de spoorbrug westelijker gelegd en moesten ook de spoorrailzen verschuiven. Dat is nu nog vanaf de passerelle te zien. De treinen buigen - vanaf het emplacement gezien - in een lichte glooiing naar het oosten,om dan de spoorbrug over te gaan.

Het station van E.Cuijpers dat in de bevrijdingsdagen eind oktober 1944 door granaatvuur in brand raakte.

Het derde station is van E. Cuijpers gebouwd in ne-classistische stijl. Het oude- eerste station raakte in 1896 buiten gebruik als spoorwegstation en kreeg de functie van tramwegstation.
3e station: blijkbaar heeft er in de lijn Den Bosch-Boxtel voor 1868 al een eerst houten station gestaan. Daarover is nauwelijks iets bekend. Vervolgens kwam het houten station op het Meierijplein als treinstation in gebruik.

Vierde station
Het in 1951 gebouwde station - het derde - is een ontwerp van S. van Ravesteyn. Het was een wat bescheiden uitgevallen gebouw, een beetje 'provinciaals'. Nieuwbouw was nodig omdat het gebouw van 1896 in de bevrijdingsdagen 25, 26 en 27 oktober 1944 door door brand en granaatinslag aanzienlijk was verwoest. De officiële opening van het station vond plaats in 1953. Zuidelijk naast het station kregen de stads- en lijnbussen van de BBA en Zuid-OOster en van OnzeTram[Bommelerwaard] een 'breed'opgezet, onder bomen gelegen, busstation.
Het wat provinciaal aandoend gebouw kreeg in de rechtervleugel een fietsenstalling en aan de Noordzijde een volwaardige stationsrestuaratie, maar de klassen- afdelingen in het gebouw waren voorgoed verdwenen.

Het station van ir. Sybold van Ravesteyn Dat heeft er gestaan van 1952-1997.

foto © collectie Jo Hendriks.

Het plan voor een nieuw station, ter vervanging van de slooprestanten, die er vanaf oktober 1944 waren blijven liggen, werd op 11 oktober 1950 door B&W gepresenteerd. Het gebouw met zijn karakteristieke vleugels- het een diende als wachtlokaal en het ander als stationsrestauraatie- werd in 1995/1996 afgebroken.Vele details, zoals wapenstenen, de twee leeuwen en andere kleine monumentjes keerden terug in het nieuwe gebouw. Maar de grote klok verdween.

De sloop van een dergelijk statig gebouw moet ook gezien worden in een tijd waarin er weinig oog was voor monumenten en geen geld voor restauaties. Het was de tijd van de wederopbouyw ende Marshall hulp.
Pas in 1975 zou er een monumentenjaar worden ingesteld.

Uit toenmalig artikel over Bossche stations in de Bossche Omroep.

foto © Jan Zandee,20 oktober 1992.

Vijfde station: La Gare
La Gare was aanvankelijk de nieuwe naam voor het huidige -centraal -station. Door een algemene reactie op de trend van Franse benamingen, is die naam in de vergetelheid geraakt.


Het vijfde station is een ontwerp van de architect van Rob Steenhuis en in 1997/1998 gebouwd.	La Gare was de oorspronkelijke naam, maar die Franse benaming raakte, na kritiek op dat modeverschijnsel- in de vergetelheid.

Het station speelt tijdens het Oeteldonks carnaval al 121 jaar een belangrijke rol in de carnavalsviering.

Het vijfde station met voor het eerst een parkeerkelder in -in navolging van de helling en passarelle - ook een bredere passarelle met winkels. Het werd in 1998 geopend. Aanvankelijk volgde kritiek op het open karakter. 'Het tocht er altijd..!' Behalve die winderigheid vond men ook dat er te weinig knusse plekken zijn. 'Het is dan ook geen verblijfplaats maar een doorgangs[huis].. ,'aldus NS. Vooral het vele glas is een eigentijds [veiligheid] accent in de bouw.

Het stationsemplacement met links vooraan de Verkadefabriek.

foto © peter van
gogh, 16 augustus 2005.

Station Oost

foto © henk van esch

Station Oost met het - voormalige - Barkhotel[daarvoor Bastion hotel]. De perrons met wachtlokaal links

Opening loop en fietsbruggen nabij station
Oost [De loop-, fietsbruggen nabij Station Oost worden op 1 april 2004 opgeleverd. Dat zegt R.Klaassen, projectleider Beton-en Waterbouw van Heijmans. De bruggen zijn vooral bedoeld voor de leerlingen van het Piersoncollege die dagelijks enkele malen de drukke Bruistensingel moeten oversteken. Nog niet bekend is of die opening met een officieel tintje gepaard gaat.
Op 22 oktober 2003 meldde de Nieuwsbrief: De werkzaamheden nabij station Oost voor de aanleg van voetgangersbruggen en fietsbruggen verloopt voorspoedig. De bruggen dienen het langzaam verkeer van de drukke oversteekplaatsen in de Zandzuigerstraat en op de Aartshertogenlaan te weren.
De grote steunen waaraan de hechtbalken van de brug worden bevestigd.


Zaterdag 25 en zondag 25 oktober 2003 werden bij station Oost, de viaducten voor fietsers en voetgangers over de Bruistensingel geplaatst.	foto's © gerard monté 23 juli 2004

De montage van de in oktober 2003 geplaatste viaducten voor fietsers en voetgangers over de Bruistensingel gebeurde aan de perrons van het station.
Zaterdag is er voor het verkeer een versmalde doorgang en vanaf zaterdagavond tot en met maandagmorgen een algehele afsluiting van de Bruistensingel.
Door de afwerking en de eindmontage van brugdek en leuningen blijven dit jaar de rijbanen maar gehalveerd open.

Voor Heijmans was het karwei tamelijk gecompliceerd Ten eerste was het al moeilijk een visueel bedachte opzet [het ontwerp] in een technische werktekening om te zetten. Ook voor wat betreft de details. Ontwerper Van de Wildenberg wilde tijdens de aanleg ook graag de vinger aan de pols houden.... .Het was dus een lastig verhaal, aldus Klaassen.
Dat het op een gegeven moment fout ging kwam door een persoonlijke vergissing, een misrekening in de maatvoering waardoor de aansluitingen op de hoofdbuis allemaal 1 cm er naast zaten. Toen moest alles terug naar de constructieplaats. Dat foutje heeft bij elkaar 2 maanden vertraging veroorzaakt, zegt Klaassen. In plaats van eind januari 2004 is het nu eind maart geworden.

Alarmpaal op Station Oost

De Spoorwegen hebben op het -soms verlaten- station Oost een alarmpaal geïnstalleerd. Bij nood kunnen de hulpdiensten worden gewaarschuwd.

Terug naar boven